یک روز پس از برگزاری محاکمه نمایشی یکصد نفر از فعالان سیاسی، روزنامه نگاران و شهروندان، چهره های سیاسی کشور و از جمله میرحسین موسوی، مهدی کروبی و سید محمد خاتمی، نسبت به برگزاری این محاکمه و پخش اعترافات بازداشت شدگان واکنش شدید نشان دادند.
در همین ارتباط میرحسین موسوی کاندیدای معترض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری با صدور بیانیه ای با “تقلبی” خواندن دادگاه برگزار شده اعلام کرد که “از دادگاهی که همه چیزش تقلبی است، انتظار دارند عدم وقوع تقلب در انتخابات را اثبات کند. اگر شما اهل تقلب نیستید، آن را در رعایت ظواهر اولیه یک دادرسی قضایی به نمایش بگذارید.”
کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات با انتقاد از روند بازداشت، اعتراف گیری و محاکمه این فعالان سیاسی در بیانیه خود تصریح کرد: “دندان شکنجه‌گران و اعتراف‌گیران دیگر به استخوان مردم رسیده است تا جایی که اینک از میان کسانی قربانی می‌گیرند که خدمات بزرگ به کشور و نظام در کارنامه دارند، و به تهدید دیگرانی سرگرم‌اند که در نشو و نمای این نهضت و تاسیس نظام برخاسته از آن برجسته‌ترین نقش‌ها را بر عهده داشته‌اند.”
نخست وزیر سابق کشور در بیانیه خود همچنین با محکوم کردن پخش اعترافات دو تن از فعالان سیاسی اصلاح طلب از شبکه های تلویزیونی کشور نوشته: “اینجانب در سخنان آنان دقیق شدم و در حقیقت در آن چنین چیزی نیافتم، بلکه شنیدم که با ناله‌ای عمیق از سرگذشت دردناک خود در این پنجاه روز می گفتند؛ انسان‌هایی له شده که ممکن بود به هرچیز دیگری هم که به آن الزام شوند اقرار کنند، به راستی چه چیز دیگری جز داستان رنج‌هایی که کشیده‌اند، ممکن است بگویند.”
میرحسین موسوی در این بیانیه همچنین برگزاری دادگاه فعالان سیاسی و روزنامه نگاران را “تدارکی ناشیانه برای شروع به کار دولت دهم” دانست.
این شخصیت اصلاح طلب همچنین با ابراز همدردی با بازداشت شدگانی که تحت فشار و شکنجه در بازداشت مجبور به اعتراف شده اند خطاب به آنها و مردم ایران نوشته “برادران ما! غمگین نباشید. بدانید که مردم وضعیت شما را درک می‌کنند و می‌دانند که حفظ جان شما واجب‌تر از هر چیز دیگر است. زود خواهد بود که ملت محاکمه‌ی مرتکبین این فجایع را شاهد باشد و بازجویان و شکنجه‌گرانی را که این‌گونه با جان و آبروی او بازی می‌کنند، بشناسد.”
خاتمی: این اعترافات اعتباری ندارد
در همین حال و پیش از صدور بیانیه میرحسین موسوی، سید محمد خاتمی رییس جمهور سابق کشور نیز در واکنش به برگزاری این محاکمه و پخش اعترافات فعالان سیاسی اصلاح طلب اعلام کرد که “این اعترافات هیچ گونه اعتباری ندارد.”
رییس دولت اصلاحات در دیداری با برخی از فعالان سیاسی و نمایندگان سابق و فعلی مجلس، با نمایشی خواندن محاکمه فعالان سیاسی و روزنامه نگاران اظهار داشت: “آنچه انجام شده مغایر با موازین قانون اساسی، قوانین عادی و حقوق شهروندی است.”
سید محمد خاتمی همچنین چهارچوب برگزاری این محاکمه را مورد سوال قرار داده و گفت: “در این جریان به جای ایراد اتهام جدّی به متهمان، به اصل نظام و مردم و بسیاری از شخصیت‌های مؤثر و معتبر که بیش از همگان برای اسلام و نظام و ملّت ایران دلسوزی داشته‌اند اهانت شد و در واقع تکرار مطالبی بود که به کرّات از بعضی تریبون‌های خاص برخلاف موازین قانونی و شرعی ابراز شده بود”.
رییس جمهور پیشین ایران همچنین کیفرخواست این محاکمه علیه فعالان سیاسی و روزنامه نگران را دارای مشکلات جدی خوانده و تاکید کرد: “تکیه بر اعترافات ادعایی که در شرایط خاص بیان شده است، هیچ گونه اعتباری ندارد. نبودن شرایط واقعی دادگاه علنی، عدم اطلاع قبلی وکیلان و محاکمه‌شوندگان از زمان دادگاه و محتوای پرونده،… مشکلات مهّمی است که در جریان این دادگاه وجود داشت.”
کروبی: زندانبانان دم مسیحایی داشته اند!
در واکنشی جداگانه، مهدی کروبی با اشاره به دادگاه اصلاح طلبان و پخش اظهارات آنان تاکید کرد که اظهارات اصلاح طلبانی که انان در جایگاه متهم نشانده اند فاقد ارزش است. او به مسئولان پیشنهاد کرد که به جای تکیه بر تدارک چنین نمایش هایی در اندیشه حل بحرانی که کشور را در برگرفته است باشند .
کروبی با تاکید بر آنکه اظهارات محاکمه شوندگان در دادگاه شنبه مشخص نیست در چه شرایط و با چه ملاحظاتی مطرح شده است گفت : “پس از انکه در جریان اخبار قرار گرفتم اول به این فکر کردم که چرا باید این طور شتاب زده و با سرعت چنین کیفرخواست ضعیفی علیه همه چهره های نام ونشان دار تهیه شود و ان را در تلویزیون مطرح کنند و دادگاهی را به این صورت و بدون انکه خانواده ها و وکلای انها در جریان باشند برگزار کنند و در پاسخ به این سوال ذهنیم بود که احساس کردم که این عجله بنابر ان است که این هفته تنفیذ و تحلیف را پیش رو داریم و از سوی دیگر حوادثی در مراسم چهلم شهدای 30 خرداد در بهشت زهرا و برخی شهرهای روی داد که باید بدان واکنش نشان داده می شد. “
وی کروبی با اشاره به اظهارات اصلاح طلبان در دادگاه گفت : “آخر چطور می شود فردی که معتقد است که در انتخابات تقلبی روی داده است و البته در متن کیفر خواست نیز به این اعتقاد انان اشاره شده است پس از این مدت بازداشت می آید و در مقابل دادگاه می گوید که تقلبی صورت نگرفته است . یعنی این افراد در زندان تنبیه شده و فکر و اعتقاد خود را تغییر داده اند ! یا اینکه آن زندان بان دارای نفس مسیحایی بوده و موجب شده که این افراد تحت تاثیر قرار بگیرند! “
خانواده زندانیان: جمهوری اسلامی بود که محاکمه شد
خانواده های جمعی از زندانیان معترض به تقلب در انتخابات نیز، دیروز با صدور بیانیه ای نسبت به جلسه دادگاه روز شنبه واکنش نشان دادند.
این خانواده ها، با اشاره به این که “در این 50 روزی که از دستگیری فرزندان شجاع و رشید این مرز و بوم و یاران راستین انقلاب گذشت، امید داشتیم که با پی گیریهای مسئولان دلسوز، سرنخ کلاف پیچیدة وقایع اخیر به دست آید” متذکر شده اند: “به جای آنچه انتظار داشتیم شاهد دادگاه نمایشی دیروز و کیفرخواست مضحک آن بودیم که از ابتدایی ترین مواد قانونی تهی بود. دادگاهی که نشان دهندة درماندگی کامل آمران و مجریان آن بود.”
بیانیه خانواده های زندانیان خاطرنشان می کند: “کیفرخواست ارائه شده به هیچ وجه شباهتی به یک متن حقوقی نداشت و سرشار از اشتباهات فاحش قانونی و اطلاعات نادرست بود. عدم اطلاع و حضور وکلا در دادگاه و نیز عدم ملاقات وکلا با موکلین از آغاز دستگیری تا روز دادگاه، عدم تفهیم اتهام، بازجویی های طولانی مدت که به گفته برخی از متهمان هنوز هم ادامه دارد، نگهداری متهمان در سلول انفرادی (که به اعتراف مسئولان جمهوری اسلامی از مصادیق بارز شکنجه است)، استفاده از انواع شکنجه های روحی، عدم ملاقات با خانواده و … همه و همه نشان دهنده غیرقانونی بودن دادگاه فرمایشی دیروز بود.”
خانواده ها تاکید کرده اند: “متهمانی که مدتها در شرایط خاص نگهداری شده بودند وادار به اظهار مطالب دیکته شده به آنان تحت عنوان اقرار و اعتراف شدند، اعتراف و اقراری که کوچکترین اعتبار و جایگاه قانونی ای نزد مردم فهیم ایران ندارد. به راستی آیا این جمهوری اسلامی نبود که در دادگاه دیروز محاکمه شد؟ بیدادگاه دیروز، رنگی بود که می خواستند ننگی عریان را به کمک آن بپوشانند و بر جنایتی بزرگ سرپوش بگذارند.”
متخلفان را محاکمه کنید
واکنش به محاکمه فعالان سیاسی و روزنامه نگاران تنها محدود به احزاب و چهره های سرشناس اصلاح طلب کشور نبود، بلکه روز گذشته محسن رضایی کاندیدای محافظه کار معترض به نتیجه انتخابات نیز، نسبت به دادگاه روز شنبه واکنش نشان داد.
محسن رضایی در نامه ای به آیت الله هاشمی شاهرودی خواستار رسیدگی همزمان به پرونده متخلفان واقعی رخدادهای اخیر کشور شد.
کاندیدای معترض به نتایج انتخابات در نامه خود به رییس قوه قضاییه نوشت: “ظاهرا دادگاهی که از دیروز تشکیل شده مربوط به متهمین به اغتشاش است و جای دادگاه متخلفان خالی است.”
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در نامه خود به هاشمی شاهرودی همچنین تصریح کرد: “اگر دادگاه دوم تشکیل نشود، نه تنها عدالت به طور کامل صورت نگرفته بلکه خسارت دیگری به نظام جمهوری اسلامی وارد می‌شود و اشتباهات زنجیره‌ای ادامه می‌یابد و مانع استقرار آرامش در جامعه خواهد شد.”
محسن رضایی در نامه خود به رییس قوه قضاییه، مشخصا خواستار محاکمه مهاجمان به دانشجویان در کوی دانشگاه و دیگر دانشگاه های کشور، عوامل ضرب و شتم مردم معترض در خیابان ها و کسانی که در بازداشتگاه با بازداشت شدگان برخوردهای غیر انسانی داشته اند، شد.
تهدید منتقدان دادگاه
اظهار نظر کاندیداهای معترض به نتایج انتخابات ریاست جمهوری و سید محمد خاتمی در انتقاد به نحوه محاکمه فعالان سیاسی و روزنامه نگاران درحالی در رسانه ها منتشر شد که همزمان، دادستانی تهران در اطلاعیه ای مخالفان پخش اعترافات را به پیگیری قضایی و محاکمه تهدید کرد.
روابط عمومی شعبه 15 دادگاه انقلاب در این اطلاعیه به طور مشخص افرادی را مورد خطاب قرار داد که “در رسانه‌های مختلف و بعضا روزنامه‌ها اظهار داشته‌اند که اقرار متهمین غیرقانونی بوده و اقرار نمی‌تواند دلالت بر اتهامی داشته باشد.”
این اطلاعیه در شرایطی مخالفان به بازداشت، فشار و اعتراف گیری از بازداشت شدگان را به تعقیب قضایی تهدید می کرد که پیشتر علاوه بر بسیاری از احزاب و چهره های مشهور سیاسی کشور، چند نفر از مراجع تقلید شیعه نیز برخوردهای صورت گرفته با بازداشت شدگان و اخذ اعترافات اجباری از آنها را حرام شرعی و خلاف قانون اساسی اعلام کرده بودند.
در واکنشی همسو، حامیان محمود احمدی نژاد و چهره های موسوم به اصولگرا در مجلس، دیروز از برگزاری محاکمه و پخش این اعترافات استقبال کرده و خواستار محاکمه میرحسین موسوی و سید محمد خاتمی شدند.
در همین ارتباط نایب رییس کمسیون اصل 90 مجلس با اسقبال از اعترافات پخش شده محمدعلی ابطحی و محمد عطریانفر از رسانه های عمومی گفت: “گویا آقایان توبه کرده و فهمیده‌اند که اشتباه کردند.”
ابراهیم نکونام با اعلام این که “خوشحالم که آنها به مسیر اصلی خودشان بازگشته اند” همچنین اظهار داشت: “آنچه که بیان شد تبیین عناوین اتهامات بود که آقایان آن را پذیرفتند و گفتند که مسیر را اشتباه رفته‌اند.”
نایب رییس کمسیون اصل 90 مجلس تاکید کرد: “اگر قاضی بودم میرحسین موسوی را به جرم این که مسبب تمام این آشوب‌ها بوده، محاکمه می‌کردم.”
یک عضو دیگر فراکسیون اصولگرایان مجلس نیز درهمین باره گفت: “اعترافات امروز راه را برای برخورد با سران اصلی اغتشاشات باز کرد و دیگر بهانه ای برای مماشات و کوتاهی نسبت به سران اصلی اغتشاشات اخیر وجود ندارد”. حمید رسایی یکی از حامیان محمود احمدی نژاد در فراکسیون اکثریت مجلس با اعلام این که “امروز هاشمی رفسنجانی نیز با اصلاح طلبان پیوند خورده است” این اظهارات تاکید کرد که “این اعترافات نشان داد که اغتشاشات عملی سازماندهی شده، با علم و اطلاع از برخی شخصیت های ذی نفوذ ایران بوده است.”
جعفر شجونی عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز هم درهمین باره با استقبال از محاکمه فعالان سیاسی و روزنامه نگاران اظهار داشت: “اکنون که دانه ریزها در دادگاه اعتراف کردند باید به سراغ دانه درشت ها و کسانی که دستور برپایی این اغتشاشات را داده بودند، رفت”.
