اسکات پیترسن
استعفای ناگهانی مذاکره کننده اصلی ایران در پرونده هسته ای نشانه ای از حرکت به سمت موضعی تندروتردر مذاکره با اروپا و آمریکا در مورد پرونده هسته ای ایران است که روز سه شنبه در رم آغاز می شود.
این تغییرات از نظر برخی از تحلیل گران به معنی کشمکش قدرت در درون جناح محافظه کار ایران است. این جناح باعث به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد شد. اکنون سوالاتی در مورد نقش رهبر مذهبی ایران آیت الله علی خامنه ای مطرح شده است.
این امر نشان می دهد که “احمدی نژاد همچنان فرمان را در دست دارد و نتیجه آن چیزی جز تندروتر شدن سیاست خارجی ایران نخواهد بود.” این سخنان را علی انصاری، نویسنده کتاب “مقابله با ایران: شکست سیاست خارجی آمریکا ودرگیری بعدی در خاورمیانه” بیان کرد. وی می افزاید: “ احمدی نژاد درست بر وفق مراد تندرو های آمریکا حرکت می کند.“
مقامات ایران تاکید می کنند که رفتن علی لاریجانی ریاست محافظه کار شورای عالی امنیت ملی ایران و یکی از نزدیکان آیت الله خامنه ای، تاثیری بر سیاست هسته ای ایران نخواهد داشت. ولی انتخاب فردی ضعیف و ناتوان از مذاکره هسته ای نیز کمکی به حل مناقشه هسته ای ایران نخواهد کرد.
فریده فرهی، یک متخصص ایران از داتشگاه هاوایی گفت: “ صحنه سیاسی ایران دچار شک شده است. اکنون نوبت آقای خامنه ای است که این موضوع را توجیه کند و از همه مهمتر فضای سیاسی را آرام کند.“
وی افزود: “اکنون آقای خامنه ای مورد سوال قرار گرفته است که آیا اختیار وقایع را از دست داده است یا بر عکس از احمدی نژاد طرفداری خواهد کرد.“
فرهی می افزاید: “موقعیت دشواری برای آقای خامنه ای پیش آمده است چرا که مردم و حتی بسیاری از محافظه کاران از آنچه در ایران می گذرد ناراحت و نگران هستند، ولی تقصیر آن را متوجه احمدی نژاد می دانند. ولی اکنون اگر قرار باشد آقای خامنه ای نیز از ایشان حمایت کند دیگر نقش متحد کننده خود را از دست خواهد داد.“
ایران اکنون از سوی غرب تحت فشار برای رها کردن غنی سازی اورانیوم است. بوش هقته پیش گفت “ اگر می خواهید از جنگ جهانی سوم جلوگیری کنید باید از مسلح شدن ایران به دانش ساخت بمب هسته ای جلوگیری کنید.“
لاریجانی از تندرو هاییست که ماه ها پیش از انتخابات ژوئن 2005 توسط محافظه کاران برای ریاست جمهوری کاندید شده بود. وی به شدت با برخورد اصلاح طلبان با مساله هسته ای ایران مخالف بود و نسبت به پیشنهاد شورا ی امنیت سازمان ملل برای کمک به ایران در مقابل تعلیق غنی سازی اورانیوم گفته بود:“فکر نکنید ما با این شیرینی ها خوشحال می شویم.“
لیکن لاریجانی از بسیاری از برخورد های عمومی احمدی نژاد در مورد مسائل هسته ای ناراضی بود و در مواردی این نارضایتی ها به صحنه جامعه نیز کشیده می شد. آخرین آن ها زمانی بود که محمود احمدی نژاد سخنان لاریجانی و رهبری را در مورد ارائه پیشنهاد هسته ای از سوی پوتین در سفر به ایران منکر شد .
یکی ازموارد تعجب ناظران ایران سرعت استعفای لاریجانی “به دلایل شخصی” و انتخاب بلافاصله جلیلی به عنوان جانشین او در مذاکرات هسته ای است.
جلیلی که در زمان انقلاب 14 سال داشته است یک تند رو افراطی محسوب می شود.خبر گزاری رویترز می گوید جلیلی معروف است به “متکلم الوعده ای که با دیالوگ میانه ای ندارد.“
علی انصاری که در دانشگاه سن آندروز اسکاتلند تدریس می کند می گوید: “جلیلی حتی بیش از لاریجانی ضد غربی است و نقش مهمی در پشت پرده در”اقدامات تحریک آمیز” علیه انگلیس ها ایفا کرده است.” وی می افزاید: “لاریجانی مسلما چهره مطلوب آقای خامنه ای بود. در اینجا قطعا اتفاق خاصی افتاده است، در غیر این صورت ایشان از لاریجانی دفاع می کردند.“
چند روز پیش از استعفای لاریجانی، حسن روحانی، رئیس سابق شورای امنیت ملی، گفته بود “ایران بیش از هر زمان دیگر مورد تهدید است و در چنین شرایطی متاسفانه سیاست خارجی کشور تعداد این دشمنان را اضافه کرده است.“
به نظر فرهی :“امروز بیش از هر زمان دیگر پیش بینی سیر وقایع ایران دشوار شده است.درحال حاضر رقابت شدیدی بین سیاستمداران ایران وجود دارد که در عین حال که مشغول تصمیم گیری در مورد سیاست خارجی هستند مجبورند برای حفظ موقعیت خود در داخل هم کوشش کنند.“
منبع : کریستین ساینس مانیتور- 22 اکتبر 2007