توماس امستاد
دولت ایران از خود هیچ نشانه ای در تعلیق برنامه هسته ای نشان نمی دهد، درحالی که این خواست اصلی گروه کشورهای شش گانه برای آغاز مذاکرات همه جانبه با جمهوری اسلامی است. جای تعجب ندارد که به دست نیامدن نتیجه باعث شده که با سفر جورج بوش به اروپا عزم مشترکی برای تشدید تحریم های علیه ایران ایجاد شود.
بوش در نشست آمریکا و اتحادیه اروپا در اسلوانی گفت: “ما بنا داریم به انزوای ایران ادامه دهیم. ما به کار بر روی تحریم ها ادامه می دهیم، اگر لازم باشد تحریم های جدیدی پیدا می کنیم. این در صورتی است که شما (ایران) به ندیده گرفتن خواست دنیای آزاد، که همان دست برداشتن از برنامه غنی سازی است، ادامه دهید.“
تحریم های بیشتر از سوی تک تک کشورها و یا کلیه 27 دولت اتحادیه اروپا، تنها گام واقع گرایانه ای است که برای اعمال فشار علیه ایران باقی مانده است. به گفته یک دیپلمات ارشد اروپایی، حداقل در شرایط فعلی بعید به نظر می رسد شورای امنیت سازمان ملل اقدامی در جهت سخت تر کردن تحریم ها انجام دهد. او گفت: ”این بسیار مشکل خواهد بود، مگرآنکه چیز خاصی در ایران رخ دهد.“
این مقام اروپایی اضافه کرد “گروه شش”- شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین- امیدوار به اعزام نمایندگانی در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه به همراه خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا، به ایران هستند تا تازه ترین موضع مذاکرات گروه را مستقیماً به اطلاع مقامات آن کشور برسانند. انتظار می رود این پیشنهادات نسبت به موارد قبلی از شیرینی بیشتری برخوردار باشد. این مقام گفت: “تهیه مقدمات این امر، کار مشکلی بوده است.“
دیپلمات اروپایی گفت این سفر، در صورت انجام، می تواند به عنوان فرصتی برای “رساندن پیام ما به افکار عمومی ایران” مورد استفاده قرار گیرد. گروه بیشتر مایل است به تلوزیون و نخبگان ایران دسترسی پیدا کند. این مقام گفت پایه گفتگوی ما با آنها این است که “آنها می باید فعلاً برنامه هسته ای خود را متوقف کنند… ما تا کنون نتوانسته ایم بر این مانع غلبه کنیم.“
کشورهای گروه شش با نشان دادن انعطاف، اما بدون صرفنظر کردن از خواسته شان مبنی بر توقف برنامه هسته ای، به دنبال راه هایی برای جلب نظر حداقل گروهی از احزاب داخل دولت ایران برای پیوستن به مذاکرات هستند. دیپلمات اروپایی از احتمال برقرای یک “پیش مذاکره” با مقامات ایرانی قبل از توقف فعالیت هسته ای و سپس انجام گفتگوهای کامل درباره مسائل سیاسی و امنیتی خبر داد. حتی چنین اشاراتی نیز ایران را برای درپیش گرفتن یک تحرک واقعی به وجد نیاورده است.
در اوضاع و احوالی که نشانه هایی از بهبود اوضاع دیپلماتیک به چشم نمی خورد، اسرائیل و ایران هم به تهدید یکدیگربه حمله و ضد حمله نظامی دست زده اند.
در هفته گذشته نیز اولمرت با بوش دیدار کرد و بر اساس خبرهای رسیده، درباره اقدامات بعدی برای افزایش فشارها به ایران و مجبور کردن این کشور به تعلیق غنی سازی اورانیوم به گفتگو پرداخت. دیدگاه های دولت اسرائیل و دولت بوش این است که غنی سازی به عنوان بخشی از تلاش ایران برای تولید جنگ افزار های هسته ای دنبال می شود.
بوش با اشاره به سخنان محمود احمدی نژاد که گفته “می خواهیم شما را نابود کنیم»، روز سه شنبه گفت «اگر شما هم در اسرائیل بودید اندکی نگران می شدید.“
ایران اطمینان خاطر داده که برنامه هسته ای آن کشور برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و تولید برق دنبال می شود. آخرین یافته های سازمان امنیت ملی ایالات متحده هم اذعا ندارد که ایران کار توسعه سلاح هسته ای را در سال 2003 متوقف کرده اما به تلاش های فنی دیگر که قابل کاربرد در تولید تسلیحات هسته ای و موشک های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک است، ادامه داده است.
منبع: بوستون گلوب- 10 ژوئن