در پی تداوم فشارها بر دولت یازدهم از سوی اصولگرایان تندرو، حسن روحانی که پیش از این نیز به آنها واکنش نشان داده و تاکید کرده بود”خیلی غصه نخورند”، در کمتر از یک هفته برای دومین بار واکنش تندی نشان داد و این بار آنها را “مذاکره هراس” و “بزدل سیاسی” که فقط “شعار” می دهند، خواند.
حسن روحانی در جریان همایش روسای نمایندگی های جمهوری اسلامی در خارج از کشور گفت: “یک عده به ظاهر شعار می‌دهند ولی بزدل سیاسی هستند و تا حرف مذاکره پیش می‌آید می‌گویند ما می‌لرزیم. به جهنم؛ بروید یک جای گرم برای خود پیدا کنید. خداوند شما را ترسو و لرزان آفریده است.”
او از آنچه که “ ترویج ایران‌هراسی، اسلام‌هراسی و شیعه‌هراسی در دنیا” خواند انتقاد و اضافه کرد: “در داخل کشور نیز برخی به دنبال تعامل‌هراسی و مذاکره‌هراسی هستند و به محض اینکه صحبت از مذاکرات پیش می‌آید می‌گویند ما هراس داریم؛ در حالی که باید گفت که ما در استدلال قوی هستیم.”
به گفته او “مردم صاحبان کشور هستند و ما به عنوان وزیر، سفیر و رئیس‌جمهور این عناوین را از مردم به امانت گرفته‌ایم و جز امانت‌دار مردم نیستیم. جمهوری اسلامی ایران مشروعیت خود را از مردم می‌گیرد. خواست و مطالبه مردم، اساس مسیر و حرکت ما را در سیاست خارجی به عنوان بخشی از سیاست ملی کشور تعیین می‌کند که ترکیبی از سیاست داخلی، سیاست خارجی، اقتصاد، سیاست‌های اجتماعی، فرهنگی و امنیتی است.”
حسن روحانی همچنین تاکید کرده است که “مردم در انتخابات ۲۴ خرداد ۹۲ زیرکانه و آگاهانه و با در نظر گرفتن شرایط داخلی و جهانی دولتی را انتخاب کردند و راهی را پیش پای مسئولان گذاشتند، مردم به ما گفتند از افراط گریزانیم و به اعتدال پناه می‌آوریم، تقابل را نمی‌پذیریم و در پی تعامل سازنده با جهان هستیم، اختلافات بی‌جهت و واهی داخلی را نمی‌پذیریم و در پی آشتی ملی و انسجام ملی هستیم. مردم به ما گفتند در برخورد با بیگانگان راه منطق و استدلال و مواضع شجاعانه و مدبرانه را در نظر گرفتن منافع ملی می‌خواهیم.”
رییس یازدهمین دولت جمهوری اسلامی با گفتن اینکه “امروز دولت اهل شعار نیست بلکه دولت اهل عمل است چون ما به جای شعار، شعور می‌خواهیم و به جای تصمیمات یک‌شبه، تدبیر می‌خواهیم” مخالفان مذاکرات هسته ای را خطاب قرار داده و گفته: “گرچه توافقنامه ژنو، موقتی بود اما قدم بسیار مهمی به حساب می‌آمد و دولت وزارت خارجه کار بزرگی کرده است؛ پس اگر عده‌ای ممنون این زحمتشان نیستند، دیر یا زود ممنون می‌شوند و تاریخ قضاوت خواهد کرد.”
او همچنین با تاکید بر اینکه “ما بدون شعار و تعارف می‌خواهیم روابط صمیمانه و برد ـ برد با دنیا داشته باشیم” به طور تلویحی برقراری رابطه با امریکا را بار دیگر مطرح کرده و افزوده: “دلمان می‌خواهد با همه کشورهای جهان که بخواهند با ما رفتاری خوب داشته باشند و مخاصمه نکنند، ارتباط داشته باشیم و مسائلمان را با آنها حل کنیم؛ حتی آنهایی که سالیان دراز با آنها تنش داشته‌ایم.”
حسن روحانی همچنین گفته است: “به خاطر دارم یک نفر به من گفت در رابطه با طرف مقابل تلاش کنید سر آنها را کلاه بگذارید اما من به او گفتم که این حرف‌های شما مال نیم قرن پیش است چون امروز دنیا عوض شده است و ما به دنبال بازی برد - باخت نیستیم چون نتیجه آن باقی نمی‌ماند بلکه آنچه نتیجه‌اش ثابت خواهد ماند، برد ـ برد است.”
او همچنین خطاب به سفرا و اعضای وزارت خارجه دولتش گفت: “بدانید همیشه حداقل ۹۰ درصد مردم پشتیبان شما بوده‌اند و دعای خیر رهبری بدرقه راهتان بوده است. باید بگویم اواخر ماه رمضان آقا (آیت الله خامنه ای) فرمودند من مرتب برایشان دعا می‌کنم چون احساس می‌کنم در کارزار سختی حضور دارند”.
رییس دولت یازدهم همچنین تاکید کرده است که “اگر بدانیم حقوق ملت ما در نظر گرفته می‌شود، تنش را کاهش می‌دهیم و حتی جلوتر رفته و به روابط عادی در آینده می‌رسیم. البته اگر اطمینان یابیم منافع ملی‌مان تضمین می‌شود. «خط قرمز» ما چیزی جز منافع ملی ما نیست و آنجا که منافع ملی‌مان تضمین شود، چراغ سبز ماست.”
مخاطب روحانی کیست؟
به نظر می رسد مخاطب اظهارات اخیر حسن روحانی دو دسته از مخالفان دولت او هستند. دسته نخست منصوبان رهبر جمهوری اسلامی و برخی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و دسته دیگر اصولگرایان تندرو که اغلب از اعضای جبهه پایداری و نزدیکان مصباح یزدی که هر دو دسته در وهله اول مذاکرات هسته ای دولت حسن روحانی با گروه ۵+۱ را سازش و امتیاز دهی معرفی می کنندو در وهله دوم سیاست های اقتصادی و فرهنگی دولت در داخل کشور را با چالش مواجه کرده اند.
حسن روحانی هفته گذشته هم در سفر به استان چهارمحال و بختیاری با لحنی ملایم تر هر دو دسته از مخالفان دولت را مورد انتقاد قرار داده بود.
او۱۶ مرداد با گفتن اینکه “دنیای غرب و کشورهای صنعتی از روزی می‌ترسیدند که صادرکنندگان نفت تصمیم بگیرند صدور نفت را تحریم کنند و این وحشت دنیای صنعتی بود” تصریح کرده بود: “با بی‌عقلی‌ها چه کردیم؟ می‌گویند «چه دارد آن کسی که عقل ندارد و چه ندارد آن کسی که عقل دارد؟» با بی‌عقلی‌ها کاری کردند که آنها بیایند و نفت ما را تحریم کنند.”
او همچنین گفته بود: “تحت نام دور زدن تحریم‌ها، نفت را دادند به عده‌ای و بردند و خوردند و ملت ایران را دور زدند. بازی‌هایی که برخی این روزها درمی‌آورند و می‌گویند فلان‌جا رانت شد، برای پوشاندن این رسوایی‌ها است. ما قصد دعوا با کسی نداریم ولی مردم باید بدانند در سال‌های گذشته چه بر سر آنها گذشته است.”
اشارات اخیر رییس دولت جمهوری اسلامی اما در وهله نخست منصوبان رهبر جمهوری اسلامی و
فرماندهان سپاه را مد نظر دارد.
از جمله علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران را که در فروردین ماه امسال گفته بود:” در شرایط حساس و پیچیده‌ای به سر می‌بریم که در این شرایط بیشترین مسئولیت متوجه سپاه و به ویژه بسیج است. برخی گروه‌ها به دنبال ورود به خطوط قرمز هستند که طبیعتاً نیروهای ارزشی و متدینین جامعه تحمل نخواهند کرد.”
علی سعیدی در آبان ماه سال گذشته هم گفته بود: “تعلیق هسته‌ای معنا ندارد و برای جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات خط قرمز بوده و اصل ما اصل غنی‌سازی برای اهداف صلح‌آمیز است.”
او گفته بود: “دو نظریه در کشور وجود دارد، در نظریه نخست اعتقاد بر حل مسائل با نگاه بیرون بوده که برخی دولت‌مردان راه‌حل مشکلات را دیپلماسی می‌دانند و در نظریه دوم نگاه به درون داشته که در آن راه‌حل مشکلات در تکیه و مقاومت در خود تعریف می‌شود.”
به گفته او “کسانی که می‌گویند باید با نگاه بیرون مشکلات را حل کرد سه دلیل برای خود دارند؛ نخست آنکه عمده مسائل و مشکلات را در تحریم می‌بینند و اینکه تا تحریم‌ها حل نشود مشکلات نیز حل نمی‌شود، دوم اینکه می‌گویند برخی مردم از ادامه تحریم خسته شدند، سوم اینکه مدعی هستند در رفتار آمریکا تغییراتی رخ داده که باید با توجه به این تغییرات دیپلماسی را پیش برد.”
نماینده آیت الله خامنه ای به نظریه دیگر که برگرفته از نظریات و دستورات رهبرجمهوری اسلامی است نیز اشاره کرده و گفته بود: “کسانی که می‌گویند مشکلات از درون باید حل شود نیز دلایلی برای این ادعای خود داشته و می‌گویند علت اینکه آمریکا میل به مذاکره دارد، نفوذ ما در دنیاست و این نفوذ ناشی از مقاومت جمهوری اسلامی ایران است، اگر دشمن نفوذ ما را بشکند مقاومت ما نیز کم شده و این مسئله ایران‌هراسی را در آنان کمرنگ می‌کند.”
علی سعیدی البته در ۶ بهمن ماه سال گذشته نیز گفته بود: “در حال حاضر عرصه تقابل با دشمن عرصه متفاوتی است. گاهی مصلحت ایجاب می‌کند که تقابل با دشمن به شکل مذاکره و دیپلماسی پیش برود. در این صورت دیپلماسی و قواعد آن وارد کار می‌شود. در اینجا یک هوشیاری لازم است که دیپلمات‌ها تلاش داشته باشند که در ضمن حفظ اصول، کوچک‌ترین خدشه‌ای به خطوط قرمز ما وارد نشود”.
اما مخاطبین دیگر اظهارات اخیر حسن روحانی اصولگرایان تندروی جبهه پایداری هستند که در انتخابات گذشته از سعید جلیلی، کاندیدای شکست خورده انتخابات، حمایت می کردند و از اردیبهشت ماه سال جاری تاکنون همایش هایی تحت عنوان “دلواپسیم” برگزار و در رسانه ها و اظهارات خود حسن روحانی و تیم مذاکره کننده دولت در پرونده هسته ای جمهوری اسلامی را به وادادگی و تسلیم در برابر کشورهای غربی متهم می کنند.
البته حسن روحانی پیشتر ۱۰ تیرماه سال جاری نیز آنها را مخاطب قرار داده و گفته بود: “به تمام دوستان، ارزش‌مداران و عزیزان با زبان آرام و روان عرض می‌کنم که ما انقلاب خود را می‌شناسیم، از ارزش‌های انقلاب اسلامی آگاهی داریم، این ارزش‌ها را می‌دانیم، عزت ملی خود را پاس می‌داریم. آنها خیلی غصه نخورند. ما می‌دانیم چه‌کار می‌کنیم”.
او در جریان مراسم بزرگداشت روز صنعت و معدن گفته بود: “وزارت خارجه و تیم مذاکره‌کننده ما کاملاً تخصص لازم را برای حرف زدن در برابر شش قدرتی که در روبروی ما قرار دارند، داراست، سبک و سیاق مذاکرات را می‌داند، تجربه کافی دارد و می‌دانیم که سخت است ولی راه را تا موفقیت نهایی به حول قوه الهی ادامه خواهیم داد.”
رییس دولت یازدهم در بخش دیگری از اظهاراتش نیز گفت: “والله و بالله و تالله سال‌های ۸۴ تا ۹۲ گذشت و تکرار نمی‌شود. دولت یازدهم خود را خادم مردم می‌داند و هیچ تصمیم فردی اتخاذ نمی‌کند و هیچ تصمیمی را بدون مشورت و شورهای چندین باره اعلام نمی‌کند و اگر تصمیمی را اعلام کرد و اشتباه بود برای آنهایی که دولت را نقد می‌کنند و این اشتباه را متذکر می‌شوند احترام و تواضع قائل است و هم دست‌های آنها را می‌بوسیم.”
