الان درون یک آشفته‌بازار تئاتری قرار داریم. تعریف‌شده و هدفمندشده حرکت نمی‌کنیم. گروههای تئاتری مشخص نداریم. گروه نیازمند حمایتهای مالی، معنوی و امکانات اجرایی است و…. بقیه حرف های ایرج راد بازیگر برجسته نمایش و سینمای ایران در این شماره آمده است.
حرف های ایرج راد:
در این آشفته بازار
ایرج راد سال ها به عنوان بازیگر نمایش ها و فیلم های تلویزیونی و سینمایی در عرصه بازیگری ایران زمین در تلاش است.با ایشان و این بار به عنوان مدیر عامل خانه تئاتر درمورد روز جشن جهانی تئاتر و دلایل تعویق هرساله در برگزاری آن درایران به گفت و نشسته ایم.
آقای راد اساسا در مورد دلیل شکل گیری هفته تئاتر یا روز جهانی تئاتربرایمان توضیح می دهید؟
در حقیقت از سال 1962 که I.T.I و سازمان یونسکو، 27 مارس هر سال را به عنوان روز جهانی تئاتر اعلام کردند، طبیعتاً از آن سال در تمام دنیا یک روز و با این عنوان از طریق همة کشورها مراسمی برگزار می‌شد، منتها به دلیل اینکه در ایران مصادف با هفتم فروردین ماه است، بر طبق توافق صورت گرفته با یونسکو کشور ما یک ماه بعد از این تاریخ، روز تئاتر را گرامی می‌دارد. در چند سال گذشته به دلیل تقارن با ایام محرم و صفر، جشن را با تأخیر و پس از اتمام سوگواری برگزار می‌کردیم. امسال این مسئله نبود، اما نتوانستیم در تاریخ مقرر یعنی هفتم اردیبشت ماه جشن بگیریم.
چرا؟
علت آن هم این بود که تصمیم گرفته شد هفته بزرگ‌داشت تئاتر در سراسر کشور برگزار شود.
آیا این تصمیمات در همین ماههای اخیر گرفته شده است یا اینکه برنامه ریزی و زمان بندی خاصی داشته است؟
این تصمیم مربوط به سال گذشته است و علت آن هم سهم دقیق انجمنهای نمایشی بود. با توجه به 9 انجمن موجود فعلی و نظر به افزایش آنها به 12 انجمن، به این نتیجه رسیدیم که هر روز برای یک انجمن جشنی گرفته شود، هر چند در یک روز خاص برای سه تا از انجمنها چنین مسئله‌ای رخ می‌دهد.
چطور شد که به این نتیجه رسیدید؟
جشن سال قبل بازتاب خوبی داشت و از آن استقبال شایانی شد. سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، ادارة کل هنرهای نمایشی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بخش آموزشی دانشگاه و همین طور حوزه هنری، جلساتی را تشکیل دادند و مقرر شد هر کدام به طور مستقل از تاریخ 19 دی، یک هفته جشن را برگزار کنند و در نهایت به نشانة همدلی و همبستگی، مراسم افتتاحیه به طور هماهنگ در روز شانزدهم اردیبهشت ماه در تالار وحدت انجام شود و برای این هم‌زمانی از سوی اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن نمایش ابلاغیه‌ای هم صادر گردید.
آقای راد اگر امکان دارد د رمورد جشنی که امسال برپا شد برایمان توضیح دهید.
جشن خانة تئاتر را بر طبق معمول سالهای گذشته در خانة هنرمندان برگزار کردیم و البته آغاز جشن در فضای باز خانة هنرمندان بود، اما به دلیل گستردگی حضور جمعیت، استثنائاً مراسم روز بازیگر در سالن اصلی تئاتر شهر برگزار شد.
نقش مرکز هنرهای نمایشی در این برگزاری و انتقال اعتبار برای برپایی چنین جشنی چقدر بود؟
بخش عمده‌ای از این کار را خانة تئاتر تأمین کرده، به علاوه از نیروهایی که فعالانه در اینجا حضور دارند کمک گرفتیم. یک مقدار کمک هم از ادارة کل هنرهای نمایشی دریافت کردیم.
به عنوان کسی که سال هاست د رتئاتر ایران فعالیت دارد این جشن چه تاثیراتی را می تواند در پیشبرد اهداف تئاتر دربرداشته باشد؟
هدف جشن و برگزاری چنین مراسمی ارتباط با جامعه، مردم و به نوعی مطرح کردن تئاتر است که در ابعاد مختلف و گسترده بتواند توجهات را به سمت این هنر جلب کند؛ به عبارتی توجه مسئولان و مردم در ابعاد وسیع و ارتباط بیشتر با عموم مردم و توجه اذهان به تئاتر. ولی به طور طبیعی آنچه می‌تواند اثربخش باشد، اجرای تئاتر در طول سال است و هدف نهایی، آن است که زمینه آماده شود که جامعیت بیشتری پیدا کند و تولیدات تئاتر بتواند در اختیار تماشاگران واقعی خودش یعنی مردم قرار بگیرد. مسئله مهم دیگر، این است که تمام نیروهای تئاتری دست به دست هم می‌دهند و برای برگزاری این جشن هم‌سو و هم‌صدا عمل می‌کنند و نشانة پیوند خانوادة تئاتر در همین حرکت نمادین است.
برای سال بعد، از این دست‌آوردها، چه جمع‌بندی و ارزیابی صورت گرفته است؟
طبیعتاً یک ارزیابی و جمع‌بندی از آنچه که انجام شده خواهیم داشت، ضمن اینکه باید از مطبوعات و سازمان صدا و سیما که پوشش بسیار خوب و اطلاع‌رسانی دقیق را از قبل شروع جشن آغاز کردند و در طول برگزاری مراسم، انعکاس کارهای مختلفی را در چندین شبکه تلویزیونی داشتند صمیمانه تشکر کنم. خود این حمایتها می‌تواند بسیار بسیار موثر باشد و توجه بیشتری را به هنر تئاتر جلب کند و آثار مثبتی که تئاتر می‌تواند در جامعه داشته باشد، بحثهایی که پیرامون این هنر و در زمینه‌های مختلفش شده و نیازهایی که در مورد تولید دارد و همین طور برخی مسائل مختلفی که در جامعه در جهات متعدد مطرح است، در این بحث و گفت‌وگوها چه از طریق مطبوعات و چه از سوی رسانة ملی انعکاس پیدا کرده، حائز اهمیت است.
اینجاصحبت از تئاتر و مردم به میان می آید. تا چه اندازه سعی کرده‌اید تئاتر برای مردم ملموس باشد؟… الان به نظر نمی‌رسد چنین باشد…
چیزی که به دنبالش هستیم همین است. الان درون یک آشفته‌بازار تئاتری قرار داریم. تعریف‌شده و هدفمندشده حرکت نمی‌کنیم. گروههای تئاتری مشخص نداریم. گروه نیازمند حمایتهای مالی، معنوی و امکانات اجرایی است و یک گروه باید به طور دائم و مستمر کار کند تا در ارتباط با مردم قرار بگیرد. اگر گروههای تعریف‌شده با عناوین مختلف نظیر حرفه‌ای، دانشجویی، تجربی، کودک و نوجوان، عروسکی و همچنین سالنهای تعریف شده داشته باشیم، طبیعی است که تماشاگر جذب این کار خواهد شد و می‌داند که به کدام سالن خواهد رفت و گروه کدام است.
اینها که گفتید درست، اما وظیفة خانه تئاتر چیست؟
بیانیه‌ها، مصاحبه‌ها، جلسات، گفت‌وگوهایی که با متولیان تئاتر داریم و بسیاری مسائل از این قبیل. من در حال حاضر زمینه را مناسب می‌بینم. به همین دلیل هم سال گذشته طرح اولیه تئاتر کشور را پیشنهاد و ارائه دادیم.
کجا؟
معاونت هنری وزارت ارشاد اسلامی، بخش هنرهای نمایشی فرهنگستان هنر، شورای اسلامی شهر تهران و به هر جای دیگری که لازم باشد ارسال خواهیم کرد.