در حالی که بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رییسجمهور٬ بحث امکان مذاکره میان ایران و آمریکا٬ در محافل رسانهای مطرح شده بود٬ یک مرکز تحقیقاتی غیردولتی٬ نسبت به احتمال حل مناقشه هستهای میان ایران و غرب ابراز خوشبینی کرده و خواستار مذاکره مخفی دولت اوباما با ایران شده است.
گروه بینالمللی بحران، که یک سازمان غیردولتی تحقیقاتی متشکل از سیاستمداران غربی است، در گزارشی که در این زمینه منتشر کرده آورده است: “در میان رویدادهای ناگوار و ناامید کننده که منطقه را فرا گرفته، تحلیف حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران در ۱۳ مرداد بارقهای نادر و مبارک از امید است”.
این گزارش تاکید کرده است که با وجود پیروزی روحانی٬ همچنان آیتالله خامنهای تصمیمگیرنده اصلی پیرامون سیاست خارجی جمهوری اسلامی است٬ با این وجود: “ایالات متحده آمریکا جدا از تماسهای رسمی در چارچوب مذاکرات گروه ۱+۵ باید یک کانال مستقیم و مخفیانه را - به عنوان مُکمل این گفتوگوها با ایران - ایجاد کند. گفتوگوهای پیشنهادی با ایران باید غیر از برنامه هستهای تهران مسائل مربوط به امنیت کل منطقه را نیز شامل شود”.
با این وجود این گزارش میگوید: “دستیابی به یک توافق، دشوارتر از زمانی است که سرپرستی پرونده هستهای بر عهده آقای روحانی بود چرا که مواضع طرفین سخت تر، اعتماد کمتر، برنامه هستهای گستردهتر و تحریمها فراگیرتر شدهاند”.
این گروه سازمانی غیر دولتی است که هدف آن “حل مناقشههای بینالمللی از مسیرهای غیرخشونتآمیز” است و افرادی چون توماس پیکرینگ، نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل و لیئیس آربور، کمیسر عالی اسبق حقوق بشر در سازمان ملل٬ از مدیران آن هستند.
پیش از این حسن روحانی٬ در کنفرانس مطبوعاتی خود٬ گفته بود که “به عنوان رئیس جمهور ایران اعلام می کنم که نظام جمهوری اسلامی اراده سیاسی جدی برای حل این مسئله با حفظ حقوق مردم ایران را دارد و همزمان رفع نگرانی های طرف مقابل را هم مد نظر قرار خواهد داد”.
وی همچنین با اشاره به تحریمهای جدید کنگره آمریکا علیه ایران هم گفته بود: “نمی خواهم بگویم که بین کنگره و دولت آمریکا تقسیم کار پنهانی صورت گرفته است. آنچه برای ما مهم است سیاست عملی آمریکا خواهد بود… رأی مردم ایران در انتخابات اخیر رأیی معنا دار بود که هنوز پاسخ عملی و مناسب از جانب آمریکا به آن داده نشده است. بیانیه اخیر کاخ سفید نشان می دهد که هنوز مسئولان آمریکایی درک درستی از ملت ایران ندارند. رفتارها متناقض و پیام ها هم در گفتار و در عمل ناهمسو بوده است”.
اکنون گروه تحقیقاتی بینالملل میگوید برای رسیدن به توافق با ایران باید پیشنهادهای جدیدی به جمهوری اسلامی ارائه شود و علاوه بر مذاکرات ایران و ۵+۱، گفتگوهایی نیز میان ایران و آمریکا برگزار شود. این سازمان اما تاکید کرده است که “نباید از رئیس جمهور میانهروی جدید ایران انتظار داشت که امتیازهای بزرگی را در برابر غرب” قرار دهد.
گزارش گروه بحران بینالملل در بخشی دیگر میافزاید: “کارنامه روحانی در مقام مذاکرهکننده هستهای ایران از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ گویای آن است که وی تمایلی به تعلیق مجدد غنیسازی اورانیوم نخواهد داشت، اما به جای آن آمادگی خواهد داشت که شفافیتی را که مدتها مورد خواست آژانس بینالمللی انرژی اتمی سازمان ملل بود را به مرحله اجرا درآورد”.
در قسمتی از این گزارش از قول عباس ملکی، معاون سابق وزیر خارجه، آمده است که “فشار بیشتر موقعیت مناسبی را برای محافظهکاران ایجاد خواهد کرد که ضمن دفاع از موضع غربستیز خود میدان مانور روحانی را از بین ببرند”.
برخی رسانههای غربی پیش از این معرفی محمدجواد ظریف از سوی حسن روحانی را نیز پیامی به غرب از سوی ایران دانسته بودند که خواستار حل دیپلماتیک مشکلات دو طرف است.