اصلاحات از طریق پارلمان منتفی شده

نویسنده

rezaalijani.jpg

‏ نادرایرانی

‏”نخستین موردی که دربحث انتخابات، با توجه به انتخابات های قبلی، باید به آن توجه کنیم، این است که ‏انتخابات نباید باعث بلوک بندی های سیاسی مختلف در اصلاح طلبان بشود”.‏

رضا علیجانی با این اظهار نظر در دفتر جنبش مسلمانان مبارز افزود: بلوک بندی کنونی سیاسی در ایران ‏برروی حقوق بشر، دموکراسی و رفاه همگانی استوار است و نباید اختلافات تاکتیکی و تنوع آرا موجود در ‏احزاب و مخصوصا نیروهایی که بیرون نظام هستند، منجر به تفرقه میان آنان شود. ‏

وی با اشاره به اینکه تنوع آراء در انتخابات ریاست جمهوری دوره نهم تا اندازه ای باعث به هم ریزی صف ‏بندی ها، به لحاظ روانی ـ رفتاری شد [تا جایی که زمان برد تا کدورت های مذکور کاهش یافته و تنوع آراء ‏به ریل اصلی خودش برگردد] در باره انتخابات پیش رو گفت: “نخستین موردی که درباره انتخابات به ذهن ‏می رسد این است که تجربه به هم ریزی صف بندی در انتخابات ریاست جمهوری نهم باید به کار بیاید و تنوع ‏آراء به صورت دوستانه در درون گروه های سیاسی و بلوک بندی های سیاسی مربوط به آن ها باقی بماند”.‏

وی در ادامه با ذکر این نکته که “انتخابات پایان تاریخ نبوده و انتخابات های حاضر برای اثرگذاری در حد ‏پاورقی محسوب می شوند” برای تایید مطلب خود به ساخت قدرت درایران اشاره کرد وگفت: “ایران دارای ‏سه قوه رسمی مقننه، مجریه و قضاییه، نهادرهبری، صدا وسیما، و نیروی انتظامی و امنیتی است که نهاد ‏های قدرت درایران به شمارمی روند و دراین میان مجلس یک هفتم قدرت را در دست دارد”. ‏

‏ علیجانی سپس به بررسی مختصات قوه مقننه درایران پرداخت و اظهار داشت: “قوه مقننه خود به سه بخش ‏مجلس، شورای نگهبان ومجمع تشخیص مصلحت نظام تقسیم می شود و اگر یک هفتم قدرت در پارلمان نهفته ‏باشد، با احتساب سه لایه بودن پارلمان، مجلس دارای یک بیست ویکم قدرت در ایران است”. ‏

وی افزود: “یک نماینده نیزاز قدرتی به میزان یک دویست و نودم سهم یک بیست ویکمی برخورداربوده و این ‏نقش مجلس در ساختار حقیقی قدرت است”.‏

از دید علیجانی، ساختار حقیقی قدرت به صورتی است که اگر دوقوه هم دراختیار یک گروه باشد، نمی تواند ‏تاثیر برگشت ناپذیری از خود برجای بگذارد. بر این اساس است که علیجانی با اشاره به اینکه “از این منظر، ‏انتخابات برای ما استراتژیک وحیاتی نیست، لذا نباید به کدورت داخلی نیز منجر شود” می گوید: “اتخاذ ‏استراتژی تحریم، سکوت، شرکت بلاشرط و شرکت مشروط خود باید برپایه یک پشتوانه و تحلیل کلان از ‏اوضاع کشور صورت گیرد؛ از این رو من بر اساس تحلیل کلانی که دارم معتقدم روش اصلاحاتی در ‏تعلیق است و این روش از سال 1379 به بعد تاثیر گذاری خود را ازدست داده، زیرا اصلاحات به نقطه ‏برگشت ناپذیر نرسیده بود”. ‏

وی در ادامه سخنان خود با تاکید بر اینکه “از اردیبهشت 1379 مرحله ای از ضد رفرم در ایران” آغاز شد ‏به بستن مطبوعات، حصر آیت الله منتظری، بازداشت ملی ـ مذهبی ها و نهضت آزادی، سرکوب جنبش ‏دانشجویی و وبلاگ نویسان، جریانات صنفی، قومیت ها، جنبش زنان اشاره کرد و سخنان اخیر محمد رضا ‏باهنر، نایب رییس مجلس شورای اسلامی را که گفته است “کسانی که در تحصن شرکت کرده بودند، زندگی ‏خودرا مدیون رافت نظام هستند… و دوم خرداد یک زلزله چهار ریشتری بود که از قضا خوب بود وجلوی یک ‏زلزله یک زلزله 9 ریشتری را گرفت” جمله ای استراتژیک خواند و افزود: “این سخن، ذات جمع بندی جریان ‏راست بود. یعنی با این زلزله فهمیدیم در ایران چه خبر است”. ‏

علیجانی ادامه داد: “براین اساس تا اطلاع ثانوی اقتدارگرایان راه اصلاحات از طریق پارلمان را بسته اند و ‏چند انتخابات اخیر نیز تایید کننده این موضوع است”. ‏

این فعال ملی مذهبی با تاکید براینکه مسیر اصلاحات را نفی نمی کند چون شرایط ایران به گونه ای است که ‏احتمال بازگشت روند اصلاحات با توجه به میزان انعطاف هسته مرکزی قدرت وجود دارد، گفت: “اصلاحات ‏درحال حاضردر پاورقی است و برخلاف دوره 1376 که اصلاحات درمتن بود، اکنون در حاشیه به سر می ‏برد”. ‏

علیجانی پس ازبیان تحلیل کلان، به مرحله خرد تحلیل خودکه تحلیلی پراگماتیستی است پرداخت و گفت: ‏‏”من میان سطح کلان وسطح خرد، یک ارتباط دیالکتیکی برقرار می کنم و از این منظر است که معتقدم نباید ‏فراموش کنیم به هرحال اینکه چه کسی در داخل قدرت باشد مهم است و این گونه نیست که تفاوت شان در ‏حد صفر باشد”. ‏

علیجانی با طرح این موضوع که “دراین چارچوب یک منطق مشترک با کسانی که به دنبال مشارکت دائمی ‏در انتخابات هستند، پیدا می کنیم”، تاکید کرد: “در این بحث پراگماتیستی به دنبال حداقل رفاه برای مردم و ‏حداقل فضای تنفسی برای روشنفکران هستیم، راه دموکراسی مردم ایران از رفاه می گذرد و تا مردم ایران از ‏حداقل رفاه برخوردارنباشند، سرباز دموکراسی نشده و به سرعت میان پیشگامان وپیشتازان با مردم فاصله ‏می افتد”. ‏

وی با طرح اینکه “براساس منطق مذکور راه ورود به مرحله بعد باز می شود”، تجربه اصلاح طلبان در سال ‏های 1379 و 1380 را تجربه ناموفقی دانست وگفت: “دردوره جدید نیزتجربه نیروهای اقلیت اصلاح طلب ‏در نهادهای قدرت مثل شوراها، پارلمان، مجمع تشخیص مصلحت نظام تجربه موفقی نبوده وورود این نیروها ‏از دستاورد شایان توجهی برخوردارنبودهو این شاید به دلیل آن چیزی باشد که فضای رعب آور امنیتی نامیده ‏می شود”. ‏

وی درادامه افزود: “اگر به کارنامه چند ساله اقلیت مجلس توجه کنیم، از نیروهای منتقد درونی جریان راست ‏خیلی کم بارتر بوده وبه جزیک بار که خانواده زندانیان دانشجو دراین اواخر با آنان دیدار کردند، نکته مثبت ‏دیگری در ذهن من وجود ندارد، ضمن آنکه این افراد درباره بودجه کشور نیز سکوت محض را درپیش گرفته ‏اند”. ‏

علیجانی آنگاه با اشاره به اینکه “برخی تحلیل ها مبتنی براین است که اگر 6 نفر مانند دوره مصدق درمجلس ‏باشند می توانند کشور را از این رو به آن رو بکنند” تاکید کرد: “درحال حاضر 7 برابر این عده در مجلس ‏هستند ولی کارمهمی نکرده اند.همین تجربه درشورای شهر نیز به چشم می خورد تا جایی که نه تنها ‏اثرگذارنبوده اند بلکه برخی مانند آقای مسجد جامعی نیز به جای تاثیرگذاری، تاثیرپذیرفته ودر هفته بسیج چفیه ‏به گردن خود می اندازد”. ‏

این فعال ملی ـ مذهبی در بخشی دیگری از سخنان خود، انتخابات را “عکس محور” و “شخص محور” ‏دانست و با اشاره به اینکه “انتخابات درجامعه ایران مانند خرید از دستفروش می ماند” تاکید کرد: “آدم ها ‏کالاهای سنگین مانند یخچال را از دستفروش نمی خرند چون اگرخراب بشود نمی دانند باید به کجا مراجعه ‏کنند. انتخابات درایران هم مانند خرید از دستفروشی است که پس از رای گیری، کسی نمی داند اگر جنس ‏بنجل بود به کجا باید آن راعودت دهد”. ‏

وی درادامه انتخابات پیش رو را مانند انتخابات قبلی دانست که برنامه محور نبوده وبرخورد مردم با انتخابات ‏را نیز مانند انتخابات شورای سوم، “سرد” ذکر کرد وگفت: “مردم نسبت به انتخابات بی اعتماد هستند. در ‏انتخابات شهرهای بزرگ هم مردم براساس لیست رای ندادند، درحالی که در دو انتخابات قبلی مردم به لیست ‏رای داده بودند به نحوی که لیست اول که مربوط به حناح راست بود وسپس لیست اصلاح طلبان که درراس ‏آن آقای تاج زاده قرار داشت رای آورد”.‏

علیجانی رد صلاحیت های کنونی را طراحی شده دانست و گفت: “حجت الاسلام مقدم از مجمع روحانیون ‏مبارز مطرح کرده است که آقایان تصمیم جمعی گرفته اند ما را کنار بگذارند”. ‏

وی افزود: “مسایلی مانند آشکار شدن عدم مدیریت درکنترل بحران ناشی از سرما، قطع گاز وبرق، نیامدن ‏نفت برسرسفره مردم، گرانی، مشکلات ناشی از تحریم ها و… یعنی همه آنچه که اقتدارگراها وعده داده بودند ‏باعث شده تا جناح مذکور بترسد و رفتار خشن تری از خود نشان بدهد”. ‏

علیجانی در بخش دیگری از سخنان خود با ذکر اینکه “جناح راست، اسب خود را برای یکدستی مجلس، زین ‏کرده” گفت: “یکی ازفرماندهان نظامی مطرح کرده است که مجلس آینده باید مجلسی پرکار، آرام و همراه ‏دولت باشد تا از یک طرف مردم با پرکاری رضایتشان جلب شود و از طرف دیگر با آرام بودن هیچ صدایی ‏از مجلس در جهان منعکس نشود. نظامیان درتمام دنیا می خواهند دخالت خود را در حوزه سیاست پنهان کنند ‏ولی وقتی آشکارا دخالت نظامیان درسیاست مطرح می شود، حاکی از آن است که موضوع وارد مرحله ای ‏جدی شده است”. ‏

وی بااشاره به اینکه “با حذف های گسترده انجام شده تحت عنوان نظارت استصوابی، جناح راست نشان داد ‏که در حرکت خود مصمم است” این تحلیل را که اصلاح طلبان با حضور یک اقلیت فعال درمجلس می توانند ‏اثرگذار باشند، منتفی خواند و تاکید کرد: “شورای نگهبان نشان داده از فیلترینگ او آدمهایی می گذرند که یا ‏ضعیف و یا تکنوکرات بوده ودر کمیسیون ها مسایل کارشناسی را پیش می برند”.‏

وی آنگاه با پرداختن به این استدلال که “برخی مطرح می کنند ما می توانیم از فضای انتخابات برای ارتباط ‏با مردم و سخن گفتن با آنان بهره گیری لازم به عمل بیاوریم”، آن را غیرمنطبق با واقعیت های موجود ‏دانست وگفت: “بزرگترین حزب منتقد درون سیستم یعنی حزب مشارکت از داشتن روزنامه محروم است و ‏احزابی مانند جنبش مسلمانان مبارز و… نمی توانند کنگره برگزار کنند. از این منظر من آن استدلال را ‏استدلال درستی نمی دانم زیرا شرکت در انتخابات در رفتارتشکیلاتی ما چندان تاثیرگذار نخواهد بود”. ‏

‏ ‏

‏ ‏