آیا انقلاب تونس قابل صدور است؟ از نظر خالد دانشجوی ۲۱ ساله همه چیز امکان پذیر است. او می گوید: “من این پیام را بارها به دوستان مصری ام رسانده ام تا بلکه آنها بیدار شوند.” شورش های تونس که تنها در مدت یک ماه به واسطه ارتباطات و اطلاع رسانی به یک جنبش مردمی تبدیل شد، به واقع حاوی پیام های مهمی بوده است.
موفقیت جنبش های مردمی در برابر حکومت های دیکتاتور، دیگر ازطریق راه های کلاسیک، که همان احزاب [در صورت وجود] یا رسانه ها هستند، امکان پذیر نیست. در آوریل ۲۰۰۹ در مولداوی، شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک، توئیتر، و همچنین ارسال پیامک نقش مهم و تأثیرگذاری در شکل گرفتن جنبش علیه حکومت ایفا کردند.
هزاران نفر، به ویژه جوانانی که از انزوای این جمهوری سابق شوروی و درعین حال بسیار فقیر به تنگ آمده بودند، در مرکز کیشینف، پایتخت مولداوی، تجمع کردند و نسبت به پیروزی حزب کمونیست در مجلس این کشور به اعتراض پرداختند. فراخوان گردهمایی دهان به دهان منتشر می شد، تا حدی که دولتمردان تصمیم گرفتند به طور متناوب ارتباطات ازطریق تلفن همراه را قطع کنند.
موردی مشابه این نیز چند هفته قبل در روسیه سفید مشاهده شد. روز ۱۹ دسامبر ۲۰۱۰ نزدیک به ۳۰ هزار نفر علیه نتیجه انتخابات ریاست جمهوری اعتراض کردند. یکی از دلایل مهم این گردهمایی استفاده از شبکه های اجتماعی بود و رسانه های دولتی هرگونه اعتراض و انتقاد از حکومت الکساندر لوکاشنکو را خرابکاری کنترل شده توسط بیگانگان معرفی می کردند.
توئیتر و محیط های تصویری
در ژوئن ۲۰۰۹ اهمیت توئیتر و محیط های تصویری نقش تعیین کننده ای در رسانه ای شدن اعتراضات مردم ایران در خارج از کشور داشت. دولت آمریکا حتی از مسؤولان سایت توئیتر خواست که عملیات تعمیر و نگهداری را به تعویق بیندازند تا استفاده مردم ایران از این سایت با مشکل مواجه نشود. مردم ایران بدین ترتیب می توانستند سانسورهای دولتی را دور بزنند و اطلاعات مربوط به تجمعات را منتشر کنند. دولتمردان و مسؤولان جمهوری اسلامی در تلاش بودند تا با غیرقابل دسترس کردن رسانه های غربی و همچنین سایت های اجتماعی از اشکال مدرن اطلاع رسانی ممانعت بعمل آورند. تصاویر و فیلم های برداشته توسط مردم و به وسیله تلفن های همراه، روی اینترنت منتشر گردید و از شدت خشونت سرکوب توسط مأموران امنیتی جمهوری اسلامی علیه تظاهرکنندگان پرده برداشت.
در اروپا نیز وضعیت، به میزان ضعیف تر، به همین منوال است. مجارستان پس از تصویب قانونی در مورد رسانه ها که انتقاد بسیاری به آن وارد بود، در معرض حمله گروهی به نام “گمنام” قرار گرفت. این گروه متشکل از فعالان و مبارزانی است که به محض تهدید آزادی بیان از سوی دولت به سایت های رسمی حمله و آنها را هک می کنند. مورد دیگری نیز در ۱۶ ژانویه در اسپانیا آغاز شد: مجلس سنا خود را آماده می کند تا قانونی را به تصویب برساند که به دولت این امکان را می دهد تا سایت ها را بدون صدور حکم قضایی توقیف کند.
منبع: لوموند، ۱۷ ژانویه
