با گذشت چهار روز بدون پیشرفت از مذاکرات هسته‌ای ایران که روز دوشنبه پایان خواهد یافت، مذاکره‌کنندگان غربی گفته‌اند، این احتمال وجود دارد که به منظور حصول توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران، امتیازات بیشتری به این کشور پیشنهاد شود.
هرگونه مشوق از جانب آمریکا و سایر مذاکره‌کنندگان، آخرین امتیاز پس از کم کردن خواسته‌های غرب در ۱۴ ماه گذشته خواهد بود. مقامات غربی گفته‌اند تنها در صورتی امتیاز بیشتری پیشنهاد می‌شود که تهران نیز از خود حرکتی نشان بدهد.
تغییر موضع می‌تواند کار قبولاندن توافق به کنگره را برای اوباما دشوار کند. کنگره‌ای که رهبری آن به زودی به جمهوریخواهان واگذار می‌شود.
فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا روز جمعه پس از ورود به وین گفت: “با صراحت بگویم که ما خواستار انعطاف بیشتر از جانب ایران هستیم. در عوض ما هم آماده‌ایم انعطاف بیشتری از طرف خود نشان بدهیم. اما وقت تنگ است.”
با نزدیک شدن مهلت مذاکرات، این احتمال وجود دارد که مهلت تمدید شود. یک مقام ارشد در دولت اوباما گفت: “اختلافات زیادی باقی مانده و در حال حاضر در مورد تمدید مذاکرات حرفی نمی‌زنیم چون باعث می‌شود فشار از روی ایران برای رویارویی با مسایل سخت برداشته شود. در حال حاضر در حال دیدار و یافتن بهترین مسیر هستیم.”
شکاف‌های باقیمانده آن‌چنان زیاد است که کاخ سفید روز جمعه به نمایندگان دموکرات کنگره گفت، بعید است تا دوشنبه توافق بدست آید. در عوض، گفته‌اند که احتمالا قدرت‌های بین‌المللی به دنبال تمدید مذاکرات خواهند بود و به توافق‌های ویژه‌ای اشاره کردند که در مورد مسایل مهم حاصل شده است.
سناتورهای زیادی، هم از دموکرات‌ها و هم از جمهوریخواهان، در روزهای اخیر گفته‌اند به دنبال تصویب قانونی هستند که انعطاف دیپلماتیک کاخ سفید را در امضای توافق محدود می‌کند. نمایندگان آمریکایی گفته‌اند، اگر امتیازات بیشتری داده شود این مخالفت شدیدتر خواهد شد.
دیپلمات‌های آمریکا سال گذشته مذاکرات را با پیشنهاد از کار انداختن اکثر زیرساخت‌های ایران برای تولید سوخت هسته‌ای، از جمله تاسیسات زیرزمینی فوردو، شروع کردند.
آن‌ها همچنین عنوان کردند، خواستار تعطیلی راکتور آب سنگین اراک هستند که می‌تواند برای ساخت پلوتونیوم برای ساخت سلاح هسته‌ای بکار برود. از خواسته‌های دیگر آنان محدود شدن برنامه موشک‌های بالستیک ایران بود.
یکسال بعد، مقامات آمریکا گفتند ایران می‌تواند توانایی غنی‌سازی اورانیوم را حفظ کند و گزینه تعطیلی اراک و محدود شدن برنامه موشکی نیز از روی میز برداشته شد.
با دیدار چهار ساعته جان کری و محمدجواد ظریف در روز جمعه مذاکرات سرعت بیشتری گرفت. آقای هاموند و لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه نیز به وین خواهند آمد تا مذاکرات در بالاترین سطح پیگیری شود.
آقای کری با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه هم در مورد مذکرات صحبت کرد. روسیه، چین و آلمان دیگر قدرت‌های بزرگ طرف مذاکرات هسته‌ای با تهران هستند.
مقامات آمریکایی و ایرانی هر دو گفتند، دیپلمات‌های ارشدشان روز جمعه وین را به منظور مشاوره ترک خواهند کرد اما هر دو طرف برنامه سفر را به منظور مذاکرات مستقیم لغو کردند.
آقای هاموند پس از دیدار با آقای ظریف گفت: “هنوز شکاف‌های عمیقی بین دو طرف وجود دارد.” اوایل این هفته، آقای هاموند اولین نفر از دیپلمات‌های غربی بود که عنوان کرد، ممکن است دو طرف تا روز دوشنبه به توافق نرسند و نیاز به تمدید مهلت مذاکرات باشد.
او روز جمعه گفت، ایران و شش قدرت تا مهلت مقرر به کار “برای رسیدن به اصول اصلی توافق” ادامه می‌دهند و عنوان کرد، هدف واقع‌گرایانۀ روزهای آتی این خواهد بود که چارچوب توافق هسته‌ای تعیین شود.
با دنبال کردن بخش‌های اصلی توافق هسته‌ای می‌توان پیش‌بینی کرد که امتیازات بیشتر اساسا در چهار بخش خواهد بود: محدودیت فعالیت‌های غنی‌سازی ایران در آینده، زمانبندی برداشته‌شدن تحریم‌ها، آزادی ایران برای کار روی سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر و طول مدت توافق برای محدود ماندن فعالیت‌های ایران.
ایران خواستار کاهش گسترده تحریم‌های آمریکا، اروپا و شورای امنیت سازمان ملل است، در حالیکه غرب می‌خواهد این کار قدم به قدم انجام شود. غرب از ایران می‌خواهد توانایی غنی‌سازی این کشور به میزان زیادی کاهش یابد، از جمله این که اکثر ۱۰ هزار سانتریفیوژ ایران از مدار خارج شود.
منبع: وال استریت ژورنال - 21 نوامبر
