هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
Iran Gooya : نام گیرنده
BP 114 : شماره صندوق پستی
Creteil 94000 : اسم وکد پستی شهر
France : نام کشور
سالشمار ادبیات معاصر ایران (1380-1300)
نویسنده: محمود مدبری
363ص، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر، 1387، چاپ اول
در این سالشمار، مهم ترین رویدادها و فعالیت های ادبی ایران، در حوزه داستان، رمان و شعر، از سال 1300 تا سال 1380 خورشیدی، منعکس شده است. هر سال، به صورت جداگانه، گزارش شده و در آغاز هر سال نیز، به اوضاع کلی ادبیات ایران در آن سال اشاره گردیده است. فعالیت ها و رویدادهای ادبی هر سال تحت چهار عنوان اصلی یعنی «انتشار»، «متفرقه»، «وفات» و «ولادت»، معرفی شده است. بخش «انتشار»، شامل چهار زیر مجموعه یعنی داستان، شعر، مجله و روزنامه است و وقایع مهم مربوط به این چهار حوزه را منعکس می کند. در بخش «متفرقه»، گزارشی از مهم ترین حوادث ادبی و فرهنگی هر سال نظیر تشکیل سمینارها یا کنگره های داخلی، تاسیس مراکز یا کانون های ادبی و مانند آن ارائه می شود. بخش های «ولادت» و «وفات» نیز به تولد و مرگ شاعران، نویسندگان و سایر دست اندرکاران برجسته حوزه ادبیات اختصاص دارد.
تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران: ضیاء موحد
گفتگو: اردوان امیری نژاد
دبیر مجموعه: محمد هاشم اکبریانی
192ص، تهران: نشر ثالث، 1387، چاپ اول
هدف از طرح «تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران»، ارائه گزارشی از زندگی خصوصی، اجتماعی و حرفه ای شخصیت های برجسته در حوزه ادبیات معاصر کشور ماست. چارچوب اصلی این طرح، پرداختن به دوره های مختلف زندگی فرد و بیان فعالیت های ادبی، سیاسی و فرهنگی اوست. در کتاب حاضر، زندگی و فعالیت های «ضیاء موحد»، شاعر، متفکر و منتقد معاصر، در گفتگو با او بررسی می شود.
همه دوستان من: زندگی رضا کرم رضایی و خاطراتش
نویسنده: رضا کرم رضایی
478ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1387، چاپ اول
این کتاب، گوشه ای از خاطرات خواندنی «رضا کرم رضایی»، هنرمند برجسته عرصه تئاتر و سینما در ایران است. «کرم رضایی» که به عنوان هنرپیشه و کارگردان صاحب تجربیات و آگاهی های ارزشمندی است، در خاطرات خود، بخشی از زندگیش را همراه با خاطراتی از «نقش آفرینان خاطره انگیز» به تصویر می کشد. زبان او شیرین و روان است و خواننده را همراه با خود به سفری در گذشته های نه چندان دور در دنیای سینما و تئاتر ایران می برد.
نقش فراماسون ها در تاریخ معاصر ایران (جلد اول)
نویسنده: حسین ملکی
598ص، تهران: نشر اشاره، 1387، چاپ اول
در این پژوهش، برخی از فعالیت های فراماسونری در تاریخ معاصر ایران بررسی شده است. نویسنده کتاب که با نام «ح. م. زاوش» نیز معروف است، پژوهشگر و مورخی است که سال های زیادی از زندگی خود را صرف تحقیق درباره نقش و عملکرد فراماسون ها در ایران کرد. طرح کلی کتاب حاضر، شامل نکات اساسی در زمینه بررسی و تحلیل دقیق از نقش سازمان سری فراماسونری در رویدادهای اجتماعی و تاریخی معاصر ایران، و معرفی اسمی و اعلام هویت فراماسون های نقش آفرین است. عناوین بعضی از مباحث کتاب عبارتنداز: «منشاء پیدایش فراماسونری»، «شالوده فراماسونری در انگلیس»، «تکامل فراماسونری باطنی در انگلیس»، «پدیده های انحراف در نهضت مشروطیت ایران و نقش فراماسون ها»، «شیوه های نفوذ فراماسونری به ایران»، «نقش فراماسون ها در انقلاب مشروطیت»، «فتح تهران چگونه و در چه شرایطی انجام شد؟»، «قرارداد 1919: نقش دیگری از فراماسون ها در رویدادهای تاریخ»، «دولت فراماسونری وثوق الدوله»، «قیام شیخ محمد خیابانی»،«نگاهی به هویت کابینه های فراماسونری در دوران فترت»،«استعفای وثوق الدوله و ماموریت مشیرالدوله ماسونی» و…
مارمولک ها هم غصه می خورند
نویسنده: پرویز رجبی
204ص، تهران: نشر اختران، 1387، چاپ اول
سرنوشت دخترکان خردسال ایرانی همیشه داستان غم انگیزی بوده است. فرمانروایان، امیران و سرداران، همواره در بیت و سرای خود، شماری دختر و خواهر، برای مصالحه و رفع و رجوع داشته اند. نویسنده کتاب در این مورد پرسشی را مطرح می کند: [ آیا این هنجار ناشی از پیوندهای سست خانوادگی در سرای فرمانروایان و بزرگان و غیر آنها بوده است، یا حاصل میزان اعتبار حضور زن در خانواده؟] او سپس به طنز و کنایه اشاره می کند: [لابد هر دو عامل در کنار هم نقش داشته اند. و لابد که نقش عامل دوم تعیین کننده تر بوده است!] درباره امیران و بزرگانی که دخترکان خردسال ایرانی در کاخ ها و خانه های آنها به اسارت رفته اند، بسیار روایت شده است؛ تنها چیزی که هرگز مطرح نبوده و یا هرگز خبری از آن به دست ما نرسیده، سرنوشت این دخترکان است. گویی هم دختران و هم پدرها و مادرهایشان، مانند تاریخ، به این قساوت عادت کرده بوده اند. «مارمولک ها غصه نمی خورند» داستانی زیباست که با الهام و توجه به اشاره ای که به یکی از این دخترکان در«تاریخ بیهقی» رفته، نوشته شده است.
آذربایجان ایران، آغاز جنگ سرد
نویسنده: جمیل حسنلی
مترجم: منصور صفوتی
613ص، تهران: انتشارات شیرازه، 1387، چاپ اول
ماجرای ظهور و سقوط «فرقه دموکرات آذربایجان» و حرکت جدایی طلبانه آن در قالب حکومت «فرقه دموکرات»، از تابستان 1324 تا پاییز 1325، ایران را با بحران سیاسی بزرگی روبرو کرد. تمهیدات این ماجرا از پیش و با اعزام ماموران ویژه شوروی در پوشش ایرانیان مهاجر و نیز گردآوری اطلاعات لازم و شناسایی نقاط قوت و ضعف دولت ایران فراهم شده بود. در کتاب حاضر که اصل آن به زبان روسی است، نویسنده با استفاده از اسناد محرمانه آرشیوهای اتحاد جماهیر شوروی، بروز این رویداد و چگونگی پایان ماجرا، و همچنین پیوند آن با آغاز جنگ سرد را، با شرح و تفصیل بررسی کرده است. در حقیقت، نویسنده با استناد به اسناد معتبر و مهمی که پس از فروپاشی اتحاد شوروی در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است، تصویری جالب و خواندنی از «قضیه آذربایجان» در آن سال ها و فعالیت های «فرقه دموکرات» ارائه می کند.
مکتب نگارگری شیراز (مصور، رنگی)
نویسنده: یعقوب آژند
314ص، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 1387،چاپ اول
مکتب نگارگری شیراز را به تعبیری می توان ام المکاتب ایران در قلمرو کتاب آرایی دانست. این مکتب گرچه به لحاظ فرهیختگی و پروردگی به پای مکاتب دیگری چون مکتب تبریز، هرات و اصفهان نرسید ولی از حیث تداوم و استمرار و تجربه ادوار مختلف هنری، از آنها پیشی گرفت. سده های بسیار و سال های بی شمار بر این مکتب گذشت و زنجیره ای از مراحل گوناگون را با زبان و بیانی متفاوت تجربه کرد و در قلمرو سبک بومی، به بالندگی و کمال رسید. در کتاب حاضر، مکتب نگارگری شیراز، به همراه ویژگی ها و خصلت ها و اجزای گوناگون آن، از جهت های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و به ویژه فرهنگی – هنری، بررسی شده است. نویسنده برای بازخوانی و شرح و بررسی مراحل گوناگون این مکتب، پژوهش خود را به چهار بخش تقسیم کرده است. بخش اول، به دریافت های تاریخی، فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی شیراز تا سده های هفتم و هشتم هجری اختصاص دارد. سه بخش دیگر، به سه دوره شاخص مکتب شیراز یعنی دوره های «آل اینجو»، «آل مظفر» و «تیموریان» می پردازند. در این سه بخش، خصوصیات تاریخی و فرهنگی و هنری و بالاتر از همه، آثار بازمانده هر دوره، معرفی شده است.
متن ویراسته و شرح کامل تاریخ جهانگشای جوینی (مجموعه 3 جلدی)
نویسنده: عطا ملک جوینی
بر اساس نسخه: محمد قزوینی
به اهتمام: دکتر احمد خاتمی
1887ص، تهران: نشر علم، 1387، چاپ اول
کتاب «تاریخ جهانگشای جوینی» یکی از معتبرترین و ارزشمندترین منابع و مآخذ تاریخ عصر مغول به شمار می آید. بسیاری از اطلاعات گردآوری شده در این کتاب درباره تاریخ قوم ایغور، قراختائیان و خوارزمشاهیان و فتوحات چنگیز، در هیچ منبع دیگری موجود نیست و همه کسانی که بعد از «جوینی»، تاریخ این وقایع را نقل کرده اند، بسیاری از مطالب خود را از «تاریخ جهانگشای» گرفته اند. تصحیح حاضر از این اثر ارزشمند که بر اساس نسخه «علامه محمد قزوینی» انجام شده، شامل متن ویراسته آن همراه با شرح و توضیحات کامل و مفصل است. این شرح و توضیحات، همراه با فهرست های جامعی که ضمیمه کتاب شده، کار استفاده از این منبع معتبر تاریخ مغولان را برای پژوهشگران و اهل فن، آسان تر می کند.
شرح و نقد غزلیات شمس تبریزی
نویسنده: بهروز ثروتیان
1401ص، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387، چاپ اول
شرح و نقد «غزلیات شمس» در این مجموعه، تنها بر اساس غزلیاتی است که تخلص «شمس تبریزی» دارند و به هر بهانه و عنوانی از «شمس» در غزلیات «دیوان کبیر» نام برده اند. اصلی ترین غرض نویسنده کتاب حاضر، تحقیق و تشخیص این مطلب است که همه غزل های مختوم به نام «شمس تبریزی» از «مولانا» نیست. این موضوع به تفصیل، نقد و بررسی شده که در «دیوان کبیر» یا «کلیات شمس»، ابیاتی از سرایندگان و شاعران مختلف، در مدتی نزدیک به یک صد سال، راه یافته است. این اشعار و ابیات، در «قونیه» و شهرهای دیگری که خانقاه داشته اند، سروده شده است. در این میان، هر صاحب قلمی، نام «شمس تبریزی» یا «شمس الحق تبریزی» را به عنوان یک نماد برای پیر طریقت یا مراد خویش به کار برده است. نویسنده در پژوهش حاضر، با بررسی، شرح و نقد غزل های «دیوان کبیر»، نشان می دهد که حدود سه پنجم از سه هزار و چند غزل گردآوری شده در این دیوان، به وسیله دیگران سروده شده اند. او هم چنین تاکید می کند که شاید بیش از دویست غزل از «مولانا» نبوده است که گزارش و شمارش آن به تحقیق ممکن نیست.