پیام کوتاهی که میان رأی دهندگان جوان ایرانی دست به دست می شود، تنها شامل چند کلمه است. اما در خود امیدهای بزرگی به همراه دارد.
یادآور رویدادی است که چهار سال پیش اتفاق افتاد. بسیاری از اصلاح طلبان به تحریم انتخابات ریاست جمهوری دست زدند و راه را برای پیروز شدن محمود احمدی نژاد هموار کردند. پیام کوتاه شامل درخواستی برای انتخابات روز جمعه است: «اکنون، تو و من رأی می دهیم تا او شکست بخورد.»
اینکه آیا چنین چیزی امکان پذیر است، تا قطعیت فاصله بسیاری دارد. با این حال، اینکه این پیام کوتاه راه خود را به ده ها هزار صفحه تلفن همراه باز می کند، بیشتر از منظر خوش بینی حائز اهمیت است تا تحلیل و کارشناسی.
احساس فزاینده ای از آسیب پذیری احمدی نژاد و سپرده شدن زمام امور به دستان میانه روتر در برابر مسائل و مشکلات پیش رو وجود دارد. در این میان، می توان به چگونگی تعامل ایران با هراس دنیای غرب از برنامه هسته ای و نیز پاسخ به پیشنهاد باراک اوباما برای کنار گذاشتن خصومت 30 ساله در روابط دیپلماتیک اشاره کرد.
صرفنظر از تمام مسائل دیگر، به چالش کشیده شدنِ فزاینده احمدی نژاد از سوی میر حسین موسوی رقیب اصلاح طلب وی، صداهای آزادی خواهانه را پس از چهار سال انفعال و اغتشاش دوباره به گوش می رساند؛ معضلی که خود تا حدی آزاردهنده بود.
بهناز پیراسته خانم 20 سالۀ آراسته به یک روبان سبز، رنگ سمبولیک همایش انتخاباتی موسوی، می گوید: «من اعتقادم را برای رأی دادن در سال 2005 از دست دادم و شرکت نکردم. حالا می خواهم کشورم را از ویرانی کامل نجات دهم.»
در ایران هیچ نظرسنجی مستقل و معتبری وجود ندارد. بنابراین، پیش بینی نتیجه رقابت های سیاسی به تحلیل حال وهوای خیابانی و لحظات تأثیرگذار خلاصه می شود.
در شرایط فعلی، بسیاری از نشانه ها به نفع آقای موسوی درحال تغییر هستند، یک مرد دولتی سالخورده و نقاش آماتوری که در سالهای جنگ 1980 تا 1988 ایران و عراق، در مقام نخست وزیری خدمت می کرد.
او تا چند ماه پیش، برای بسیاری از رأی دهندگان جوان تنها چهره ای در کتاب تاریخ بود. با این حال، توانست جوانان را با تمام شیوه های مدرن به خود جلب کند: فیس بوک، وبلاگ ها، حضور شانه به شانه با همسرش، و یافتن تدابیر اثرگذاری در «جنبش سبز» خود؛ پیراهن، دستبند، پرچم ها و حتی روسری هائی به رنگ سبز زمردی.
اقبال منصوریان، شاعر، در یکی از همایش های موسوی با خواندن این اشعار، جمعیت را به وجد آورد: «زندگی هایمان را دوباره سبز کن، هوایمان را دوباره بارانی کن، دوباره امیدوارمان کن.»
صحنه نمایش انتخاباتی هوشمندی درکار است. تصویر ایرانیان از خود به زمانی بسیار پیش تر از انقلاب سال 1979 و رویاروئی با غرب باز می گردد، عمدتاً بر پایه ایدۀ غرور در پارس (پرشیا) و بر جایگاه ایران در میان تمدن های عظیم استوار شده است. موسوی در کل به دنبال نمایش خیانت صورت گرفته از سوی دولت احمدی نژاد دربرابر آنچه ایرانی تفسیر می شود، است.
روزنامه کلمه سبز، ارگان موسوی، روز چهارشنبه چنین تیتر زد: «سونامی سبز تغییر، در راه است.»
با همه این اوصاف، کنار زدن احمدی نژاد کار ساده ای نخواهد بود. احسان احراری، استاد ناظر بر روابط منطقه ای در مرکز آسیا- اقیانوس آرام مرکز مطالعات امنیتی هونولولو می گوید: «موسوی ممکن است بتواند دل رأی دهندگان را بدست آورد، اما پیروزی او قطعی نیست.»
رقبای احمدی نژاد در انتخابات سال 2005 از جمع آوری رأی به نفع او شکایت کردند، اما این اتهامات هرگز مورد بررسی قرار نگرفت. رقابتها در این دوره نیز درحال فشرده تر شدن است.
موسوی روز یکشنبه احمدی نژاد را متهم کرد که با استفاده از شیوه های غیراخلاقی و وارد کردن تهمت های دروغین علیه طرفداران خود، سعی دارد چند روز مانده به زمان برگزاری انتخابات، در در ستادهای وی خرابکاری کند.
موسوی در نامه ای خطاب به آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران نیز نوشت: «احتمال جعل شواهد و مدارک (پرونده سازی) علیه طرفداران اینجانب وجود دارد.» البته ستاد موسوی از علنی کردن جزئیات این ماجرا خودداری کرده است.
محمد علی ابطحی مشاور محمد خاتمی رئیس جمهور اصلاح طلب سابق، می گوید: «شما می توانید سرگشتگی و هراس را مشاهده کنید.»
از دید خاتمی، اکنون فرصتی برای اصلاح سیاسی است. وی درحالی به دوره هشت ساله ریاست جمهوری خود در سال 2005 پایان داد، که جایگاهش در دید بسیاری از طرفداران متزلزل شده بود. او از اراده کافی برای به چالش کشیدن قدرت نامحدود روحانیون حاکم برخوردار نبود. ضمناً او نتوانست پس از خود کسی را با توان مبارزه بیشتر سازماندهی کند.
خاتمی در سال جاری نیز برای مدت کوتاهی وارد عرصه شد اما در ماه مارس خود را کنار کشید و به پشتیبان سرشناس موسوی تبدیل شد. مأموریت اصلی وی: بیرون کشاندن جوانان با همان نیروئی است که سبب پیروزی خودش در سال ها 1997 و 2001 شد.
خاتمی در جریان یکی از همایش ها در هفته گذشته گفت: «اگر خیل جمعیت عظیم باشد، هیچ چیز نمی تواند جلوی موسوی را بگیرد. شما می توانید ماجرای سال های 1997 و 2001 را دوباره خلق کنید.»
هرگونه تغییر احتمالی در وجهۀ ایران در منطقه خاورمیانه از نزدیک زیرنظر است. کشورهای عربی سنی نسبت به گسترش نفوذ ایران شیعه نگرانند. اسرائیل، ایرانِ مجهز به تسلیحات هسته ای را به چشم تهدید نگاه می کند. در عین حال، تهران می گوید تنها در پی رآکتورهای صلح آمیز برای تولید انرژی است.
جرالد استینبرگ رئیس دپارتمان علوم سیاسی دانشگاه بار ایلان اسرائیل می گوید: «ایران واقعاً یکی از معدود کشورهای خاورمیانه است که صاحب یک جامعه مدنی است، جائیکه مردم می توانند باعث ایجاد تغییر شوند.»
وی گفت: «انتخاب شخص دیگری به جز احمدی نژاد، این نشانه را ارسال می کند که جامعه ایران خواستار دوری گزیدن از مقابله و رویاروئی است… اگر هم احمدی نژاد دوباره انتخاب شود، نشانه ای است از آنکه تغییری رخ نداده و شمارش معکوس به راه افتاده است، دراینصورت کسی باید کاری بکند؛ یا از طریق دیپلماسی و یا از طریق نظامی.»
منبع: بوستون هرالد- 7 ژوئن
