بیش از ۴ سال از همکاری ام با روزنامه اینترنتی “روزآنلاین” می گذرد. همکاری ای که با وجود دشواری های بسیار و نیز دوری اعضا تحریریه از هم، حتی تا حدی که برخی از آنها تا به حال همدیگر را ندیده اند و هرگز در محیط غیر مجازی در کنارهم ننشسته و کار نکرده اند، هر روز برایم “جدی” تر می شود.
همکاری با روزآنلاین، صرف نظر از تمامی خطرات این کار، تجربه ای بی نظیر است. همکاری با روزنامه نگاران باسابقه ای که به دلیل فشارهای سیاسی حکومت ایران مجبور به ترک کشور شده اند، اما ترک عرصه اصلی فعالیت شان منجر به از دست رفتن شور و شوق کار ِ جدی رسانه ای-تحلیلی در آنها نشده، حقیقتا تجربه ای بی همتا است. به ویژه آنکه با هر تب و تلاطم سیاسی در ایران، ده ها جور سایت و روزنامه و نشریه و… توسط نیروهای پراکنده شده منتشر می شوند، اما بعد از مدتی به دلیل اختلاف سلیقه، بحران های مالی و یا از دست دادن توان تحلیل اوضاع داخلی و… عمرشان به سر می رسد.
در همین نمونه آخر، یعنی کودتای سال ۸۸ نیز طیف وسیعی از نیروهای سیاسی و روزنامه نگاران ایران مجبور به ترک کشور شدند. خروج آنها از کشور که تحت شدیدترین فشارهای امنیتی روی داد، منجر به خلق دهها نشریه و روزنامه و سایت اینترنتی شد. بسیاری یک شبه “فعال سیاسی” شدند. بسیاری نیز جذب رسانه های موجود در خارج از کشور اعم از تلویزیون و رادیو و… شدند. بسیاری نیز رو به انتشار نشریات اینترنتی آوردند. نشریاتی که عمرشان به دلایلی که در بالا اشاره شد، حتی از عمر دولت کودتا چی احمدی نژاد کوتاه تر بود.
در این میان اما روزآنلاین، هر روز بدون هر گونه جنجال و خودنمایی منتشر می شد و می شود. این روزنامه که متکی به نوع خاصی از انضباط کاری است، فارغ از سو گیری های باندی و جناحی در برابر مسائل و اخبار سیاسی - اجتماعی و اقتصادی و نیز با رعایت اصول حرفه ای روزنامه گاری، با انگیزه تر از قبل به حیات خود در مقام یک روزنامه تاثیر گذار در فضای سیاسی ایران ادامه داده است.
شاید خوانندگان روزآنلاین ندانند که حکومت ایران و دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی اش چه تلاش هایی برای از هم پاشاندن شاکله اصلی روز آنلاین به کار بسته اند. شاید بیان حتی گوشه ای از اقدامات آنها هنوز به مصلحت نباشد، اما نمی توان در این واقعیت که روزآنلاین در کانون انزجار دولت برآمده از کودتا بوده است، تردیدی داشت. دلیل آنهم روشن است.روزآنلاین با وجود سابقه طولانی خود در عرصه رسانه های مستقل ایران، در طی سال هایی که به سال های کودتا مشهور شده، بی وقفه در تلاش برای مبارزه با این بحران سیاسی بوده است. همکاران روزآنلاین در این سال ها، به شیوه های نامتعارف کار روزنامه نگاری روی آورده اند. گاهی ارتباطات به دلیل مشکلاتی که حکومت ایران پدید می آورد، نا ممکن می شود. قطعی اینترنت، بستن ایمیل ها، تعقیب های سایبری، هک کردن کامپیوتر ها، تهدید خانواده ها و…تنها بخش کوچکی از اقدامات دستگاه عریض و طویل سانسور-سرکوب حکومت ایران است که پس از سال 88، به شکل بی سابقه ای شدت یافته است.
گزارشگران روز، خصوصا آنها که در داخل ایران هستند، تجربیات بیان ناپذیری در همکاری با این نشریه دارند. آنها که در داخل اند، در شرایطی گزارش می نویسند که حتی نمی توانند این فعالیت خود را به اعضای درجه یک خانواده خود اعلام کنند. هر روز احتمال بازداشت شان می رود. از امکان برقراری هرگونه تماس برای کسب خبر بی بهره اند. حتی این امکان را ندارند که از یک ارتباط عادی اینترنتی با بقیه همکاران شان برخوردار باشند. آنها گاهی ناچارند که برای در امان ماندن، علاوه بر رعایت قواعد عادی امنیت در فضای مجازی، از پوشش برخی اخبار و گزارش ها خودداری کنند.
گزارشگرانی که خارج از ایران هستند نیز، اگر چه از خطر مستقیم نیروهای امنیتی رهیده اند، اما همواره نگران سرنوشت همکاران و خانواده شان در داخل ایرانند. آنها نیز با مصائبی چون بحران مالی، خانه به دوشی و تبعید و… دست و پنجه نرم می کنند.
مجموعه این شرایط باعث می شود که روز، به چیزی بیش از یک “محل کار مجازی” یا “رسانه ای خبری” برای اعضایش تبدیل شود. گاهی روز نقش درمانگر و التیام دهنده درد ها و رنج های نسل هایی را دارد که همواره سودای آزادی ایران را داشته اند و با وجود تحمیل شدن شرایط اختناق، اگر چه که دلهره ای بی پایان را با خود به همراه دارند، اما هر روز با “روز” عزم شان برای رسیدن به آزادی جزم تر می شود.