آیا گفتگوهای بی نتیجه میان جمهوری اسلامی و جامعه بین المللی که روز به روز نیز نگران کننده تر به نظر می رسند درحال پایان یافتن است؟ تأیید این موضوع درحال حاضر زود و البته خارج از احتیاط است. ولی مذاکرات روز شنبه ۱۴ آوریل در استانبول امیدوارکننده تر از تلاش هایی بود که در گذشته برای گشایش این بحران سنگین دیپلماتیک به کار گرفته شده بود.
اختلافات در این زمینه مشخص است. ایران به عنوان امضاءکننده پیمان منع گسترش اتمی این حق را دارد که به انرژی اتمی با “ماهیت صلح آمیز” دست یابد. حال آنکه جمهوری اسلامی از سال ۲۰۰۶ تاکنون فعالیت های غنی سازی اورانیوم خود را دنبال کرده و به قطعنامه های تصویب شده توسط شورای امنیت و تصمیمات آژانس اتمی که مظنون به ماهیت نظامی فعالیت های این کشورند، هیچ توجهی نداشته است.
درحقیقت تردیدی وجود ندارد که تهران می خواهد از این آستانه بگذرد و به توان هسته ای دست یابد. آژانس اتمی در نوامبر ۲۰۱۱ شدیدترین گزارش خود علیه جمهوری اسلامی را تنظیم کرد. در این گزارش به چندین شاخص تحقیقاتی که نشان از ساخت کلاهک هسته ای و همچنین وجود مرکزی برای آزمایش انفجارهای اتمی داشت اشاره شده بود. ایران از ژانویه ۲۰۱۲ غنی سازی را در مرکزی به نام فوردو آغاز کرده. این مرکز تا سال ۲۰۰۹ ازسوی حکومت جمهوری اسلامی مخفی نگاه داشته شده بود.
این رویدادها به کسانی که نسبت به خواسته های ایران تردید داشتند نشان داد که جمهوری اسلامی قربانی یک توطئه نیست. فشارهای شدید بین المللی اعمال شده بر جمهوری اسلامی صرفاً به هدف متقاعد کردن این کشور بوده تا از رفتار خطرناک خود در منطقه ای بی ثبات چشم پوشی کند.
به نظر می رسد که مذاکرات استانبول پیام را منتقل کرده است. قرار بر این شده که نشست بعدی در تاریخ ۲۳ می در بغداد برگزار شود. اگر همه چیز به خوبی پیش رود، این نشست می تواند فرصتی باشد تا یک سری اقدامات دوطرفه به صورت “گام به گام” به انجام برسد و اختلافات حل و فصل شوند.
انگیزه دولت اوباما در این زمینه بسیار بالاست: اکنون باید از عملیات نظامی اسراییل و افزایش قیمت نفت که ممکن است باعث وقوع هر اتفاقی در خلیج فارس شود جلوگیری بعمل آورد. به نظر می رسد که حکومت ایران بیش از گذشته برای گفتمان آمادگی دارد، زیرا فشارهای اقتصادی عرصه را به شدت تنگ کرده.
اکنون باید به یک سازش مناسب برای طرفین دست پیدا کرد: سازشی که وجهه ایران را در برخوردار بودن از توان هسته ای صلح آمیز حفظ کند و برای قدرت های غربی و سازمان ملل و همچنین اسراییل نیز این اطمینان را به وجود آورد که مسابقه برای سلاح اتمی دیگر در دستور کار تهران نیست.
منبع: لوموند، ۱۶ آوریل
