نادر یوسفی
اظهار نظر سه مقام وزارت علوم طی 2 روز اخیر در خصوص حجاب دانشجویان، خبر از سختگیری های تازه در مورد پوشش دانشجویان داد.
در همایش اخیر معاونان دانشجوئی وزارت علوم نیز کمیته گسترش فرهنگ حجاب و عفاف از فعال ترین کمیته ها بود. ریاست این کمیته با توحید محرمی، معاون دفتر مطالعات و برنامه ریزی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم بود. وی بعد از برگزاری جلسات این کمیته، جمع بندی نظرات معاونین دانشگاهها در خصوص “راهکارهای بسط فرهنگ حجاب و عفاف” را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد. توحید محرمی گفت: “گسترش و توسعه فرهنگ عفاف و حجاب از ضروریات اجتماعی و دینی ما است. توسعه این فرهنگ باید با اقدامات و فعالیت های ایجابی پیش برود تا با اقدامات سلبی؛ هر چند که اقدامات انتظامی و انضباطی برای هر محیطی ضروری است.”
وی البته بحث حجاب را منحصر به دانشجویان ندانست و ضمن استفاده از عبارت«دانشگاهیان» آن را به استادان نیز تعمیم داد و افزود: “دانشگاه محیطی علمی و فرهنگی است لذا بر هر دانشگاهی لازم است تا شئونات این محیط را رعایت کند و پوششی که مناسب محیط های علمی است را در نظر برگیرد.”
اهرم خانواده برعلیه دانشجویان
رئیس کمیته گسترش فرهنگ حجاب و عفاف همایش معاونین دانشجویی و فرهنگی در خصوص محتوای مذاکرات معاونان فرهنگی دانشگاه ها در این مورد همچنین گفت: “معاونین دانشجویی و فرهنگی دانشگاهها نکته ای را مطرح می کردند که در بحث حجاب و عفاف دیوار بلندی بین دانشگاه و جامعه در نظر نگیریم. مدیران دانشگاهی نگران بودند که بین جامعه و دانشگاه فاصله قرار داده شود و تاکید شد که دانشگاه یک مکان جریان ساز و فرهنگ ساز است.”
وی گفت که بحث در خصوص راهکارهای ترویج حجاب بخش دیگری از بحث های کمیته گسترش فرهنگ حجاب و عفاف در چهل و یکمین همایش معاونین دانشجویی و فرهنگی دانشگاهها بود و خبر داد که مقرر شده تا “دانشگاه از ظرفیت ارتباط با خانواده دانشجویان استفاده کند تا دانشجویان بدانند که هنوز از نهاد خانواده جدا نشده اند و از این جهت به مراقبت از خود توجه بیشتری داشته باشند.”
تنبیه دانشجویان بد حجاب
محرمی در عین حال از افزایش محدودیت ها برای پوشش اساتید خبر داد و افزود: “پر رنگ شدن نقش تربیتی اعضای هیئت علمی دانشگاهها از جمله مواردی است که کمیته گسترش فرهنگ حجاب و عفاف همایش معاونین دانشجویی و فرهنگی دانشگاهها مورد تاکید داشته زیرا سلوک رفتاری و کرداری اساتید در شخصیت دهی به دانشجویان موثر است”.
وی تنبیه را لازمه برخورد با «متجاسران به ارزشها» عنوان کرد و گفت: “در کنار اینکه باید برای ایجاد زمینه های فعالیت ایجابی برای گسترش فرهنگ حجاب در دانشگاهها تلاش کرد و در مسیر تولید ادبیاتی ناظر بر گسترش فرهنگ پوشش مناسب گام برداشت اما تنبیه برای متجاسران به ارزش های جامعه یک امر اجتناب ناپذیر است”.
کمیته اخلاق دانشجوئی
از سوی دیگر محمد باقر خرمشاد، معاون فرهنگی وزارت علوم با اشاره به تشکیل کمیته گسترش عفاف و حجاب در دانشگاه ها گفت: “ترجیح بر این بود که عنوان کمیته گسترش فرهنگ عفاف و حجاب به کمیته اخلاق دانشجویی تغییر پیدا می کرد و بحث حجاب و عفاف دانشجو ذیل اخلاق دانشجویی دیده شود.”
وی برگزاری همایش و نمایشگاه در دانشگاهها در خصوص “اخلاق دانشجوئی” را یکی از اقدامات جدید وزارت علوم برای سال تحصیلی جدید عنوان کرد و گفت که وزارت علوم قرار است با طرح “اخلاق دانشجوئی” به دانشجو کمک کند تا “هویتش را در کردار، رفتار، گفتار و پوشش” لحاظ کند. معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در عین حال گفت خواسته خود وی آن است که اقدامات دانشگاهها در بحث گسترش فرهنگ حجاب ایجابی باشد نه سلبی و اقداماتی که در این راستا رخ می دهد “بسیار” متناسب با شأن و شئونات دانشگاهها باشد.
مرحله پیش اقدام
همزمان محسن اسلامی مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم نیز در خصوص سیاست های این وزارتخانه در بسط فرهنگ حجاب و عفاف در دانشگاهها گفت: “معتقدیم در جامعه دانشگاهی باید قبل از اقدام به برخورد یک پیش اقدام صورت گیرد.”
وی در خصوص رفتارهای مختلفی که در دانشگاههای مختلف با موضوع پوشش دانشجویی صورت می گیرد، گفت: “اصولا نوع برخورد با ناهنجاری های اجتماعی یا دینی در دانشگاهها یک مقدار شاید منبعث از انتقادهای بی رویه گروههای مختلف بوده است و این باعث می شود که در برخوردها یکدستی خاصی مشاهده نشود. در یک دانشگاه یک جور با موضوع برخورد می کنند در دانشگاه دیگر نوع دیگر”.
محسن اسلامی خبر داد که دانشگاه ها در “مرحله پیش اقدام برای گسترش فرهنگ حجاب” قرار دارند، و گفت: “یکی از پیش اقدام ها، دعوت از طراحان لباس برای حضور در دانشگاهها و برگزاری نمایشگاههای پوشش است.”
نمایشگاه لباس اسلامی در دانشگاهها
محسن اسلامی با اشاره به برگزاری نمایشگاه چادر و مقنعه و مانتو در دانشگاه محقق اردبیلی، فروش 25 میلیون تومانی در این نمایشگاه را نشانه مثبتی از برای برگزاری نمایشگاه های مشابه در سایر دانشگاه ها ارزیابی کرد و از برگزاری نمایشگاه های پوشش در دانشگاههای علامه طباطبایی، الزهرا و هنر تهران خبر داد.
وی گفت: “معرفی شکل های جدید از حجاب می تواند در گسترش فرهنگ حجاب موثر باشد. البته شکل ها بسیار مهم هستند اما حقایق نیز تغییرناپذیرند. نمایشگاههای پوشش که اکنون در چند دانشگاه برگزار شده است در کلیه دانشگاههای کشور می چرخند.”
مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم با بیان اینکه جامعه ایرانی هنوز شکل های متنوعی از حجاب را ندیده است، گفت: “جامعه در زمینه ارائه شکلهای جدید و متنوع از حجاب ضعف دارد. چون در زمینه شکلهای مختلف حجاب کار نشده است تردیدها بیشتر می شود و این تردیدها منجر به ناهنجاری در جامعه می شود. دانشگاه نیز از این جامعه جدا نیست و به همان نسبتی که در این جامعه نسبت به ابتکار در خصوص اشکال حجاب کاری نشده است، دانشگاه نیز الگوسازی نکرده است.”
وی با اشاره به جوان بودن دانشجویان افزود: “مبانی اسلام با نگاه اجتهادی و دیدگاههای شیعی معتقد است که حجاب یک دستور الهی است و دستور الهی نیز یک حکم است. زمانی که در جوامع صحبت از این می شود که یک تنوعی به حجاب بدهیم، منظور این است که الگوهای حجاب در محافل عمومی متنوع شود.”
مدیرکل امور فرهنگی وزارت علوم برگزاری نمایشگاه های چادر، مقنعه و مانتو در دانشگاه های سراسر کشور برای معرفی الگوی پوششی به دانشجویان را یکی از تدابیر این وزارتخانه برای افزایش دانشجویان محجبه برشمرد و گفت: “اگر جوامع بر این فرض برود که شکلهای جدید و متنوع حجاب را عرضه کند، جامعه خود به خود استقبال می کند”.
تشکیل کارنامه اخلاقی دانشجویان
این اظهارات در حالی بیان می شود که طی سال تحصیلی گذشته صدها دانشجو از سوی کمیته های انضباطی به دلیل پوشش خود احکام سنگینی در حد تعلیق و اخراج از دانشگاه دریافت کرده اند و صدور این احکام همچنان ادامه دارد.
در واقع همزمان با سخنان معاون فرهنگی وزارت علوم در مورد تشکیل کمیته اخلاق دانشجوئی، دانشگاه آزاد نیز به گفته محمد مهدی مظاهری «کارنامه اخلاق دانشجوئی» را برای هر دانشجو تشکیل داده است.