در حالی که دولت اوباما هنوز سیاست آمریکا در رابطه با ایران را نهائی نکرده است، چنین به نظر می رسد که روزنه ها برای یافتن راه حلّی که به آشفتگی موجود در پرونده هسته ای ایران خاتمه دهد، به نحو اجتناب ناپذیری بسته تر شده اند.
ایران اکنون با در اختیار داشتن مقادیر لازم اورانیوم غنی شده ضعیف پا به مرحله ای گذاشته است که معنای آن بسیار روشن است. بنا به آخرین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که در 19 فوریه انتشار یافت این مقدار اورانیوم به ایران اجازه می دهد، در صورتی که بخواهد، مواد شکاف پذیر مورد نیاز در ساخت سلاح اتمی را تولید کند.
بر اساس تحلیل سازمان های اطلاعاتی آمریکا در دسامبر 2007 ایران” احتمالاً در فاصله 2010 تا 2015 قادر به تولید اورانیوم غنی شده قوی [ مواد شکاف پذیر] برای تولید سلاح( اتمی) خواهد بود”. گزارش اخیر سازمان انرژی اتمی نشاندهنده کوتاهتر شدن زمان پیش بینی شده از جانب سازمان های اطلاعاتی آمریکاست.
گری سامور، کارشناس آمریکائی که امروز مأمور رسیدگی به مسائل مربوط به تکثیر سلاح های هسته ای در کاخ سفید است در سپتامبر 2008 در گفت و گو با لوموند اظهار داشت که از جنبه نظری دانشمندان ایرانی با در اختیار داشتن 1000 کیلو گرم اورانیوم غنی شده ضعیف ممکن است بتوانند در عرض شش ماه مواد شکاف پذیر تولید کنند. و حالا به این مرحله رسیده ایم زیرا به گزارش سازمان انرژی اتمی مقدار اورانیوم غنی شده ضعیفی که ایران اکنون در اختیار دارد 1010 کیلو گرم است.
سوزان رایس، سفیر جدید آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در واکنش به گزارش آژانس اظهار داشت که” ما و متحدان مان باید فوراً و بدون معطلی به کار بر روی مسئله” هسته ای ایران بپردازیم. همزمان با تعیین دنیس راس فرستاده سابق آمریکا به خاورمیانه در مقام مشاور” منطقه خلیج” هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، هم اکنون تلاش های دیپلماتیک در سطوح مختلف جریان دارد. از یک طرف ارسال پیام های مبنی بر آمادگی آمریکا برای مذاکره مستقیم با تهران، هرچند هنوز کسی نمی داند این مذاکرات به چه شکل آغاز خواهد شد ــ دنیس راس سابقاً تمایل خود را برای مذاکره از مجاری سری اعلام کرده بود.
از جانب دیگر فشار اروپا به سرکردگی انگلیس و فرانسه و آلمان برای تصویب تحریم های تازه. غربی ها تحریم ها را مؤثر می دانند بخصوص حالا که قیمت مواد سوختی، منبع اصلی در آمد ارزی ایران، سقوط کرده است. و بالاخره تلاش دولت آمریکا در زمینه حساس یافتن عرصه ای برای توافق با روسیه و چین به منظور قرار دادن جمهوری اسلامی در تنگنای بیشتر. پس از دیدار اخیر هیلاری کلینتون از چین احتمال می رود که این مسئله در دستور کار وی ضمن دیدار با همتای روس خود، سرگئی لاوروف، در ژنو قرار گیرد زیرا احتمال روی کارآمدن گروه “بازها” در اسرائیل بر نگرانی ها نسبت به طرح مجدد گزینه نظامی دامن زده است.
طرف های اروپائی، به خصوص مقامات فرانسوی مایلند که ایالات متحده تا وقتی که انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن در ایران برگزار نشده، پیشنهاد جامعی به ایران ارائه ندهد زیرا به اعتقاد آنان در دوران انتخابات توقف ساز و کار قدرت در تهران امکان هر گونه امتیاز دهی از سوی ایران را منتفی می سازد. از طرف دیگر کشورهای غربی با دقت تمام منتظرند ببینند “رهبر عالی” ایران، علی خامنه ای در این انتخابات تا چه حد به محمد خاتمی اصلاح طلب میدان خواهد داد.
علاوه بر همه این ها پاریس مصراً بر تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم از سوی ایران، پیش از آغاز مذاکرات پای می فشارد و معتقد است که نباید به تهران اجازه داد که ضمن وقت کشی برنامه خود را برای دستیابی به قدرت هسته ای نظامی پیش ببرد. لازم به تذکر است که باراک اوباما در اظهارات اخیرش از خواست کشورهای غربی مبنی بر تعلیق غنی سازی اورانیوم، مندرج در قطعنامه های شورای امنیّت سازمان ملل، به طور واضح حرفی به میان نیاورده است.
گری سامور، مشاور آقای اوباما نسبت به ارزیابی روس ها از مسئله قریب الوقوع بودن خطر ایران اتمی، ابراز تردید کرده است. به نظر مسکو تهران قصد عبور به مرحله ساخت سلاح اتمی را ندارد و فقط می خواهد به آستانه قابلیت های فنی برسد. روس ها پرونده اتمی ایران را از زاویه برقراری توازن قدرت با واشینگتن و ایجاد یک منطقه نفوذ در اروپا نگاه می کنند.
به گفته آقای سامور ایران با در اختیار داشتن هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده ضعیف، ممکن است پیش از اقدام سریع به تولید مواد شکاف پذیر، در صدد افزودن بر تعداد سانتریفوژ های خود بر آید.
تهران روز چهارشنبه 25 فوریه تعداد سانتریفوژ های فعال خود را 6000 اعلام کرد و اضافه کرد که در نظر دارد” از حالا تا پنج سال دیگر” تعداد آن ها را به 50هزار برساند. در صورت تحقق این امر زمان لازم برای گذر به تولید مواد شکاف پذیر به میزان زیادی کاهش خواهد یافت(و به چند هفته یا حتی چند روز خواهد رسید). این کاهش زمانی قابلیت واکنش نشان دادن غرب را، در صورت بروز بحران، محدود خواهد کرد.
محمد البرادعی مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی ضمن عبور از پاریس در ماه اخیر در تفسیری اظهار داشت که منظور ایران دستیابی به اجزاء سلاح هسته ای است( که به اعتقاد وی” نوعی بیمه عمر برای نظام ایران به شمار می رود”) امّا هیچکس نمی داند که آیا ایران روزی تصمیم به سرهم کردن این اجزاء خواهد گرفت یا نه. این همان شکافی است که دیپلماسی می خواهد هر جور شده از آن رد شود.
منبع: لوموند 26 فوریه