علی اکبر دارینی
در حالی که مقامات هسته ای ایران و آژانس بین المللی، دور تازه ای از گفتگوها را از روز دوشنبه آغاز کردند، این مذاکرات درمورد منبع تهیه اورانیوم کشف شده در یکی از دانشگاه های تهران است که درجه خلوص آن در حد تولید سلاح هسته ای است.
مشخص نیست ردپای اورانیم با درجه تولید سلاح در چه زمان و چگونه در دانشکده فنی این دانشگاه دولتی کشف شده است.
دیدار نمایندگان آژانس بین المللی انرژی هسته ای و میزبانان ایرانی آن ها به دنبال زنگ خطر به صدا درآمده از گزارش امنیتی هفته پیش ایالات متحده صورت می گیرد. طبق این گزارش، ایران برنامه تولید جنگ افزار هسته ای خود را اواخر سال 2003 متوقف کرده و از آن زمان به بعد، دیگر این برنامه را پیگیری نکرده است.
برنامه جنگ افزاری یاد شده مستقل از غنی سازی اورانیوم است که ایران همچنان در حال اجرای آن است. کارشناسان می گویند غنی سازی همچنان امکان توسعه سلاح هسته ای را به ایران در فاصله سال های 2010 تا 2015 خواهد داد.
در واشنگتن، کاندولیزا رایس گفت که ایالات متحده به همراه شرکای اروپایی خود، بریتانیا، فرانسه و آلمان به فشارهای خود برروسیه و چین ادامه می دهند. انگیزه این فشارها، متقاعد کردن آنها در تحت فشار گذاشتن ایران در جهت توقف برنامه جنجال برانگیز غنی سازی اورانیوم یاد شده است.
این گفتگوها به دنبال گزارش ماه گذشته آژانس هسته ای صورت می گیرد که گفت ایران درباره فعالیت های غنی سازی اورانیوم خود در مجموع صادقانه رفتار کرده است. بیشترین حجم از آن گزارش 10 صفحه ای بر روی معاملات و خریدهای هسته ای ایران از بازار سیاه و تاریخچه توسعه تکنولوژی غنی سازی در این کشور متمرکر بود.
اما گفتگوها فعلی در تهران بر روی یافته های در یک دانشگاه یاد شده تمرکز یافته است. گفته می شود این رویداد برای اولین بار مورد بحث قرار گرفته است.
قوانین آژانس بین المللی هسته ای، این سازمان را به تحقیق درباره فعالیت های هسته ای هر کشور و بازرسی از یافته های مشکوک نظیر نمونه بدست آمده در دانشگاه دولتی در تهران، ملزم می کند.
در سال 2003 هم آژانس مورد دیگری از آلودگی با اورانیوم با درجه خلوص تولید سلاح را در نقطه دیگری از این کشور کشف کرده بود، اما طرف ایرانی گفت نمونه یاد شده ناشی از آلودگی تجهیزات وارد شده به کشور پیش از زمان خریداری توسط ایران بوده است.
یافته های آژانس در سال 2005 هم تایید کرد آلودگی پیدا شده با اورانیم غنی شده در حد تولید سلاح که از قطعات دستگاه های سانتریفوژ ها در ایران به دست آمده، ناشی ار آلودگی پیش از استفاده از آنها بوده و ربطی به فعالیت های هسته ای ایران ندارد. اجزای سانتریفوژ از پاکستان به ایران وارد شده بودند.
سرپرستی تیم اعزامی از سوی آژانس بین المللی هسته ای بر عهده هرمن ناکارتس بود. او مسسول دپارتمان عملیات های محافظتی آژانس است.
آژانس در گزارش ماه نوامبر خود از ایران خواسته بود امکان دسترسی به مدارک، افراد و تجهیزات و نیزمراکز مورد نظر برای نمونه برداری را فراهم آورد تا منشاء آلودگی ها تعیین شود.
مقامات ایرانی شرکت کننده در گفتگوها باید به تمامی سوالات آژانس درباره چگونگی راه یابی ذرات اورانیوم به دانشگاه یاد شده پاسخ بگویند.
با آنکه ایران به بسیاری ابهامات از پیشینه برنامه هسته ای خود، نظیر دستگاه های پی 1 و پی 2 پاسخ گفته است اما همچنان مسایلی نظیر همین آلودگی یافته شده در دانشگاه حل نشده باقی مانده است.
ایران بر موضع خود در عدم توقف غنی سازی اورانیوم و تولید سوخت به عنوان حق این کشور تحت پروتکل عدم تکثیر سلاح های هسته ای پافشاری می کند. این در حالی است که این کشور به خاطر خودداری از غنی سازی، تا کنون با دو دور از تحریم های سازمان ملل روبرو شده است.
ایالات متحده برای تصویب دور سوم این تحریم ها تلاش می کند. رایس گفت ایالات متحده و هم پیمانانش روز دوشنبه برای نهایی سازی پیش نویس یک قطعنامه در شورای امنیت رایزنی کرده اند… این پیش نویس می تواند حدود چند هفته دیگر برای رای گیری به شورا فرستاده شود.
رایس در ضیافت ناهار گروه زنان سیاست خارجی گفت: “ما در یک مسیر قرار داریم. مردم درک می کنند ما رویکرد درستی داریم که عبارت است از تلاش برای متوقف ساختن ایران از فعالیت های غنی سازی که می تواند امکان ارتقاء این فرآیند را به آنها بدهد و مواد لازم برای تولید سلاح هسته ای را در اختیار آنها بگذارد.“
رایس گفت نیکلاس برنز، مذاکره کننده ارشد ایالات متحده، روز سه شنبه با همتایان خود از بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان و روسیه درباره جزییات یک قطعنامه جدید صحبت خواهد کرد.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل – 10 دسامبر