امر به معروف در ادارات و مدارس

شیرزاد عبداللهی
شیرزاد عبداللهی

سید مهدی هاشمیان “معاون ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و کارخانجات”، یکشنبه ۱۸ آبان در همایش سراسری امر به معروف و نهی از منکر ادارات و دستگاه های اجرایی استان همدان، با اشاره به نتایج تحقیق یک اسلام شناس غربی گفت: “این اسلام شناس غربی پس از ۱۳ سال مطالعه بر روی مکتب ها و مذاهب مختلف، به گفته خودش فرمول حل ناهنجاری های اجتماعی را امر به معروف و نهی از منکر در مکتب اسلام یافته است.” وی با اشاره به حساسیت امام خمینی (ره) در سال های نخست پس از پیروزی انقلاب به این فریضه افزود: “نظر امام نیز تشکیل وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر، جدای از دولت و در کنار آن بود و اکنون نیز دولت پرچمدار این فریضه شده است.”

ستاد امر به معروف و نهی از منکر، دارای معاونت هایی در امور فرهنگی، تشکل های مردمی، سازمان های اجرایی، ادارات و کارخانجات است. رییس ستاد در هر استان، امام جمعه مرکز استان و قائم مقام او استاندار است. به گفته سید مهدی هاشمیان در گفتگو با فارس، وظیفه این معاونت جاری کردن امر به معروف و نهی از منکر در تمام وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مراکز آموزشی و احیای امر به معروف و نهی از منکر در نظام اداری است.

اولین اقدام معاونت، تشکیل شورای امر به معروف و نهی از منکر در وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها است. اعضای شورا در وزارتخانه‌ها و سازمانها از میان مدیران همان دستگاه انتخاب می شوند. دومین اقدام ستاد، تشکیل هسته‌های یاوران معروف است که به گفته هاشمیان در بیشتر وزارتخانه‌ها این هسته‌ها شکل گرفته است. مرحله سوم آموزش اعضای هسته های یاوران معروف است. در این مرحله تمام مدیران و کارکنان، روش‌های امر به معروف و نهی از منکر را فرا می گیرند. به گفته هاشمیان، اکنون کار در مرحله آموزش و توجیه یاوران معروف است و بعد از آن بر مبنای مصادیق آموزش دیده عملا امر به معروف و نهی از منکر در نظام اداری کشور آغاز می‌شود.

حجت الاسلام احمد زرگر دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر در آستانه هفته امر به معروف و نهی از منکر که از اول محرم هرسال شروع می شود گفت: “براساس آمار اکنون قریب به ۳۱ استان، ۳۶۷ شهرستان دارای ستاد امر به معروف و نهی از منکر هستند، در دستگاه اجرایی نیز ۳۱۱۴ شورای امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد که تعداد اعضای آن ۷۰۴ هزار ۶۴۸ نفر است.”

معاون وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر به خبرگزاری فارس گفت: “شورای امر به معروف قرار شد ۵ مصداق معروف و ۵ مصداق منکر را در ادارات و مراکز آموزشی را تعیین کند و یاوران معروف با این مصادیق آشنا ‌شوند و در نتیجه امر به معروف و نهی از منکر در نظام اداری آغاز می‌شود.” به گفته هاشمیان آموزش کارکنان در کلاس‌های ۲۰۰ نفره انجام می‌شود و قرار است ظرف امسال و سال آینده ۵۰ درصد کارکنان دولت دوره های آموزشی امر به معروف و نهی از منکر را بگذرانند. هاشمیان گفت: “اولین دستگاهی که می‌تواند این امر را فرهنگ‌سازی کند آموزش و پرورش است. به همین دلیل طرح یادآوران امر به معروف و نهی از منکر دانش آموزشی را طراحی کردیم. امروز در غالب مدارس این طرح اجرا می‌شود.”

اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر به پیشنهاد و تائید بالاترین مقام مسئول سازمان و با حکم ستاد منصوب می‌شوند. بالاترین مقام مسئول هر ماه یکبار در در جلسه شورا شرکت می کند. مسئول اداری و مالی، مسئول بسیج، مسئول حراست، مسئول روابط عمومی، مسئول انجمن اسلامی وزارتخانه یا سازمان برای عضویت در شورا اولویت دارند. شرایط عضویت در شورا، التزام عملی به احکام اسلام و اعتقاد به لزوم امر به ‌معروف و نهی ‌ازمنکر است. معمولا وزرا و مدیرکل ها و روسای ادارات به عنوان رییس شورا انتخاب می شوند و خکم انتصاب خود را از دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر می گیرند و باید در برابر این ستاد جوابگو باشند. به این ترتیب در سازمانهای دولتی یک تشکیلات موازی و مقتدر شکل می گیرد که اقتدار دولت را در زیر مجموعه اش به چالش می کشد.

اولین جلسه شورا به دعوت معاون اداری سازمان و با حضور رئیس دستگاه و نماینده ستاد احیاء تشکیل و با اکثریت رأی حاضرین ریاست شورا انتخاب و جهت صدور حکم به ستاد مرکزی احیاء معرفی می شود. به عنوان نمونه دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حکم سید احمد زرگر، دبیر کل ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر کشوربه عنوان رییس شورای امر به معروف و نهی از منکر وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی منصوب شد.

بر اساس آیین نامه ستاد، شورای امربه‌ معروف و نهی‌ازمنکر در هر سازمان موظف است تا با استفاده از افراد ذیصلاح که قبلاً به عنوان مسئولین “ارشاد” تعیین شده‌اند، اشخاصی را که شئونات اسلامی را رعایت نمی کنند و یا بطور مشهود مرتکب تخلف اداری می‌شوند، به نحو مقتضی و شایسته مورد موعظه، نصیحت و هدایت قرار دهد. مأمورین ارشاد و ناصحین لازم است در انجام وظیفه، اخلاق اسلامی را کاملاً رعایت کنند و نسبت به حفظ شخصیت افراد و درک خصوصیات روحی و روانی آنها توجه نموده و از برخورد نامناسب و شیوه نامطلوب جداً پرهیز نمایند.

طبق آیین نامه ستاد، پس از اتمام حجت به افراد خاطی در صورت تکرار تخلف، شورای امر به معروف و نهی از منکر موظف است که از طریق مجرای قانونی، خاطی را به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری و یا حسب مورد به دستگاه قضائی معرفی کند. کلیه کارکنان و اعضاء در صورت عضویت در بسیج محل کار خود می‌توانند از حمایت قضایی بسیج و دیگر مزایای ناصحین و ضابطین استفاده نمایند. ضابطین بسیجیان آموزش دیده ای هستند که حق نهی از منکر عملی یعنی دستگیری متهم را دارند و ناصحین به بسیجیان فعالی اطلاق می شود وظیفه آنان امر به معروف و نهی از منکر زبانی است و در صورت عدم تاثیر باید گزارش را به مقام بالا ارجاع دهند.

اعضاء بسیج در صورت اخذ کارت در داخل سازمان، در خصوص امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، لازم است با هماهنگی و تحت امر شورای مذکور عمل نمایند. شورای امربه ‌معروف و نهی‌ ازمنکر، موظف است گزارش مستمر و نوبه‌ای از اقدامات انجام شده و همچنین رونوشت صورتجلسات را جهت اطلاع معاون ادارات و کارخانجات ستاد مرکزی احیای امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر ارسال نمایند.

اولین جلسه ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر وزارت آموزش و پرورش با حضور علی اصغر فانی و چند تن از معاونیان از جمله معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش و سید مهدی هاشمیان معاون ستاد امر به معروف و نهی از منکر در مردادماه امسال در ساختمان شهید رجایی وزارت آموزش وپرورش برگزار شد. سید مهدی هاشمیان در این جلسه گفت: “بعضی از مباحث امر به معروف و نهی از منکر در کتاب های درسی آمده و همچنین طرح یادآوران نیز تصویب و ابلاغ شده است. در هر وزارت خانه شورای امر به معروف و نهی از منکر متشکل از ۲۰ عضو تشکیل شده است.”

به گفته هاشمیان هدف از اجرای طرح یادآوران “بسط و گسترش فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر” و “افزایش مشارکت معلمان و دانش‌آموزان در اجرای فرایض دینی”، “ارتقای سطح دانش، مهارت و توانمندی دانش‌آموزان در اجرای تذکر لسانی” و “ترویج ارزش‌های دینی ـ انسانی(معروفات) و اجتناب از محرمات(منکرات) در مدارس و خانواده‌ها” است. هر چند رسما اعلام نشده است اما بر اساس شنیده ها حمیدرضا کفاش به عنوان رییس شورا شورای ۲۰ نفره پیشنهاد و حکم انتصاب خود را از حجت الاسلام زرگر دریافت کرده است. البته این احتمال وجود دارد که علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش خود در راس این شورا قرار گرفته باشد.

هاشمیان در این جلسه گفت: “به دلیل برخی تعصبات فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه دچار خدشه شده است و باید این دیدگاه تغییر کند.” وی افزود: “مهمترین طرح ما در خصوص دانش آموزان طرح یادآوران است که فریضه امر به معروف و نهی از منکر را برای دانش آموزان تبیین نماید و این امر را در سبک زندگی آنها بگنجانیم و در خصوص همکاران فرهنگی و معلمان طرح یاوران معروف را در نظر گرفتیم تا امر به معروف و نهی از منکر در جامعه دیگر تشریفاتی نباشد و به صورت کاربردی باشد.”

در ادارات کل و مناطق آموزش و پرورش، رئیس اداره به عنوان رئیس شورا، معاون پرورشی به عنوان دبیر کمیته، مسئول ارزیابی عملکرد کارکنان، مسول حراست، معاون پشتیبانی و توسعه مدیریت، مسئول بسیج دانش آموزی، مسئول روابط عمومی، مسئول بسیج فرهنگیان، امام جماعت اداره، کارشناس قرآن و نماز، مسئول انجمن اسلامی و… در شورای امر به معروف و نهی از منکر عضویت دارند. در ترکیب انجمن یاران معروف مدارس مدیر مدرسه به عنوان رئیس انجمن، معاون پرورشی جانشین رئیس، نماینده دبیران، امام جماعت مدرسه، مسئول بسیج دانش آموزی (دبیر انجمن و مسئول واحد ناصحین)، رئیس شورای دانش آموزی، مسئول انجمن اسلامی (مسئول فرهنگی انجمن) و… عضویت دارند