رابین رایت
به گفته مقامات بلندپایه آمریکایی، آمریکا قصد دارد در مذاکرات حساس روز دوشنبه که میان دیپلمات های ایران و آمریکا در بغداد برگزار خواهد شد، شرح کاملی از نقش روزافزون نظامی ایران در عراق از جمله واگذاری تسلیحات به شبه نظامیان شیعه و سنی را ارائه دهد.
ریان کراکر سفیر آمریکا در بغداد همچنین خلاصه ای از اقداماتی را که ایران می تواند انجام دهد تا به لحاظ سیاسی و نظامی به برقراری ثبات در عراق جنگ زده کمک کند، مطرح خواهد کرد. به گفته منابع، نشست های بعدی به کیفیت گفتگو و همکاری ایران در هفته های آتی بستگی خواهد داشت.
یک مقام بلندپایه دولت آمریکا که خواست نامش فاش نشود، گفت: “اگر این نشست مثمر ثمر باشد، با نشست دوم موافقت خواهیم کرد.” با این وجود به گفته تحلیلگران، دولت بوش با نفوذ محدودی وارد گفتگو خواهد شد.
بروس ریدل کارشناس مسائل خاورمیانه در موسسه بروکینگز که در گذشته عضو شورای امنیت ملی و سازمان اطلاعات آمریکا بوده است، می گوید: “ایران در این مذاکرات هرگونه مزیتی، هم از لحاظ جغرافیایی و هم جمعیتی و زمانی دارد و ایرانیان این موضوع را می دانند. ایران نسبت به ما روابط بهتری با همه احزاب سیاسی، شبه نظامیان، فرماندهان گروه های شبه نظامی شیعه و جوامع کرد عراق دارد. ایران بهترین سازمان اطلاعاتی را در عراق دارد.”
به گفته مقامات نظامی آمریکا، نیروهای عراقی و آمریکایی در یورش روز چهارشنبه به شهرک صدر بغداد، مخفیگاه جدیدی از تجهیزات ساخت بمب و مقادیر زیادی وجه نقد ایران را کشف کردند. به گفته مقامات آمریکا، دولت بوش روز دوشنبه جزئیاتی را در مورد تجهیزات جنگی ایران که توسط افراطیون عراقی بر علیه نظامیان آمریکا استفاده می شوند، مطرح خواهد کرد. پیگیری این طرح نظامی از اواخر سال گذشته شدت گرفته است.
یک مقام بلندپایه ایرانی نیز روز گذشته اعلام کرد دستور کار حسن کاظمی قمی سفیر ایران در عراق، گفتگو در مورد روش های “عملی” کمک به دولت عراق خواهد بود. اما به گفته مقامات ایران و آمریکا، این مذاکرات که انتظار می رود دست کم دو ساعت به طول انجامد، معیاری برای محک زدن قصد و نیت طرفین خواهد بود.
منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در یک کنفرانس خبری در تهران اظهار داشت: “اگر آمریکا دیدگاهی واقع گرایانه داشته باشد، به سیاست های غلط خود در عراق اعتراف کند، تصمیم بگیرد این سیاست ها را تغییر دهد و به مسئولیت های خود احترام بگذارد، طرفین می توانند به ادامه مذاکرات امیدوار باشند.”
از سوی دیگر خاویر سولانا رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا 31 ماه مه در مادرید با علی لاریجانی مشاور امنیت ملی ایران دیدار خواهد کرد. انتظار می رود در این دیدارسولانا مجددا ً پیشنهاد آمریکا را در مورد مذاکره با ایران در خصوص برنامه هسته ای این کشور اعلام کند. اما اگر تهران همچنان درخواست های سازمان ملل را نادیده بگیرد، آنوقت آمریکا و دیگر اعضای شورای امنیت خواستار تصویب سومین قطعنامه این شورا در خصوص اعمال تحریم های جدید بر علیه ایران خواهند بود. در همین حال مقامات وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرده اند اتحاد جامعه بین الملل بر علیه برنامه هسته ای ایران، موضع قدرتمندی به واشنگتن خواهد بخشید.
تحلیلگران سیاسی معتقدند ایران همانند شبه نظامیان عراقی فقط خواستار خروج نظامیان آمریکایی از عراق است. ریدل می گوید: “آنچه که ما خواهان آن هستیم، یعنی پایان خشونت ها، لزوما ً آن چیزی نیست که ایرانیان می خواهند. آنها می خواهند ما شکست خورده عراق را ترک کنیم و دیگر طرحی نداشته باشیم تا از عراق بعنوان پایگاهی برای تغییر رژیم ایران استفاده کنیم.”