قرارداد اولیه ای که طبق آن ایران پیشرفت برنامه هسته‌ای خود را در قبال کاهش محدود تحریم‌های اقتصادی تعلیق می‌کند قابل بازگشت است. اما به هر حال توافقی که در ژنو امضاء شد پیشرفتی را در مسیر طولانی و خسته‌کننده برای تضمین اینکه جمهوری اسلامی سلاح به دنبال سلاح هسته‌ای نیست نشان می‌دهد. “برنامه عمل مشترک” که مورد توافق ایران و گروه ۱+۵ قرار گرفته در بهترین حالت پیش درآمد توافق نهایی خواهد بود. ایران قبول کرده است که در عوض آنچه اوباما “کاهش محدود، موقف، هدفمند و قابل بازگشت” تحریم‌ها نامیده، غنی‌سازی اورانیوم بالای 5 درصد خود را در شش ماه آینده متوقف کند، ارتباطات فنی لازم برای چنین غنی‌سازی را خنثی و تولید سانتریفیوژهایی که برای آن استفاده می‌کند را نیز محدود کند. (غنی‌سازی مستلزم افزایش درصد خلوص یک ایزوتوپ است که در سطح بالا می‌تواند ساخت سلاح هسته‌ای را ممکن سازد.)
همچنین ساخت راکتور آب سنگین اراک نیز باید متوقف شود. این راکتور می‌تواند از لحاظ نظری پلوتونیومی تولید کند که در ساخت سلاح هسته‌ای کاربرد دارد. این توافق اجازه بازرسی‌های شدید (گاهی موارد روزانه) را نیز برای آژانس بین‌المللی انرژی هسته ای محفوظ می‌دارد.
منتقدان سه نوع استدلال را مطرح می کنند. یکی اینکه این قرارداد عقب‌نشینی شورای امنیت از موضع قبلی خود در قبال ایران است که خواستار توقف کامل غنی‌سازی بود. با این وجود انتظار این می‌رفت که آن خواسته، در صورتیکه ایران اقدامات معتبری در جهت اعتمادسازی در مورد صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای انجام دهد، تعدیل شود. کشورهایی که به شدت برای قطعنامه‌های سازمان ملل لابی کردند همان‌هایی بودند که در مذاکرات منجر به توافق نیز شرکت داشتند.
دوم اینکه گروه ۱+۵ باید برای توافق نهایی پافشاری می‌کرد. مسلما هدف یک راه‌حل پایدار است اما کاهش محدود و موقت تحریم‌ها احتمالا کار را برای دولت تازه روحانی راحت می‌کند تا تندروها و رهبران مذهبی ایران را متقاعد کند که از مذاکرات به سمت یک توافق دائمی حمایت کنند.
دست آخر اینکه این گلایه وجود دارد که ایران روند مذاکرات را به درازا می‌کشاند تا گروه ۱+۵ مجبور شود نه یک یا دو بار بلکه به طور بی‌پایان این توافق موقت را تمدید کند. این استدلال می گوید که در این صورت حمایت از تحریم‌ها از بین می‌رود. این درست است که نباید توافق موقت و اعتمادساز تبدیل به وضعیت دائمی شود، اما این توافق می‌تواند آزمونی برای نیات ایران باشد.
این توافق همچنین آزمونی برای کنگره است. (برخی از اعضای کنگره از جمله جان کورنین جمهوری‌خواه از تکزاس از حالا در این آزمون رد شده‌اند. واکنش او نسبت به توافق این بوده که این تلاشی برای دور کردن توجه از بیمه درمانی اوباماست.) تمام اعضای کنگره یا سنا با داین فینشتاین موافق نیستند که این توافق را “قدمی بسیار بزرگ به سمت جلو” خوانده است. اما حتی بدبینان نیز باید آتش‌بس بدهند و به موفقیت یا شکست توافق فرصت دهند.
منبع: لس آنجلس تایمز - 26 نوامبر 2013