جشنواره ♦گفت وگو

نویسنده
بهرام تقوی

kianianb.jpg

از نادر بازیگران سینمای ایران رضا کیانیان است که با توجه به پشتوانه قوی تئاتری خود درارائه نقشهای مختلف ومتفاوت تبحری خاص دارد. هنر روز در اولین روز جشنواره فیلم فجر با اوگفت وگوکرده است.

پای حرف رضاکیانیان

لذت بازی کردن و ترسیدن

تنوع نقش وشخصیتهای شما درسینمای ایران مثال زدنی است. باید خوش شانس باشید که چند تا ازاین نقشها رادرسینمای این سالها بازی کرده اید.

ما ایرانیها اصولا همیشه درحال شانس آوردن هستیم. ولی درسینما بخش عمده ای از این نقشها را خودم جور می کنم. یعنی از لا به لای فیلمها و قصه ها پیدا می کنم.

مثلا پارسال نقش کارگران مشغول کارند را چه طور پیدا کردید؟

اول قرار بود جزو چهار نفر اصلی باشم. اما کاری پیش آمد ونشد. بعد مانی حقیقی نقش دیگری راپیشنهاد کردکه خواندم ودیدم طول وعرضش زیاد است. گفتم اگر می شود درحد یک سکانس کوتاهش کن.

برعکس اغلب بازیگران که نقشها را بلندتر ازحد معمولی اش می خواهند.

به این خاطر که می خواهم تماشاگر از آن حضور خوشش بیاید.

یعنی بیش از حد مصرفش نکنید؟

دقیقا همین است. وقتی نقش کوتاه شد مشخصاتی را برای آنم درنظر گرفتم که کارگردان هم قبول کرد این شکلی باشد.

شما به عنوان یک حرفه ای موقعیتی رابرای خودتان ایجاد کرده اید که فیلمسازان از پیشنهاد این جور نقشها به شما نمی ترسند ومی دانند که احتمالا قبول می کنید.

2سال پیش وحید موساییان می خواست فیلمی بسازد وخجالت می کشیده بیاید به من بگوید برایش بازی کنم.

از همین جا دارید به فیلمسازان فراخوان می دهید تا نقشهای این مدلی را برایتان بیاورند؟

آره خوب، چند بار دیگر هم اعلام کرده ام. ازطریق دوستی قضیه را فهمیدم وبه موساییان زنگ زدم که اشتباه می کنی… من چرا نباید این کاررا قبول کنم. گفتم اگر همان موقع گفته بودی می توانستم برایت کار کنم، چون الان سر سریال هستم. شدیدا اعتقاد دارم که این سینما به فیلم ساز جوان وتازه نفس احتیاج دارد وباید مدام به آن نیروی تازه نفس تزریق کرد. درنتیجه هرکمکی که از دستم بربیاید انجام می دهم.

یعنی انگیزه اصلی کمک به فیلمسازان جوان است؟

یکی این است. غیر از این همین سینمای ایران مرا رضا کیانیان کرده ودیگر نامردی است که برای این سینما قیافه بگیرم.

فکر می کنید حضور شما به فیلم یک کارگردان جوان اعتبار وعنوان می دهد؟

خیلی به این فکر نیستم. بیشتردوست دارم من هم یک مشت نخود توی آش بریزم، همین وبس.

پس با این اوصاف پرکاری شما لااقل برای خودتان عجیب وغیرعادی نیست. دراین شرایط باید بگویم که شما مدیر برنامه خوبی برای خودتان هستید.

راست می گویید. حالا کاربه خوبی وبدی اش ندارم. اما مدیر برنامه خودم هستم. چون متاسفانه ماها مدیر برنامه نداریم وبه ناچارخودم دست به کار می شوم. الان خوشبختانه اتفاق خوبی که برایم افتاده این است که فیلمنامه نویسها ازنوشتن نقشهای خاص عجیب کوتاه نمی ترسند، چون از اول با من هماهنگ می کنند واصلا شاید با هم بنویسیمش. بعد هم تا جایی که از دستم بربیاید کمک می کنم تا کار راه بیفتد.

یک بخش کاربه این دلیل نیست که شما خیلی شور وشوق بازی کردن دارید ونمی توانید بازی نکنید؟

این که خیلی هست. من واقعا دوست دارم بازی کنم. آن هم نه فقط به معنای بازیگری، بلکه به معنی بازی کودکانه.

و نه فقط جلوی دوربین.

می خواهم دریک پروژه حضورداشته باشم. حالا باهرنقش وعنوانی که از من ساخته شد.

در حقیقت تلاش می کنید وارد حیطه های دیگری سوای بازیگری هم بشوید. مثل طراحی صخنه ومشاور کارگردان و… ؟

تلاش نمی کنم وارد حیطه های دیگری شوم. فقط سعی می کنم برای بازیگری خودم زمینه های دیگری را فراهم کنم که بتوانم بازی کنم.

چیزی که ممکن است درجریان مسیر رایج سینما خودش تا مدتها اتفاق نیفتد.

دقیقا. مثل روزنامه نگار ونویسنده ای که برای نوشتن مطالبی که دوست دارد، زمینه های مختلفی را فراهم می کند. سال ها پیش خبری از نقد بازیگری درمطبوعات نبود و این قضیه به اظهار نضرهای یک خطی محدود مانده بود. بارها به دوستان منتقد می گفتم این قسمت کارراکمی مقصل تر کنید. بالاخره هم خودم دست به کار شدم و نوشتم و آلوده این کار شدم. الان خوشبختانه روزنامه یا مجله ای نیست که بخش مجزایی درمورد بازیگری نداشته باشد. ازاین کار حسابی کیف می کنم.

یعنی سعی کردید فرهنگش را ایجاد کنید؟

سعی کردم درباره بازیگری بیشتر و جدی تر نوشته شود. حالااگر به فرهنگ تبدیل شده که چه بهتر…

ته این ماجرا هم به سود خودتان وحرفه اصلی اتان تمام می شود.

کاملا همینطور است.

نگران این نیستید که با این وضع، فقط برای نقشهای خاص وعجیب وغریب به سراغتان بیایند وفیلمسازان کمتر به رضا کیانیان برای بازی درنقشهای معمول ومرسوم فکر کنند؟

موقعی درست عین همین ترس ونگرانی به سراغم آمد. اما سینما خودش به من گفت نترس. فهمیدم نباید نگران این موضوع باشم، چون برای نقشهای غیرمرسوم زیادی به سراغم آ؛مدند.

اگر تصور کنید که موقع انجام کاری از آن لذت نمی برید، با آن چه می کنید؟

سعی می کنم تا جایی که می توانم سر این جور کارها نروم. دوست دارم حضورم تفاوتی را درکار ایجاد کند وگرنه چه فایده ای خواهم داشت؟

جالب است که بازیگری مثل شما با این شوق بازیگری که مدام درحال کار کردن است نگران مصرف شدن خودش هم باشد.

هیچ وقت نخواستم که پرکارترین باشم. اندازه حضورم آن قدر مهم نیست که کیفیت ولذت این بازیگری.

نمی ترسید که محاسبات شما درمورد این نقشها غلط از آب دربیاید وحاصلش با توجه به نابلدی احتمالی فیلمساز یا شرایط تولید به عکس ونقض خودش تبدیل شود؟

به هر حال ممکن است این اتفاق هم بیفتد. اما خود همین ترس هم لذت بخش است.

حالا به عنوان یک مدیر برنامه موفق برای خودتان درآینده چه نقشه هایی دارید؟

راستش اصلا به این فکر نمی کنم که زیاد بازی کنم. فقط دوست دارم که خوب بازی کنم و از آن لذت ببرم. این لذت برایم خیلی مهم است و اگر برایم پیش نیاید مسیرم را می کشانم به سمت آن فعالیت هایی که حرقشان را زدیم.

در مورد جشنواره بیست و پنجم فیلم فجر چه دارید که بگویید؟

فعلا که همه چیز در آغاز است اما امیدوارم همه عاقبت به خیر شوند. (می خندد)