پیوند ناگزیر میان جنبش زنان و دموکراسی خواهی

نویسنده

motamedaria.jpg

‏ محمود سرابی

کانون مدافعان حقوق بشر به مناسبت گرامیداشت روز جهانی زن، مراسمی برگزار کرد که طی آن فعالان حقوق ‏بشری و نیز چهره های سیاسی به سخنرانی پرداختند.‏

در ابتدای این نشست نرگس محمدی، سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر یکی از هنرمندان سینما و تلویزیون را ‏که “در بسیاری از فیلم‌هایش انسان‌دوستی را ترویج کرده است”، برای سخنرانی دعوت کرد: فاطمه معتمدآریا.‏

معتمدآریا سخنانش را چنین آغاز کرد: “من از نسل هنرمندانی هستم که هرچه سختی می‌بینند، قوی‌تر و محکم‌تر ‏می‌شوند. ما زنان روحیه سختکوشی را خود انتخاب نکرده‌ایم بلکه به واسطه چالش‌های متفاوتی که در ذهن‌مان ‏بوده، مجبور شده‌ایم مقاوم‌تر شویم”.‏

وی در ادامه با تاکید بر این جمله که “برای من مرد و زن فرقی نمی‌کند”، گفت: “من مدافع حقوق انسانی هستم اما ‏فکر می‌کنم به عنوان یک زن مسوولیت سنگین‌تری نسبت به مردها دارم‏‎.‎‏ بخشی از حقوق از دست رفته خود را ‏ناشی از بی‌زبانی و بلد نبودن چگونگی گفت‌وگو می‌دانم. وقتی بلد نیستیم حرف بزنیم، شروع به جنگیدن می کنیم. ‏در جنگ هم نتیجه مثبتی حاصل نمی‌شود”.‏‎ ‎

‎ ‎زنان و موانع زنان‎ ‎

فاطمه معتمد آریا سخنان خود را چنین پایان داد: “به دست آوردن هر موقعیتی، به میزان تلاشی ارتباط دارد که ‏برای آن انجام می‌شود. من با موانع زیادی در کارم رو به رو بوده ام و تلاش برای مقابله با آنها مرا مانند همه ‏افراد، ازجمله مردها مقاوم‌تر کرده است”.‏

سخنران بعدی دکتر مریم رسولیان، روانپزشک و استاد دانشگاه بود.پیش از آغاز سخنرانی وی، نرگس محمدی، ‏مجری مراسم ضمن اشاره به توانمندی‌های چشمگیر زنان ایرانی در عرصه های علمی و کاربردی، گفت: ‏‏”به‌رغم درصد قابل توجه زنان تحصیلکرده و صاحب‌صلاحیت، تنها 72 درصد از مدیران عالی کشور را زنان ‏تشکیل می‌دهند. در سه دهه‌ای هم که از عمر جمهوری اسلامی می‌گذرد، ما شاهد حضور حتی یک زن وزیر در ‏کابینه نبوده‌ایم”.‏‎ ‎

در ادامه مریم رسولیان که در سال 1380 مقاله علمی خود را با عنوان “شکنجه سفید” در مورد نگه داشتن ‏زندانیان در سلول انفرادی منتشر کرد، سخنانش را به موضوع مسوولیت ناپذیری زنان اختصاص داد‎. ‎

وی از ترس و خودسانسوری به عنوان دلایلی که باعث می‌شود زنان با وجود داشتن توانایی از پذیرش پست‌های ‏مدیریتی سر باز زنند یاد کرد و گفت: “در مدیریت امروز به این ترس می‌گویند سقف شیشه‌ای؛ یعنی سقفی وجود ‏دارد ولی دیده نمی‌شود”.‏

سپس آذر منصوری، معاون سیاسی دبیرکل حزب مشارکت ایران پشت تریبون قرار گرفت تا سخنان خود را با ‏تاکید بر لزوم انجام اقداماتی برای خاتمه دادن به نابرابری‌های جنسیتی آغاز کند‏‎.‎

آذر منصوری با بیان اینکه نامگذاری یک روز به نام زن باعث شده است تا احزاب سیاسی و سازمان‌های ‏غیردولتی و بسیاری از دولت‌ها مسئله زن و رسیدن به حقوق برابر را به عنوان نقطه مشترک خود قرار دهند و ‏برای رفع تبعیض‌های تاریخی تلاش کنند، گفت: “نحله‌های فکری مختلفی که وجود دارند تلاش می‌کنند تا این ‏تبعیض‌ها کاهش پیدا کند تا ما در مقطعی شاهد برابری میان زنان و مردان باشیم.ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که ‏یک تاریخ دیرینه از حاکمیت تفکر مردسالار قرار دارد”.‏

وی افزود: “ما فکر می‌کردیم پس از وقوع انقلاب اسلامی، زمینه‌ای فراهم می‌شود که این فاصله‌ها خاتمه یابد و ‏روزی شاهد این باشیم که زن به جایگاه واقعی خود برسد، اما متاسفانه جریانی در کشور ما وجود دارد که نه تنها ‏حقوق انسانی زنان را نقض می‌کند، بلکه حقوق انسانی بسیاری از گروه‌های دیگر همچون اقلیت‌های قومی و ‏غیرخودی‌ها را نیز نقض می‌کند”.‏

منصوری یادآور شد: “در دو سال و چند ماه اخیر با یکدست شدن حاکمیت، تلاش می‌شود تا زنان ما خانه‌نشین ‏شوند و در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور نداشته باشند”.‏

منصوری برای تایید سخنان خود به برخی عملکردها از جمله ارائه لایحه تحکیم خانواده از سوی دولت و بحث ‏سهمیه جنسیتی در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: “امروز تبعیض منفی به حدی رسیده که در متون آموزشی ابتدایی ‏اعمال نفوذ و تلاش می‌شود که متون آموزشی به سمتی برود که زنان خانه‌نشین شوند؛ یعنی متون آموزشی به ‏سمتی برود که تبعیض جنسیتی شدت پیدا کند”.‏

او همچنین گفت: “در روزهای اخیر برغم همه برنامه‌های اصلاح‌طلبان برای حضور در پارلمان و انتخابات، تیغ ‏نظارت استصوابی و برخوردهای هیات‌های اجرایی موجب شد بسیاری از زنان از حضور در انتخابات و رقابت ‏منع شوند‎.‎ما فکر می‌کردیم اگر زنانی که مدافع عدالت جنسیتی هستند در مجلس حضور پیدا کنند با توجه به نقش ‏نمایندگان هم می‌توانندعدالت جنسیتی را در قانون اساسی جریان‌سازی کنند و هم با نظارت بر دولت، حداقل ‏اثرگذاری را داشته باشند تا به این سیاستگذاری‌هایی که صورت می‌گیرد، خاتمه دهند”.‏

‎ ‎حرکت زنان دموکراسی خواهانه است‏‎ ‎

آذرمنصوری ادامه داد: “ما اعتقاد داریم حرکت زنان به شدت با حرکت اصلاح‌طلبانه و جنبش دموکراسی‌خواهی ‏ارتباط دارد. بنابراین، این پیوند باید حفظ و تقویت شود‎. ‎هرجا میان این زنان و جریان‌های اصلاح‌طلب و ‏دموکراسی‌خواه شکاف افتاده، هر دو متحمل خسارت شده و از هدف موردنظر فاصله گرفته‌اند. بنابراین با این ‏رویکرد باید از حداقل روزنه موجود استفاده کرد”.‏‎ ‎

منصوری در ادامه با اشاره به انتخابات مجلس هشتم گفت: “در بین گزینه‌هایی که وجود داشت، بهترین و ‏سخت‌ترین گزینه در شرایط فعلی این است که به‌رغم فشارها باید پایداری‌مان را ادامه دهیم تا به هر حال مجلسی ‏داشته باشیم که بتواند حداقل صداهای بخشی از جامعه زنان را انعکاس دهد تا جریانی که خواهان حذف زنان در ‏عرصه قدرت است به هدف خود نرسد”‏

پس از آذر منصوری نوبت به پروین اردلان برنده جایزه “اولاف پالمه” رسید. او که از فعالان کمپین یک میلیون ‏امضا است به بیان دغدغه های خود پرداخت و با اشاره به نداشتن یک فضای بیرونی برای برگزاری مراسم 8 ‏مارس، این اتفاق را نشانه خوبی ندانست و گفت: “یکی از بزرگترین دستاوردهای سال گذشته در جنبش زنان این ‏بود که مقاومت مدنی را گسترده کردیم. ما مقاومت را در زندگی روزمره خود وارد کردیم و حالا حداقل ‏نمی‌ترسیم”.‏

او با اشاره به هزینه‌هایی که فعالان این جنبش در طول سال گذشته از جمله بازداشت و زندانی شدن پرداخته‌اند، ‏افزود: “آن چیزی که به ما قدرت می‌دهد این خودباوری است که می‌توانیم تغییری را ایجاد کنیم.“‏

‏ اردلان با اشاره به لزوم دوام حرکت زنان گفت: “جنبش زنان با مشخص شدن خواسته‌هایش و اعلام آن و هزینه ‏کردن برای آنها نشان داد می‌تواند بر ساختار قدرت تاثیرگذار باشد”.‏

‎ ‎مجلس آینده مجلس زنان نیست‎ ‎

اردلان سپس با اشاره به ردصلاحیت‌های صورت گرفته در جریان انتخابات مجلس هشتم تاکید کرد: “با این شرایط ‏می‌توانیم بگوییم مجلس آینده برای زنان مجلس خوبی نخواهد بود؛ هر چند فکر می‌کنم قدرت جنبش آنقدر خواهد ‏بود که می‌تواند در مجلس آینده هم تاثیرگذار باشد”.‏

‏ او در ادامه به نقش زنان و هزینه‌هایی که آنان در کنار مردان برای رسیدن به دموکراسی و آزادی و عدالت در ‏عرصه‌های مختلف زندگی پرداخته‌اند اشاره کرد و خواستار آن شد که همسر محمدعلی عمویی، گوشه‌ای از ‏تلاش‌هایش را در دوره زندان همسرش بیان کند.‏

محمدعلی عمویی که 12 سال از زندگی مشترک خود را در زندان گذرانده است، در کارنامه سیاسی خود 37 سال ‏زندان را ثبت کرده است.‏

از این رو سخنران بعدی نسرین نافعی، همسر این مبارز سیاسی بود. ‏

نسرین نافعی با بیان اینکه هرچه بیشتر سختی بکشیم قوی‌تر می‌شویم، گفت: “همه انسان‌ها از ظرفیت بالایی ‏برخوردارند منتها در پیچ و خم‌های دشوار زندگی است که به توانمندی‌ها پی می‌برند”‏‎.‎

نافعی در ادامه دشواری‌هایی را که از سر گذرانده بیان کرد: “مهم‌تر از همه مسوولیتی که بود به خاطر فرزندمان ‏داشتم. چون او این سرنوشت را برای خودش نمی‌خواست. در نتیجه در برابر او احساس مسوولیت شدید می‌کردم. ‏بنابراین با امید به آینده و با باور به توانمندی‌های خودم به عنوان یک زن این دوره را طی کردم”.‏

همسر محمد علی عمویی سپس با بیان اینکه “همه زنان ما توانمندی‌های بالایی دارند به شرطی که بپذیرند چیزی ‏کمتر از مردان ندارند و مهمتر از همه اینکه جنگی با مردان ندارند بلکه صحبت بر سر حقوق انسانی آنهاست”، ‏گفت: “صحبت من به عنوانی یک زن اینگونه نیست که در برابر مردان وجود داریم بنابراین ما جنگی با مردان ‏نداریم‎.‎‏”‏

نافعی پرورش و تربیت فرزندان را به عنوان یکی از مهمترین مسوولیت‌های زنان عنوان کرد و گفت: “مردان ‏باورمند به حقوق برابر، پشتیبان زنان خواهند بود”‏‎.‎

با پایان یافتن سخنان نافعی، مجری این نشست از محمد ملکی خواست تا به عنوان آخرین سخنران این نشست سخن ‏بگوید‎.‎

‎ ‎همسران فعالان سیاسی مظلوم هستند‏‎ ‎

سپس محمد ملکی، اولین رئیس دانشگاه تهران بعد از انقلاب با طرح این موضوع که اگر قرار است از کسی ‏دعوت شود که در این جمع سخن بگوید آن فرد همسر من است، گفت: “این چه ظلمی است که اگر ما کار سیاسی ‏انجام می‌دهیم، اگر افتخاری است همه را به دامان ما می‌ریزند در حالی که رنجی که زنان ما در بیرون می‌کشند ‏از رنجی که ما در زندان می‌کشیدیم خیلی بیشتر بود”.‏

از این رو دکتر محمد ملکی خواستار توجه ویژه به همسر فعالان سیاسی و زندانی شد که از نظر او: “ آنان واقعا ‏مظلوم هستند”‏‎.‎

با خاتمه سخنان ملکی، این نشست پایان یافت.‏