جووانا فاجوناتو
لحظه حساب پس دادن رئیس جمهور ایران کم کم فرا می رسد. درحالی که دیپلمات ها و کارکنان شرکت های خارجی در انتظار تصمیم آمریکا و اسرائیل برای بحث در مورد برنامه اتمی ایران هستند، ایران در انتظار یک دوئل تازه است.
برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی، رئیس جمهور برای ارائه توضیحات به مجلسی فراخوانده می شود که توسط حامیان رهبر، آیت الله علی خامنه ای، اداره می شود. در واقع این عرصه برخورد عمومی رهبر و رئیس جمهور است.
نحوه رای گیری
براساس قانون اساسی ایران، رئیس جمهور یک ماه فرصت دارد در صحن مجلس حاضر شود. بعد از آزمون بزرگ انتخابات مجلس در روز 2 مارس، برنده بزرگ و کسانی که به مجلس جدید راه پیدا کرده اند، مشخص خواهند شد. اگرچه طرفداران حکومت در این نبرد هیچ جایی برای مخالفان نگذاشته اند. و این درحالی است که هیچ نشانه ای از بهار عربی درافق های سرزمین کهن پارس، دیده نمی شود.
به این دلیل که درایران هنوز شرایط برای تغییر حکومت فراهم نیست. در واقع بسیاری از بازگشت به سنت ها حرف می زنند. تنها عاملی که ممکن است منجر به برگشتن ورق بشود، تهدید حمله اسرائیل به ایران است.
ریکاردو ردئالی، استاد ژئوپولیتیک دانشگاه کاتولیک میلان، می گوید: “با به قدرت رسیدن احمدی نژاد ، اصلاح طلبان بطور کامل از صحنه خارج شدند یا کشته شدند و یا به زندان افتادند و درعرصه انتخابات از رقابت کنار گذاشته شدند. رقابت اکنون بین رئیس جمهور پوپولیست فوق تندرو و محافظه کاران سنتی طرفدار خامنه ای است.”
توازن حساسی در ایران این امپراطوری سابق برقرار است، ریش سیاه احمدی نژاد بدل به سمبول تندروی شده است که با حکومت دینی که رهبر آن را ساخته در تضاد قرار گرفته است. با وجود اینکه وی بشدت مذهبی است، اما سکان قدرت در دست رهبری است که جلوی کسانی که می خواهند نقش روحانیون را کمرنگ کنند، ایستاده است.
آیت الله پیشتاز است
در مجلس 195 نماینده از 290 نفر آن محافظه کار هستند: آنها برای دو دوره متوالی به احمدی نژاد رای اعتماد دادند اما بسیاری از آنان دیگر از بلندپروازی های او استقبال نمی کنند. همانطور که ردئالی می گوید، خامنه ای همواره در سایه اعمال قدرت می کرد. اما حالا برای محدود کردن لائیک ها مجبور شده است از سایه بیرون بیاید.
تا این لحظه، هربار که احمدی نژاد قصد داشته قدرتنمایی کند، خامنه ای او را مجبور به اطاعت کرده مثلا زمانی که حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات نزدیک به خامنه ای را برکنار کرد یا زمانی که از یکی از بستگانش، اسفندیار رحیم مشائی دفاع کرد.
حالا حتی مجلس هم موضع گرفته است و رسما خواستار پاسخگویی رئیس جمهور در مورد وضعیت بد اقتصادی شده است که به دلیل تحریم غرب بوجود آمده است. مسدود کردن سرمایه آیت الله ها یکی از مواردی است که برای حکومت ایران ناراحت کننده است. ماسیمو کومپانی، استاد تاریخ کشور های اسلامی در دانشگاه ترنتو، می گوید: “این برخورد برای توازن قدرت در ایران لازم است، حتی اگر لائیک ها و محافظه کاران سنتی به یک حکومت تعلق داشته باشند.”
مسلم است که وضعیت اقتصادی به سود احمدی نژاد نیست. رئیس جمهور دست به یک سری اصلاحات در اقتصاد کشور زد: در آغاز سال 2011، یارانه های بخش انرژی و غذا را برداشت و درعوض به هر شهروند 80 یورو پرداخت کرد. نتیجه؟ قیمت بنزین 400 درصد قیمت گاز 500 درصد افزایش پیدا کرد. همچنین قیمت برق سه برابر شد و تعرفه آب 300 درصد افزایش پیدا کرد.
تا یک سال دیگر، تورم ها مشخص نمی شود. ماه ژوئیه، اما تحریم نفتی اروپا آغاز می شود.
طبقه متوسط ناامید
سیاست های احمدی نژاد موجب ناامیدی و نارضایتی طبقه متوسط ایران شده است. قشری که همیشه از او حمایت می کرد امروز دچار بحران شده است. روشنفکران و نخبگان هم به تنهایی نمی توانند واکنش نشان بدهند. اردوئینو پانیچا، استاد اقتصاد بین الملل دانشگاه تریسته، می گوید:« تغییر رژیم تنها در صورتی امکانپذیر است که وضعیتی مثل مصر پیش بیاید و نیرو های نظامی وارد مبارزه شوند. ابتدا وانمود کنند که به طرفداری حکومت آمده اند اما بعد از مخالفان پشتیبانی کنند.
این یک فرضیه ناممکن است. احمدی نژاد پول و امکانات در اختیار نیروهای نظامی می گذارد. وضعیت ممکن تر برای ایران این است که طبقه متوسط احمدی نژاد را ترک کند و همه تقصیرات را به گردن او بیاندازد.
اگر اختلافات داخلی سنگ قبری است که بر مزار بهار عرب گذاشته شده است، در خارج از مرز های ایران، پرونده اتمی این کشور دارد تبدیل به عامل تازه ای می شود. کابوس غرب و اسرائیل تاسیسات اتمی فدرو است. در آنجا ایران اورانیوم را غنی سازی می کنند و انبار می کنند تا در سیستم ضد موشک بکار بگیرند.
دانشمندان اتمی ایران در تیررس
باید به کشته شدن دانشمندان اتمی ایران که از سال 2010 آغاز شده است، توجه کرد. روز 9 فوریه یک مامور آمریکایی که نخواست نامش فاش بشود در برنامه ان بی سی اعلام کرد که موساد، پشت قضیه قتل دانشمندان اتمی ایران قرار دارد و به گروهی از مخالفان ایران اسلحه و امکانات داده است.
در آستانه سفر غیر رسمی بنجامین نتانیاهو به آمریکا، اسرائیل خود را برای حمله نظامی به ایران آماده می کند.
ایهود باراک، نخست وزیر اسرائیل، از عبارت “منطقه امن” برای توصیف مرحله ای که برنامه اتمی ایران در آن قرار دارد استفاده می کند، یعنی همان مرحله بدون بازگشت. برای اسرائیل زمان حمله نزدیک است: باید تا قبل از بهار به ایران حمله کند.
اما آمریکا متوقف شده است. دولت آمریکا هیچ سودی از بی ثباتی خاورمیانه نمی برد. بخصوص بعد از خروج عراق و در سالی که انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود.
اوباما و فشار لابی اسرائیل
اما کمپین انتخاباتی برای اوباما حکم شمشیر دولبه را دارد که در یک لبه آن لابی اسرائیل قرار دارد که می تواند ریاست جمهوری را از دست او بگیرد. اسرائیل اگر احساس خطر کند، بدون اجازه آمریکا حمله خواهد کرد.
با اینحال مشخص نیست ایران که بین رئیس جمهوری که پارس می کند اما گاز نمی گیرد و رهبری که هرکاری از او بر می آید، گرفتار شده است چه عکس العملی نشان بدهد. می گوید: “احمدی نژاد برای مذاکره با اسرائیل آماده تر است درحالیکه خامنه ای همواره با غرب مخالفت کرده است.” کامپانینی در این مورد می گوید: “حمله نظامی منجر به باز شدن صندق پاندورا می شود که عواقب غیر قابل پیش بینی آن بر ثبات کشور اجتناب ناپذیر است.”
این تصمیم گیری برای اسرائیل آسان تر است تا مجلس ایران.
نامه 43، 10 فوریه
