در حالی‌که حیدر العبادی، نخست وزیر جدید عراق، مشغول تشکیل دولت جدید این کشور است، به نظر می‌رسد ایران کمک نظامی به همسایه خود را افزایش داده است. زمانیکه المالکی در قدرت بود، تهران تعهد نظامی گسترده‌ای به عراق داشت. اقدامات سیاسی و نظامی ایران از آن زمان نشان می‌دهد که این کشور مصمم به حمایت از دولت جدیدی است که کماکان تحت سلطه حزب متبوع المالکی، یعنی دعوه اسلامی قرار دارد.
زمانی که دولت اوباما در تابستان، تمام نیروی خود را پشت خواست گسترده برای کناره‌گیری المالکی از قدرت قرار داده بود، ایران شدیدا مشکوک بود و حمایت سریع آمریکا از نامزدی عبادی موجب تعجب ایران شد. به محض این‌که مشخص شد عبادی نخست‌وزیر جدید عراق است، ایران شروع به حمایت از او کرد، اما فقط پس از آن‌که حزب دعوه اسلامی با رای ده به یک خواستار تغییر شد.
تغییر رفتار ایران در حالی صورت گرفت که دبیر شورای امنیت ملی، علی شمخانی، از اعراب خوزستانی که زبان عربی را به خوبی حرف می‌زند و نقش فعالی در سیاست عراق در دولت روحانی ایفا می‌کند، به عراق سفر کرد.
هرچه باشد، باید دید حمایت ایران از عبادی یک حرکت تاکتیکی کوتاه‌مدت است یا این‌که بخشی از ابتکار دیپلماتیک هوشمندانه ایران برای کاهش نفوذ آمریکا در منطقه است. تاکنون هیچ فرمانده‌ای از سپاه، علنا از نخست‌وزیری عبادی حمایت نکرده است و این کار را نخواهند کرد تا این‌که او به حمایت فعال از نیروی قدس سپاه در عراق و سوریه متعهد شود.
تهران بدون شک نگران وعده‌های کمک‌‌های امنیتی آمریکا به دولت جدید عراق و همچنین کمک بالقوه ناتو برای از بین بردن دولت اسلامی در این کشور است. از نقطه‌نظر سپاه، هرگونه بسط نقش ناتو در منطقه می‌تواند به عنوان محاصره نظامی ایران برداشت شود.
مطمئنا کمک غرب بصورت غیرمستقیم اهداف سپاه را با کاهش فشار بر نیروی قدس تسهیل می‌کند. اما سپاه به لحاظ سنتی تمایلی ندارد با آمریکا در یک صف باشد، برای همین بعید است به شبه‌نظامیان شیعه داخلی نظیر اصحاب اهل الحق بپیوندد و بصورت علنی از نقش آمریکا در عراق حمایت کند.
در زمینه داخلی، مقامات ایرانی که به ندرت بصورت علنی به دخالت خارجی خود اقرار می‌کنند، حرف‌های کمی درباره اقدامات اخیر در عراق زده‌اند. با این حال، خامنه‌ای، رهبر ایران، از تصمیم سیستانی در حمایت قاطع از رهبری جدید عراق، در زمانی که ایران در کشاکش انتخاب رهبر جدید بغداد بود، خشنود نشد. عمل سیستانی بطور موثر موضع خودخوانده خامنه‌ای را به عنوان رهبر جهان اسلام، از جمله شیعیان عراق، مورد چالش قرار داد.
با این‌که ایران اقرار نمی‌کند برای ماندن المالکی در قدرت مداخله نظامی کرد، اما سپاه در زمانیکه درخواست‌های وسیعی برای استعفای او وجود داشت، افراد، هواپیمای جنگی و پهپادهای گوناگونی را به این کشور فرستاد. هدف از این لشکرکشی‌ها حمایت از گروه های کلیدی شیعیان و حفاظت از اماکن مقدس در مقابل داعش بود. این واحدها برای نقشه ایران با هدف سازماندهی شبه‌نظامیان شیعه در کنار نیروهای دولت عراق، با مدل واحدهای شبه‌نظامی محبوب سوریه، حیاتی بود.
ایران در ادامه حمایت‌های خود از المالکی، هفت جت جنگنده Su-25 را به عراق فرستاد که در عملیات با حضور نیروهای نظامی عراقی و ایرانی برای کمک به پیشمرگه‌های کرد و نیروهای شبه‌نظامی شیعه در ماه اوت شرکت کردند.
ایران تعدادی از پهپادهای خود را نیز به عراق فرستاده است. تصاویر ویدئویی جهادگرایان در اینترنت، پهپاد مهاجر-4 ایران را نشان می‌دهد که در 5 ژوئیه در نزدیکی سامراء سرنگون می‌شود. در همان روز شجاعت علمداری خلبان سپاه نیز در سامراء کشته می‌شود.
با توجه به مانور سیاسی جاری، ممکن است ایران و بخصوص سپاه پاسداران بخواهند حضور خود را در عراق افزایش بدهد. ایران با توانایی‌های خود ممکن است به دنبال ربودن بازی از واشنگتن در نابودی داعش باشد تا اعتبار خود را در عراق تقویت کند.
در آخر، هیچ تضمینی وجود ندارد که تشکیل دولت جدید به روابط آرام‌تر میان بغداد و کردهای عراق در درازمدت منجر شود، بنابراین ایران به معرفی خود به عنوان شریک امنیتی برای هر دو ادامه می‌دهد. به این ترتیب تهران به اهداف دوگانه‌ای می‌رسد و نفوذ خود در بغداد و دولت کردستان را افزایش می‌دهد و برای کاهش نقش آمریکا در هر دو تلاش خواهد کرد.
منبع: موسسه واشنگتن - 8 سپتامبر
