تنها دو روز مانده به پایان مهلت مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه ۵+۱، معاونان مدیرکل آژانس بین المللی اتمی راهی ایران شده اند و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده “اگر قرار است توافقی شود وقت آن فرا رسیده است”. در داخل کشور اما مخالفان مذاکرات هسته ای از هر ابزاری برای اعلام مخالفت و جلوگیری از هرگونه توافقی استفاده می کنند. در آخرین نمونه از این اقدامات ، بیانیه ای تحت عنوان بیانیه ۱۷۵۰ نفر از اعضای خانواده شهدا منتشر کرده اند که می گوید”در برابر فرعونیان سرخم نمی کنیم”.
در مقابل خبرگزاری ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت ، نامه ای با امضای ۲۵۰ دانشجوی فعال در دفاع از مذاکرات هسته ای منتشر کرده؛ نامه ای که اعضای سابق انجمن های اسلامی دانشجویان و دفتر تحکیم وحدت از ابتدای انقلاب ۵۷ تاکنون امضا کرده و از طرف های مذاکره کننده با ایران خواسته اند صدای تازه از ایران را بشنوند،و فرصت گرانقدر برای تامین امنیت و صلح را پاس بدارند: “تیر ۹۴ می تواند تجربه ای تازه بسازد از تعامل تعقل و عملگرایی در دو سوی مذاکره تا راه شهرآشوبی جنگ طلبان بسته شود. جهانی به رنگ امنیت، ایرانی ایستاده خارج از سایه ی تحریم می تواند جایی بهتر باشد برای زندگی. و این خواست شهروندانی است که باید به آرایشان وفادار ماند”.
اما در بیانیه ای که سایت رجانیوز، تریبون دلواپسان (مخالفان مذاکرات هسته ای) با عنوان بیانیه ۱۷۵۰ عضو خانواده شهدا منتشر کرده طرف های مذاکره کننده با ایران “فرعونیان”ی خوانده شده اند که “در برابرشان سرخم نخواهند کرد”. در این بیانیه از مجلس شورای اسلامی خواسته شده “مصرانه” و” با نظارت دقیق و مسئولانه بر مذاکرات هسته ای به صورت جدی مانع از امکان پذیرش هر نوع معاهده ای گردند که بر دامن عزت و استعلای وطن لکه ننگ بنشاند”.
و اینکه: “سخن آخر با دشمنان مکار این مرز و بوم و انقلاب بزرگ اسلامی، بدانید و شک نکنید که اشارتی از مولایمان بسنده است که کاخ رویاهایتان را -هر جا که بنا کرده باشید- تلی از خاکستر کند”.
روز سه شنبه پایان مهلت مذاکرات است؛ مهلتی که درواقع ۹ تیرماه به پایان رسید و یک هفته تمدید شد اما طرفین اعلام کرده اند دیگر تمدیدی در کار نخواهد بود. طرف های مذاکرات از نزدیکی توافق سخن می گویند، فدریکا موگرینی گفته اگر توافق حاصل نشود برنامه دیگری وجود ندارد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دستیابی به توافق را بسیار نزدیک دانسته و گفته “ طرفین مذاکرات بسیار مذاکرات فشرده ای داشتند که طی ساعت ها و روزهای آینده ادامه خواهد داشت. اکنون وقت آن رسیده است. ما به یک توافق بسیار نزدیک هستیم . جو مذاکراتی مثبت و خوب است و من اراده سیاسی را همچنان برای یک توافق می بینم”.
دو روز پیشتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و مسئول تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی گفته بود که “هرگز به این اندازه به توافق نزدیک نبوده ایم”. امری که از سوی جان کری، وزیر خارجه امریکا هم تایید شده هرچند او هشدار داده که بعضی اختلافات جدی هنوز باقی است: اگر در روزهای آینده تصمیم های سخت گرفته شود، توافق به دست خواهد آمد، اما اگر “توافق خوب” به دست نیاید و ایران “سرسختی مطلق” نشان دهد، آمریکا آماده است که مذاکرات را ترک کند.
براساس گزارشی که بی بی سی منتشر کرده او بر “مهار مسیر دستیابی احتمالی به سلاح اتمی” تاکید کرده؛ چهار مسیری که عبارتند از “نطنز، فردو، اراک و مسیر پنهانی احتمالی”.
در چنین شرایطی معاونان مدیرکل آژانس بین المللی اتمی راهی ایران شده اند. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس چهارشنبه به ایران سفر و با حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار کرده بود. حالا معاونان او به تهران می روند. خبرگزاری ایسنا به نقل از یک مقام ارشد ایرانی گزارش داده:” ما آمادگی خود را برای حل مسال باقی مانده به شکلی که آژانس بتواند در چارچوب ملاحظاتش این مساله را حل و فصل کند اعلام کرده‌ایم و در همین چارچوب گروهی از معاونان و کارشناسان آژانس امشب راهی تهران می‌شوند تا این موضوعات را هم بتوانیم حل و فصل کنیم”.
یوکیا آمانو پس از سفر به تهران اعلام کرده بود چنانچه ایران همکاری لازم را از خود نشان دهد، آژانس می‌تواند گزارش خود در مورد ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته‌ای ایران را ظرف شش ماه آینده (پایان سال میلادی جاری) تهیه کند.
مساله مورد اشاره او یکی از اختلافات حل ناشده بین ایران و طرف مقابل در مذاکرات هسته ای است. ایران اتهامات در این زمینه را واهی و بی اساس می خواند و آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی با هرگونه بازرسی از تاسیسات اتمی مخالفت کرده است. مخالفت او البته محدود به این نیست او با تعلیق طولانی فعالیت های هسته ای و مصاحبه با دانشمندان اتمی ایران هم مخالفت کرده است.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده ایران هم تنها سه روز مانده به پایان مهلت مذاکرات گفته جزئیات مربوط به چگونگی تحریم ها علیه ایران حل نشده است.
هرچند او هم اشاره کرده هیچ گاه در مذاکرات این قدر جلو نرفته بودند اما اجرای همزمان تعهدات ایران و درخواست تهران برای لغو تحریم‌های بین‌المللی را “یک مشکل فنی خاص” در روند مذاکرات دانسته و گفته: “از نظر فنی اجرایی شدن امور مربوط به ما ۲ یا ۳ ماه طول خواهد کشید اما اجرایی کردن تعهدات طرف مقابل به یک دستور نیاز دارد که همزمان کردن این دو امور اجرایی حائز اهمیت است”.
همه نگاه ها به وین است. مخالفان و موافقان مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی با گروه ۵+۱ منتظر روز سه شنبه هستند که مذاکرات بعد از ۱۳ سال به سرانجامی برسد. در امریکا زبیگنیو برژینسکی، از اعضای کابینه جیمی کارتر خواستار توافق اتمی با جمهوری اسلامی شده و در توئیتر خود نوشته: “در حالیکه خاورمیانه هر روز پرآشوب تر می شود، عاقلانه تر این است که ثبات را بیشتر کنیم نه کمتر. توافق با ایران بهتر از عدم توافق است”.
یک روز پیشتر هم هیلاری کلینتون، کاندیدای دموکرات ریاست جمهوری آتی این کشور بر همین محور سخن گفته بود. در ایران سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین مذاکرات هسته ای را فرصت تاریخی برای ایران و غرب دانسته و گفته که باید به نتیجه برسد.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی هم از مسئولان خواسته از انتقاد علیه تیم هسته ای ایران بپرهیزند. او گفته است که “در شب های قدر برای تیم مذاکره کننده دست به دعا برمیداریم”.
وب سایت خبرآنلاین به نقل از واشنگتن پست نوشته که در کتب تاریخی نام جان کری و محمدجواد ظریف به عنوان دیپلماتی حک خواهد شد در عین وجوه تمایز ماهوی، با برقراری یک رابطه دوستانه حول محور حفظ منافع ملی، توافقی تاریخی ثبت کردند.
اما مذاکرات به صورت فشرده همچنان در وین ادامه دارد و مشخص نیست روز سه شنبه چه نتیجه ای اعلام خواهد شد.
