واکنش شدید بازار ارز به نتیجه مذاکرات وین و رسیدن بهای دلار به دوره محمود احمدی نژاد، در بازار بورس هم تکرار و موجب سقوط قیمت سهام شده است.
دلار از چهارشنبه هفته گذشته تا امروز نزدیک به ۳۶۰ تومان گران تر و در تابلوی قیمت ارز در صرافی ها، رقم ۳۵۰۰ تومان، یادآور روزهای سال ۹۱ شده است.
در همین باره، سایت خبری فرارو در گزارشی از التهاب های این روزهای بازار ارز، نوشته است: “نرخ دلار امروز به بالاترین حد خود پس از آغاز به کار دولت حسن روحانی رسید. این اولین بار پس از آغاز به کار دولت حستن روحانی است که دلار این نرخ را تجربه می کند. با وجود این افزایش قیمت، دلار هنوز ارزان‌تر از دوره اوج بحران ارزی و زمانی است که خرید و فروش ارز در بازارهای ایران متوقف شد. در سال ۱۳۹۱ بهای دلار در بازارهای ایران حتی تا بیش از ۳۶۰۰ تومان نیز بالا رفت. هفته گذشته مذاکرات اتمی ایران و گروه ۱+۵ منجر به توافق نشد و ایران و قدرت های جهانی توافق سال گذشته در ژنو را برای هفت ماه دیگر تمدید کردند. این در حالی بود که بازار ایران انتظار به نتیجه رسیدن مذاکرات را داشت. در کنار مذاکرات هسته‌ای، دولت با کاهش درآمدهای نفتی نیز روبه‌رو است، به گونه‌ای که نه تنها به دلیل تحریم‌های بین‌المللی میزان فروش نفت و درآمدهای نفتی کشور کاهش یافته، بلکه با سقوط قیمت جهانی نفت، میزان درآمدهای پیش‌بینی‌شده برای کشور کمتر از قبل شده است. در این شرایط دولت با مسئله کسری بودجه نیز دست و پنجه نرم می کند. همچنین امروز هر یورو در بازار آزاد با ۱۱۴ تومان رشد نسبت به روز گذشته چهار هزار و ۲۷۰ تومان و هر پوند نیز با ۱۰۰ تومان افزایش پنج هزار و ۳۰۰ تومان قیمت خورد. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۲۶ هزار تومان رشد ۹۶۳ هزار تومان به خریداران عرضه شد البته هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز با ۲۵ هزار تومان افزایش ۹۶۱ هزار تومان معامله شد. هر نیم سکه ۴۸۰ هزار تومان و هر ربع سکه ۲۷۵ هزار تومان فروخته شد. هر سکه یک گرمی نیز ۱۷۲ هزار تومان خرید و فروش شد و هر گرم طلای ۱۸ عیار با ۲۳۰۰ تومان رشد ۹۸ هزار تومان قیمت خورد”.
افزایش بهای دلار به بالای ۳۵۰۰ تومان، اولین تاثیر خود را در سقوط سنگین بورس و بازارهای مالی نشان داده به طوری که بورس تهران دیروز ۵۵ واحد افت را بر تابلو ثبت کرده و دولت و مقامات اقتصادی را به تکاپو انداخته است.
در این میان، رسانه های رسمی این سقوط را ناشی از “عملیات روانی در بازار” دانسته و نوشته اند که افت شدید شاخص بورس و افزایش افسارگسیخته نرخ ارز کوتاه مدت و موقتی خواهد بود.
در همین باره روزنامه “دنیای اقتصاد” در گزارشی نوشته: “نرخ ارز در سه‌شنبه هفته گذشته معادل ۳ هزار و ۲۶۵ تومان ثبت شده بود، اما روند افزایشی آن در روزهای اخیر، به خصوص در روز گذشته باعث شد که نسبت به سه‌شنبه ۱۳۰ تومان به قیمت آزاد دلار افزوده شود. به بیان دیگر، نرخ ارز از روز سه‌شنبه هفته گذشته تا شنبه هفته جاری، ۴ درصد افزایش قیمت را پشت‌سر گذاشته است. بررسی‌ها حاکی از آن است که در آمار سال جاری این میزان افزایش در مدت ۳ روز کاری در بهای ارز مشاهده نشده است.در بورس تهران نیز همین وضعیت حاکم است. بورس تحت‌تاثیر اخباری نزول کرده است که به شهادت تحلیلگران هنوز از فیلتر تحلیل رد نشده و به‌عنوان اخبار «تصفیه نشده» شناخته می‌شود. به عقیده فعالان بازار اخباری همچون تعیین قیمت‌های مربوط به خوراک یا عوارض در برخی صنایع یا ابهام در نرخ ارز در بودجه سال ۹۴ یا عدم توافق اوپک بر سر کاهش تولید نفت اگرچه در جای خود دارای آثاری بر بازار است، اما واکنش روز گذشته به این اخبار فاقد پشتوانه تحلیلی است، چراکه هر یک از این اخبار با یک سناریوی بدبینانه تجزیه و تحلیل شده و به خورد بازار رفته است”.
این روزنامه در تحلیل خود افزوده است: “رفتار کنونی در بازارهای سهام ارز ناشی از تعدیل انتظارات است. بخشی از این تعدیل به دلیل انتظارات بالایی است که در گذشته شکل گرفته و بخشی از آن ناشی از عملیات روانی است که از سوی نوسان‌گیران در حال انجام است. به نظر می‌رسد با توجه به آنکه رفتار شکل گرفته بر اساس نسل‌های دوم تلاطمات ارزی قابل ترجمه باشد، سیاست‌گذار باید با ارسال به موقع علامت درست، اجازه ندهد جوگیری در بازار به یک موج روانی تبدیل شود”.
آغاز دور تازه ای از بحران ارزی در ایران، موجب شد که ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی که پیش از این نرخ ۳۰۰۰ تومان را برای دلار “واقعی” دانسته بود، سکوت دو هفته ای خود را بشکند و نسبت به شرایط موجود واکنش نشان دهد.
او گفته است که به زودی آرامش به بازارهای مالی و ارزی بازخواهد گشت و دولت این بحران روانی در بازار را پشت سر خواهد گذاشت.
به نوشته خبرگزاری های داخلی، ولی الله سیف گفته: “عوامل بنیادین و عرضه و تقاضا در بازار ارز وجود دارد و بزودی وضعیت تعادل در این بازار ایجاد خواهد شد. برخی اخبار منتشره در کشور طی روزهای اخیر، موقتا بر این بازار تاثیر گذاشته که در نهایت با بازگشت آرامش، در این بازار تعادل ایجاد می شود. با توجه به تصمیماتی که مسئولان بورس اتخاذ می کنند، شرایط در این بخش نیز مجددا به گونه ای خواهد بود که شاخص بورس به وضعیت منطقی و متعادل برگردد. از آنجا که پیش بینی ها مذاکرات هسته ای مثبت است و علائم مثبتی از نتیجه آن وجود دارد، بانک ها باید خود را برای این دوره آماده کنند. این مذاکرات بیشتر از این می توانست به تاخیر بیفتد اما براساس تاکیدات انجام شده دستیابی به مذاکرات دور دست نیست و در دامنه هفت ماهه اتفاق خواهد افتاد. شرایط اقتصادی کشور هم اکنون باثبات است هرچند نوساناتی در برخی بخش ها وجود دارد اما بنیان ها و اقتضائات باثباتی در اقتصاد کشور فراهم شده است. از آنجا که مذاکرات هسته ای به سمت مثبت در حال پیشروی است و حتما اتفاق می افتد، نظام بانکی باید آمادگی برقراری ارتباطات بین المللی را به صورت دقیق داشته باشد به نحوی که بانک ها کارآیی انجام امور مدرنیته را داشته باشند. بانک ها نباید اجازه دهند که بازار خارج از منطق جلو برود، ضمن آنکه مدیران عامل بانک ها باید با درایت و دقت نظر فضا را در دست گرفته و مدیریت کنند”.
سایت های حامی دولت از جمله خبرآنلاین هم معتقدند که با وجود دلار ۳۵۰۰ تومانی نیز کماکان باید به آینده اقتصاد ایران امیدوار بود: “تنها یک روز پس از تمدید توافقات وین، تمامی فعالان اقتصادی کشور به تحلیل شرایط پرداخت و همگی براین نکته تاکید داشتند که حاصل تمدید توافقات حداقل در کوتاه مدت، تداوم فضای پرامید در اقتصاد ایران خواهد بود. تیتر اول روزنامه های حامی دولت نیز در همین راستا چنان تعیین شده بود که همین امید را تداعی می کرد ولی تنها ۵ روز پس از توافق وین، قیمت دلار در بازار ایران به رقم ۳ هزار و ۵۰۰ تومانی رسیده است. این عدد بالاترین نرخ دلار در دولت حسن روحانی به شمار می آید. تحلیلگران اقتصادی اعتقاد دارند، هجوم فعالان بخش خصوصی دلیل اصلی رشد قیمت ها بوده است. این رفتار فعالان اقتصادی نشان می دهد، انتظار آنها در مورد قیمت دلار صعودی است. افزایش قیمت دلار در بازار موج امیدی که پس از تمدید توافقات ایجاد شده بود را تا حدودی تحت تاثیر قرار داده است. در صورتی که بانک مرکزی در کوتاه مدت برای کنترل نرخ دلار اقدام نکند، پتانسیل رشد بیشتر قیمت ها نیز در بازار وجود دارد. با این حال همچنان گروهی از فعالان اقتصادی اعتقاد دارند فضای عمومی کشور می تواند امیدوار باقی بماند”.
