کمی پس از مداخله نظامی آمریکا در عراق در سال ۲۰۰۳، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، یک هشدار فوری داد: سرنگون کردن صدام حسین دیکتاتور باعث برهم خوردن تعادل در کل خاورمیانه به نفع ایران و شیعیان خواهد شد. ظاهراً حق با او بود؛ به ویژه اینکه از زمان امضای پیش‌توافق با ایران، پایان انزوای حکومت آیت الله ها نیز کلید خورده.
همان طور که پادشاه اردن پیش بینی کرده بود، نفوذ ایران در عراق به نتیجه رسیده. دولت بغداد که اکثریت آن را شیعیان تشکیل می دهند، قبایل سنی را که تا قبل از آن حرف آخر را در کشور می زدند، به طور کامل به حاشیه رانده. دیری نپایید که واکنش به این وضعیت آغاز شد: ابتدا ازسوی اقدامات رعب آور القاعده سنی و اکنون بوسیله پیشروی‌های گروه موسوم به “دولت اسلامی” یا داعش، که کم کم خود را به دروازه های بغداد نزدیک می‌کند. نیروهای این گروه جهادگرا به لطف مداخله گسترده ایران تاکنون به عقب رانده شده اند. سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان، دراین خصوص می گوید: “ایران به راحتی می تواند بر عراق تسلط یابد.”
قبل از آن نیز حضور نظامی ایران در سوریه و در کنار رییس جمهور بشاراسد مشهود بود. دلایل: اول آنکه، دمشق یکی از متحدان سابق تهران است و در جنگ ایران و عراق به عنوان تنها کشور عربی از حکومت آیت الله ها طرفداری می‌کرد؛ دوم آنکه ساختار قدرت در سوریه در دست علویون است که به عنوان شاخه ای از تشیع محسوب می شود. حکومت اسد بدون کمک ایران مدت ها پیش ازبین رفته بود. در این وضعیت، یکی از چهره های اصلی، سردار قاسم سلیمانی است که یک کارشناس جنگ و شخصیتی درخشان در رزم آوری است.
دومین ستون بزرگ برای حکومت دمشق، حزب الله شیعه است؛ یک نیروی شبه نظامی مستقر در لبنان که یگان های تا بن‌دندان مسلح خود را به درگیری های سوریه اعزام می کند. مأموریت حزب الله این است که ازطرف ایران، اسراییل را ازسوی شمال مورد تهدید قرار دهد، چرا که این سازمان شبه نظامی موشک هایی دراختیار دارد که برد آنها به ۴۰۰ کیلومتر می رسد. درحقیقت، بازوی ایران تا عمق کشور سدر که تقریباً هیچ نیروی شبه نظامی دیگری در آن وجود ندارد ادامه یافته. بدین ترتیب کمان شیعی از بیروت تا دمشق و از بغداد و تهران تا بحرین شکل گرفته است.
درحال حاضر ایران در شبه جزیره عربستان در تلاش است تا ریشه های خود را با حمایت از شورشیان شیعه یمن مستحکم سازد.
ولی این مسأله همواره به مثابه خط قرمزی برای عربستان سعودی بوده. حداقل ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار شیعه در عربستان زیر یوغ سنی ها زندگی می کنند و اکثراً نیز در مناطق نفت خیز حساس مستقر شده اند. خطرناک تر از آن، وضعیت بحرین است که یک اقلیت سنی در میان اکثریت شیعه زندگی می کنند. درهمین راستا، ریاض در سال ۲۰۱۱ در زمان بهار عربی، بدون هیچ معطلی نیروهای خود را به این کشور اعزام کرد تا از حکومت آن دفاع کنند.
با افزایش درگیری ها در یمن، رویارویی میان ایران و عربستان سعودی بر سر قدرت و تسلط بر منطقه به نقطه اوج خود رسید. این رویارویی ها همه برگرفته از نزاع مذهبی میان شیعه و سنی است که نمایندگانش تهران و ریاض هستند. این کشمکش‌ها می‌تواند بی‌نهایت خطرناک ظاهر شود و کل منطقه خاورمیانه را وارد خشونت و هرج و مرج کند.
کوریر، ۲۱ مه ۲۰۱۵
