مصطفی رمضانی متولد 1329، یکی از برجسته ترین کارتونیست های ایران است که طرح هایش در فاصله سال های 1969 تا 1984 در بسیاری از مطبوعات داخل و خارج از ایران منتشر شده و جوایز متعددی نیز دریافت کرده است. او که از سال 1984 به کشور فرانسه مهاجرت کرده، مدتی پیش در حین برگزاری جشنواره آوینیون رکوردی کم نظیر در طراحی کاریکاتور چهره نیز به نام خود ثبت کرد. رمضانی در این جشنواره بیش از 18 هزار کارتون چهره از بازدیدکنندگان طراحی کرد و با قدرت قلمش منتقدان را به یاد سائل استین برگ و تومی اّنگر انداخت….
درباره مصطفی رمضانی
تکنوازی با خطوط
بررسی کارتون روشنفکرانه ایران پیش از انقلاب بدون اشاره به “مصطفی رمضانی” از برجسته ترین کارتونیست های این جریان، کامل نخواهد شد.
مصطفی رمضانی متولد 1329، دانش آموخته طراحی و گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای تهران، فارغ اتحصیل هنرهای نمایشی وهنرهای دکوراتیو و انیمیشن از دانشگاه پاریس، از زمره دانشجویان مرتضی ممیز استاد بزرگ گرافیک ایران و مانند کامبیز درمبخش و داریوش رادپور از جمله کارتونیست های مطرحی بود که به روابط اجزای بصری و گرافیک کارتون، اهمیت فراوان می دادند.
از حیث اجرا آثار رمضانی بسیار یادآور “تومی اُنگرر” و تا حدی “سائول استین برگ” هستند. در این شیوه، خط های محیطی عنصر اصلی و شکل دهنده کلیت اثر به شمار می آیند و فضاهای سفید وسیع کاغذ چشم را بی واسطه معطوف بر خط ها می کنند، معمولاً هیچ عنصر دیگری- رنگ، تاش، هاشور- در کار نیست تا با کرشمه و بازی نظر را به خود جلب کند، درست به تکنوازی یک ساز می ماند، نوازنده چنان استادانه باید بنوازد تا نوای تک سازش بار ارکستری را بر دوش کشد. صدای دیگری در کار نیست تا احتملاً ضعف های تکنوازی را بپوشاند.
پس هنرمند کارتونیست باید طراحی مسلط و صاحب خطوطی با کیفیت و خاص باشد تا در این شیوه بدرخشد و متمایز شود و به جرأت می توان گفت که مصطفی رمضانی با خط های ظریف و منطق بصری قدرتمندش از شاخص ترین های این سبک در ایران است.
رمضانی را می توان در کنار داود شهیدی و داریوش رادپور از بهترین کارتونیست های تلخ اندیش و سیاه پیش از انقلاب به حساب آورد که با ارائه آثارش در نشریاتی مثل “فرهنگ و زندگی” و “رودکی” میان روشنفکران خوش درخشید و جایگاه ویزه ای کسب کرد. آثار او کاری به اخبار روز و سطح وقایع نداشتند اما متأثر از فضای استبداد زده و گرفته دهه پنجاه، سرشار از حس سرخوردگی و فاجعه بودند و اعتراضی پنهان را نقش می زدند. ترکیب موزون ایده و اجرا در کارتون های رمضانی مخاطبان خارج از کشور را هم خوش آمد و جوایز متعددی نصیب او کرد آن هم در سال هایی که شرکت در مسابقات کارتون هنوز به تبی فراگیر بین کارتونیست های اغلب آماتور ایرانی تبدیل نشده بود. مقام دوم کارتون نمایشگاه یوگسلاوی سابق در سال 1983، جایزه مخصوص مسابقه “تولیپ کارتون” آمستردام هلند در سال 1985 و چندین جایزه از مسابقات بین المللی کارتون در ترکیه از جمله موفقیت های او است.
اگر سری به سایت www.cartoonistan.com بزنید و کار هایی را که هنرمند در این سایت قرار داده ببینید با وجه دیگری از توانایی های مصطفی رمضانی آشنا خواهید شد؛ رمضانی “کاریکاتوریست” که سبک همیشه را کنار گذاشته و به توانایی های رشک بر انگیز طراحی اش اجازه خودنمایی داده است. آثار کاریکاتور چهره او که از لحاظ مهارت در شبیه سازی و اغراق ها و تکنیک طراحی و سایه زدن چیزی کم از “یان اپ دبیک” بلژیکی ندارند نشان می دهند که آن خط های لخت و ظاهراً ساده آثار نخبه گرا بر چه مهارت و توان تکنیکی بالایی تکیه داشتند. فرق است بین “ایجاز” و خلاصه گویی ناشی ازناتوانی در گفتن!
مصطفی رمضانی سال 1357 همانند کامبیز درمبخش وطن را ترک گفت و برای کار و زندگی به فرانسه مهاجرت کرد. هرچند هر از گاهی سری به کشور می زند اما همچنان در پاریس اقامت دارد و مطبوعات ایران و علاقمندان اش از دیدن آثار تازه او محروم اند.