گر چه در پایان تابستان سال گذشته وزارت نیرو اعلام کرده بود که “به مدد افزایش توان تولید” مسالهی “قطع برق در تابستان سال 90 تکرار نخواهد شد”، اما تنها گذشت یک هفته از شروع تیرماه معلوم کرد که امسال نیز سریال قطعی مکرر و جیره بندی برق در سه سال گذشته ادامه خواهد یافت. حالا مسوولان وزارت نیرو عامل تکرار این مساله را “کمبود سوخت نیروگاهها” معرفی کردهاند و مسوولان وزارت نفت هم با تکذیب این ادعا گفتهاند “مشکلی برای تامین سوخت نیروگاهها وجود ندارد.”
نیروگاههای بدون گاز
نگرانیها از وضعیت مصرف برق در کشور از اواخر فروردین با سخنان رئیس کمیسیون انرژی مجلس مبنی بر “چهار الی پنج برابر” شدن قیمت برق شروع شد، اما زمزمه بروز خاموشی‌ها در شبکه برق کشور بحثی بود که از دو روز پیش نگرانیهای جدیدی را دامن زد تا مصرفکنندگان ایرانی حالا هم نگران ارقام پیش بینی نشدهی فیشها باشند و هم خاموشیهای ناخوانده.
خاموشیهای اخیر در حالی رخ داد که مجید نامجو وزیر نیرو گفته بود : “با هماهنگی‌های به عمل آمده از سوی وزارت نیرو با مجموعه نیروگاهی کشور، هیچ مشکلی در تامین برق مورد نیاز مردم نیست و مردم نباید از این بابت نگران باشند، چراکه وزارت نیرو علیرغم مشکلاتی که وجود دارد، خاموشی اعمال نخواهد کرد.”
معاون وی نیز با تاکید بر اینکه مردم نباید نگران تامین برق باشند، گفته بود: “وزارت نیرو با ورود 5 هزار مگاوات نیروگاه جدید تا قبل از پیک مصرف تا این لحظه مشکلی در تامین برق مردم نداشته است.”
همزمان با این اظهار نظرها اما آمارهای دیگری نیز منتشر شد که نشان میدهد تنها در یک مورد، نیروگاه قم در تاریخ 28 خردادماه با تقلیل “700 مگاوات” از توان تولید خود مواجه شده که گویا علت آن قطع گاز کل نیروگاه به مدت سه ساعت در آن روز بوده است. نتیجهی این اتفاق چیزی نبود جز خاموشی 60 مگاواتی در قم.
اولین اظهار نظرها دربارهی قطعی برق در روزهای اخیر حکایت از بی گاز ماندن 29 نیروگاه برقی در کشور داشت. آمار و اطلاعات سایت توانیر در اوایل هفتهی جاری نشانگر این بود که میزان گازرسانی به نیروگاهها که در هفتهی قبل 200 میلیون مترمکعب بود به 90 میلیون مترمکعب رسیده است. خبرگزاری مهر بر همین اساس خبر داد که “تمامی نیروگاههای بخاری و گازی کشور هفته گذشته را با سوخت مایع مازوت و گازوئیل به پایان رساندند.”
محمد بهزاد معاون وزیر نیرو از نیروگاههای کاشان، اردبیل و اصفهان به عنوان “شاخص‌ترین نیروگاه‌هایی” که گاز آنها “هم‌اکنون قطع است و سوخت مایع آنها نیز به حداقل رسیده” نام برده است.
گفتنی است در حال حاضر ذخیره سوخت مایع نیروگاه اصفهان، تنها 10 درصد است و اگر گاز آن قطع شود، نیروگاه فقط دو الی سه روز دوام می آورد و نهایتاً توان تامین برق خود را نیز نخواهد داشت.
یکی از مسئولان شرکت توانیر نیز که نامش اعلام نشده به خبرگزاری مهر گفته است:“به دلیل عدم تحویل گاز به نیروگاهها، نیروگاه شهید منتظری تنها تا سه روز آینده قابلیت استفاده از سوخت مایع را دارد.”
وی همچنین هشدار داده: “اگر گاز متصل نشود، این نیروگاه ظرف روزهای آینده از مدار تولید خارج خواهد شد.”
شکایت به احمدینژاد، حمله به علی آبادی
نگرانی از جدی شدن مشکل سوخت نیروگاههای کشور تا آنجا پیش رفته که دیروز وزیر نیرو را مجبور به ارسال نامه‌ای به رئیس جمهور برای تامین گاز نیروگاهها و مذاکره با سرپرست وزارت نفت کرد. همزمان وزارت نیرو نیز هشدار داد که 15 نیروگاه کشور در حال حاضر بدون گاز مسئولیت تولید برق کشور را به عهده دارند و در عین حال، مخازن سوخت مایع برخی نیروگاههای کشور نیز به پایان نزدیک می‌شود.
انتشار گزارشهای نگران کنندهای از این دست، موجی از انتقادات را بر علیه وزارت نفت و سرپرست آن، محمد علیآبادی دامن زد. تا آنجا که سایت اصولگرای عصر ایران با تعبیر “حرکت به سوی خاموشیهای گسترده با مدیریت نفتی محمد علی آبادی” در این رابطه نوشت: “باحضور محمد علی آبادی در مسند سرپرستی وزارت نفت، سیل مشکلات به سمت وزارت نیرو روانه و بسیاری از هموطنان در روزهای اخیر شاهد قطع برق شده اند!”
در این میان اعلام شد که “عدم گاز رسانی به نیروگاه های آبادان و خرمشهر” در آستانهی فصل گرما باعث از رده خارج شدن “حدود 1000 مگاوات برق” شده که خود به تنهایی معادل “توان تولید نیروگاه اتمی بوشهر است.” برخی رسانهها در انتقادات خود از وزارت نفت تاثیر مخرب تامین نشدن گاز نیروگاهها توسط این وزارتخانه را بیش از تاثیر منفی تحریمهای بینالمللی بر علیه ایران دانستهاند.
وزارت نفت تکذیب کرد
با این حال مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز از تحویل حدود 11.5 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به نیروگاهها در سه ماهه نخست سال جاری خبر داده و قاطعانه اعلام کرده که “قطع گاز نیروگاهها صحت ندارد.”
خبرگزاری مهر در چهارمین روز از شروع فصل تابستان جدولی را که گفته می‌شود بر اساس “مستندات آماری وزارت نیرو” تهیه شده منتشر کرده که لیست 29 نیروگاه بدون گاز کشور با توضیح وضعیت سوخت رسانی آنها در آن ذکر شده است. اما تنها کمتر از بیست و چهار ساعت بعد همین خبرگزاری، اعلام این لیست توسط وزارت نیرو را “فرار به جلو برای توجیه خاموشی در تابستان” دانست و نوشت: “از ابتدای سالجاری تاکنون نزدیک به 12 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به نیروگاههای کشور تحویل شده است که مصرف این میزان گاز در نیروگاهها معادل تولید بیش از هشت فاز میدان مشترک پارس جنوبی است.”
خبرگزاری مهر سپس جدولی از آمارهای مربوط به وزارت نفت را منتشر کرد که لیست کل نیروگاههای برق ایران به تفکیک موجودی نفت کوره و گازوئیل و گاز ارسالی به آنها در آن آمده بود. جدولی که نشان میداد نیروگاههای کشور چیزی در حدود 3.7 میلیارد لیتر نفت کوره و گازوئیل در اختیار دارند و 11.7 میلیارد متر مکعب گاز دریافت کردهاند.
گزارش رسمی وزارت نیرو در آن روز، یعنی پنجم تیرماه نشان میداد که طی 24 ساعت، اوج مصرف برق ایران حدود دوهزار و 319 مگاوات افزایش یافته است. همین گزارش موجب گمانهزنیهایی شد که” افزایش تقاضا برای استفاده” و “عدم توزیع بهینه” را عامل خاموشیهای پراکنده در روزهای گذشته عنوان میکرد.
نگرانی چهار ساله
با این وجود مشخص نیست عامل اصلی قطع برق در شبکه سراسری کشور چه بوده اما نگرانیها از تکرار دوبارهی آن و احتمال انتشار جدول خاموشی مانند دوسال گذشته نگرانی است که شاید دلیل آن برای مشترکان برق و صاحبان صنایع چندان مهم نباشد. برای آنها مهم این است که انتشار دوباره این جدول در تابستان جاری در حقیقت به معنای رنج مضاعف گرمای تابستان و تعطیلی اجباری صنایع است.
سال گذشته در حالی که هنوز یک سوم تابستان گرم ایران گذشته بود، در اوایل مردادماه اعلام شد تنها صنایع فولاد کشور به دلیل قطع برق حدود 230 میلیارد تومان ضرر دیدهاند و شرکت آلومینیوم المهدی نیز میزان زیان اقتصادی خود را از خاموشی تابستانی 60 میلیارد تومان عنوان کرد. علی رغم تکرار این وضعیت در چهار سال گذشته هنوز آمار جامعی در زمینه آسیبهای خاموشی تابستانی به اقتصاد و صنایع کشور منتشر نشده است.
