فیلم بی وفا ساخته اصغر نعیمی در تهران به نمایش عمومی درآمد ه است. نگاهی داریم به این فیلم.
نگاهی به فیلم بی وفا
یک داستان تکراری
بی وفا - کارگردان: اصغر نعیمی- نویسنده: فرهاد توحیدی- مدیر فیلمبرداری: رضا بانکی- تدوین: کاوه ایمانی- تهیه کننده: ید الله شهیدی- بازیگران: حمید گودرزی، الناز شاکردوست، گوهر خیر اندیش.
خلاصه داستان: برادر دختری فقیر جیب یک دکتر جوان را می زند. دختر با این کار برادرش مخالف است و کیف پر پول پسر را پس می دهد. از سوی دیگر پسر به اصرار مادرش درگیر ازدواج با دختری است که دوستش ندارد. او که دلباخته دختر فقیر شده از او می خواهد رل معشوقش را بازی کند. او هم چنین می کند. اما دست پسر رو می شود و با عتاب های مادر نسبت به دختر، پسر هم خانه را ترک می کند. اما مادر متوجه اشتباه خود می شود و پسر و دختر به هم می رسند.
فیلم بی وفا اولین ساخته بلند اصغر نعیمی است. نعیمی برای دست اندرکاران سینما و اهالی مطبوعات نامی آشناست. او مدت زیادی در سینما به دستیاری کارگردان مشغول بوده و سال ها هم به عنوان نویسنده سینمایی با چند مجله سینمایی همکاری داشته است.
اگر بخواهیم اندکی با فاصله شیوه ورود سینماگران تازه کار را به عرصه فیلمسازی فیلم بلند دسته بندی کنیم به دو شیوه معمول بر می خوریم. اولین دسته افرادی هستند که با سینمای مستقل کارگردانی را تجربه می کنند. آنها قبل از هر چیز به تجربه های تازه می اندیشند و سینما را به عنوان هنر مورد مطالعه قرار می دهند. سامان سالور، علیرضا امینی، بهمن قبادی در دسته این فیلمسازان جای می گیرند. اما عده ای دیگر از بدنه سینما پای در ان می گذارند. آنها مدت ها در کنار کارگردان های حرفه ای دستیاری می کنند و سپس با کمک همان افراد به سینما می آیند. آنها عموما به صنعت سینما می اندیشند و اگر فیلم اولشان خوب نفروشد خیلی سریع از گردونه خارج می شوند. اصغر نعیمی، ابراهیم شیبانی و چند تن معدود دیگر نیز از این دسته هستند. البته این شکل ورود از شکل های ورود سنتی به سینماست.
به هرحال نعیمی هم می بایست فیلمی می ساخته که بتواند تماشاگر زیادی را به سالن بکشاند. از همین رو سراغ فرهاد توحیدی رفته تا فیلمنامه فیلمش را بنویسد. توحیدی استاد بیان جذاب داستان های تکراری است. نمونه اش فیلمی مثل دنیا بود که توحیدی توانست از هیچ یک اثر پر فروش خلق کند. اما اینبار توحیدی نتوانسته چندان در کهن الگوی دختر فقیر و پسر پولدار به نو آوری دست یابد. داستان بسیار سر هم بندی شده است. در این شکل درام پردازی می توان اتنفاق اول را برای رویارویی شخصیت ها پذیرفت. اما بی وفا به شیوه فیلمفارسی ها عمده حوادثش را بر محور تصادف ها بنا می نهد. این اتفاقات سبب می شود که بنای داستان سست بنا شود. دختر یکبار از روی قبض موبایل پسر که در کیفش است به او زنگ می زند و کیفش را پس می دهد. اما برای بار دوم زمانیکه به او زنگ می زند، می گوید تلفن تو را از بر بودم.
این اتفاق در بخش پایانی هم دوباره تکرار می شود و معلم نیست دختر از کجا آدرس محل جدید زندگی پسر را به دست می آورد. فیلم بی وفا شروع خوبی دارد. نعیمی کا را با یک تعقیب و گریز شروع می کند. تعقسب و گریزی بی مقدمه که برای لحظاتی تماشاگر را با خود درگیر می کند. اما بعد تر چنان درگیر کهن الگو ها می شود که مخاطب به راحتی از همان دقایق اولیه به پایان داستان پی می برد. تو حیدی در مقام فیلمنامه نویس می کوشد در برخی فصل ها به کمدی موقعیتی دست یابد اما این موقعیت ها هم لو می روند. پسر قصد دارد دختری لات منش و آرایشگر را در یک میهمانی به عنوان دختری دکتر و از فرنگ بازگشته جا بزند. این تغییر موقعیت که می تواند موجب کمدی موقعیت شود در این فیلم به راحتی از دست می رود. نویسنده تا آنجا شخصیت فرعی وارد داستان کرده که نمی تواند به همه بپر دازد و کلیت موقعیت مخدوش می شود. یا در فصلی که مادر پسر و دختر یکدیگر را ملاقات می کنند. ناگهان فیلمساز به فضای ذهنی آنها نزدیک می شود و ما هم از فضای عمومی داستان دور می شویم. این فصل کمیک که هیچ منطق داستانی در فیلم ندارد هم می توانست به هر حال از نقاط نشاط آور باشد. اما آن هم خیلی زود به دلیل اجرای ضعیف لو می رود.
نعیمی برای این فیلمنامه دکوپاژ مشکلی را در نظر نگرفته است. عمده کار به شیوه فیلم های تلویزیونی تصویر شده است. یعنی دوربین ثابت است و بازیگران مقابل آن دیالو گ های خود را می گویند. نعیمی می کوشد تماشاگرش را چندان درگیر پیچیدگی های حرکات دوربین نکند و به او اجازه دهد با فراغ بال فیلم را تماشا کند. طبیعی است که تماشاگر خو گرفته به فرهنگ بصری تلویزیونی هم از این ساختار استقبال می کند.
این مسئله شاید در یک مقطع مشخص به فروش خوب فیلم بی انجامد، اما در دراز مدت سبب پایین آمدن سطح دید گاه های بصری مخاطب می شود. همانطور که در ابتدای بحث آمد نعیمی مدت ها در نشریات تخصصی همانند مجله فیلم مطلب نوشته و حتما خود حدث می زده برخورد منتقدین با بی وفای او چگونه خواهد بود. بی وفا را به پای تجربه اول می گذاریم و از کنارش می گذریم. تا کار های بعدی.
اما در کنار تمامی این نقطه ضعف ها بد نیست یادی کنیم از بازی خوب الناز شاکر دوست که اندک اندک با پر کاری اش تبدیل به یکی از ستاره های سینما می شود. او در این فیلم توانسته به خوبی در بازی اش مرز بین یک دختر عامی جنوب شهری را از دختری با تحصیلات دکتری متمایزکند.