همزمان با صدور شانزده سال زندان برای دو شهروند ایالات متحده محبوس در زندان اوین، وکیل آن ها اتهام جاسوسی را فاقد “موضوعیت” دانست و تصریح کرد از تمام لوازم برای استیفای حقوق موکلین خود بهره خواهد برد. همزمان در حالی که حیدرمصلحی بر “جاسوس” بودن کوهنوردان جوان آمریکایی تاکید می کند، خانواده این دو زندانی از مردم دنیا خواسته اند برای آزادی آن دو دعا کنند. از سوی دیگر عفو بین الملل روند محاکمه شهروندان آمریکایی را “مضحکه عدالت” خوانده است.
“اعتقادی به این حکم ندارم. ” این را دیروز مسعود شفیعی در اعتراض به حکم صادره دستگاه قضایی برای دو موکل آمریکایی خود گفت. وکیل شین بائر و جاوش فتال در گفتگو با خبرگزاری ایلنا با تاکید بر اینکه قاضی صلواتی حکم محکومیت کوهنوردان آمریکایی را پیش از آنکه به وی ابلاغ کند در اختیار رسانه ها قرار داده است، در خصوص حکم صادره افزود: “انتظار داشتیم که با تقارن ماه مبارک رمضان با این دادگاه، عفو و بخشش اسلامی شامل حال این دو متهم آمریکایی می شد که متأسفانه آقایان به این مسئله توجهی نکردند. ”
روز شنبه، شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران، شین بائر و جاشوا فتال را به خاطر “ورود غیر مجاز به خاک جمهوری اسلامی” به سه سال حبس و به اتهام “جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی آمریکا” به ۵ سال حبس محکوم کرد.
وکیل این دو آمریکایی، مسعود شفیعی اما با تاکید بر اینکه اتهام جاسوسی برای موکلان وی “اصلا موضوعیت ندارد” گفت: “جاسوس تعریف مشخص دارد. جاسوس کسی است که به اسناد سری دسترسی داشته باشد… و این اسناد را در اختیار دُوَل بیگانه بگذارد. اصولا موکلین من در پایگاه و جایگاهی نبودند که بتوانیم آنها را مصداق جاسوسی بدانیم. من هم دلیلی در خصوص جاسوس بودن اینها در پرونده ندیده‌ام.”
بازجویی ها می گوید جاسوس اند
با این حال حیدرمصلحی نظر متفاوتی دارد. وزیر اطلاعات با اذغان به اینکه “اتهام جاسوسی” را وزارت خانه تحت امر وی برای جوانان آمریکایی در نظر گرفته روز یکشنبه پس از پایان جلسه هیات دولت به خبرنگاران گفت: “به عنوان دستگاه اطلاعاتی، در بررسی‌ها، صحبت‌ها و بازجویی هایی که از آمریکایی های دستگیر شده داشتیم، برای ما به خوبی روشن است که این افراد مسوولیت‌هایی داشته‌اند.”
این در حالیست که به گزارش منابع حقوق بشری بازجویان وزارت اطلاعات برای اعتراف گیری از دو کوهنورد آمریکایی آن ها را تحت فشار قرار داده اند.
مصلحی اما بی آنکه در خصوص روش های “بررسی ها و بازجویی” سخنی بگوید، از ماموریت شین بائر و جاشوا فتال و فعالیت سازمان اطلاعات ایالات متحده در ایران خبر داد و متذکر شد: “ما به فعالیت‌های آنها اشراف داشته و اقدامات آنان را رصد می کنیم و اینگونه نیست که اطلاعی از فعالیت های آنها نداشته باشیم که البته در مقابل آن، اقداماتی نیز انجام می‌دهیم.”
پرونده سارا شورد مفتوح است
تابستان سال 88، این دو کوهنورد آمریکایی به همراه سارا شوورد – نامزد شین بائر- در حالی که مشغول گردشگری در مناطق مرزی کردستان عراق بودند، توسط نظامیان جمهوری اسلامی بازداشت شدند. وزارت اطلاعات بلافاصله اتهام جاسوسی را برای این جوانان آمریکایی مطرح کرد. با این حال شهریور سال 89 سارا شوورد توانست با قرار وثیقه نیم میلیارد تومانی از زندان آزاد شود و به کشورش بر گردد.
عباس دولت آبادی، دادستان تهران پیش از این در یک کنفرانس مطبوعاتی بر مفتوح ماندن پرونده سارا شورد تاکید و تصریح کرده بود: “البته وی گفته که در ایران حاضر نخواهد شد ولی محاکمه او از نظر ما بلامانع است و می‌توان وی را غیابی محاکمه کرد.”
حق تجدید نظر دارند
رامین مهمانپرست سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی نیز در واکنش به حکم سنگین دستگاه قضائی علیه شهروندان آمریکایی محبوس، به “ رویه صحیح قضایی و استقلال قوه قضائیه” در خصوص مجازات جوانان آمریکایی اشاره کرده و افزوده است: “متهمین در ادامه این روند قانونی و پس از ابلاغ حکم قضایی از حق درخواست تجدید نظر برخوردارند. ”
مهمانپرست اوایل ماه خرداد تعبیر “کوهنورد” برای شهروندان آمریکایی را یک “شوخی” توصیف کرده و گفته بود: “اصرار آمریکا و دوستان آمریکایی ها که سعی می کنند آنها را کوهنورد معرفی کنند قابل قبول نیست. چطور چند نفر از آمریکا برای تعطیلات آخر هفته بلند می شوند و به مرز ایران و عراق می آیند تا کوهنوردی کنند. به کار بردن تعبیر کوهنورد برای آنان یک شوخی است.”
ساعاتی پس از اظهارات روز دو شنبه مهمانپرست، مسعود شفیعی به ایلنا گفت: “قطعا درخواست تجدید نظر برای حکم صادره را می دهیم و بنده به عنوان وکیل این افراد از تمام لوازم برای استیفای حقوق آنها استفاده خواهم کرد؛ چرا که اعتقادی به این حکم ندارم. “
کلینتون مایوس، مادران نگران
اما وکیل شهروندان آمریکایی تنها فردی نیست که به حکم اخیر دستگاه قضائی معترض است. وزیر امورخارجه ایالات متحده دو روز پیش چنین حکمی را “عمیقا مایوس کننده” توصیف و خاطرنشان کرده بود: “ما به تلاش های خود برای آزادی فوری آنها ادامه می دهیم. وقت آن فرارسیده که آنها به خانه بازگردند و به خانواده هایشان ملحق شوند.”
ساعاتی پیش از اظهارات هیلاری کلینتون، مادران این دو کوهنورد آمریکایی نیز با صدور بیانیه ای “شنبه و یکشنبه” را “ سخت ترین روزها برای خانواده های” خود توصیف و بر بیگناهی فرزندان خود تاکید کردند: “شین و جاش بیگناه هستند و هرگز خطری را متوجه جمهوری اسلامی ایران، دولت و مردم آن نکرده اند.”
بیانیه روز یکشنبه خانواده های شهروندان محبوس آمریکایی، همچنین امید به مواضع وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی برای آزادی این دو کوهنورد دارد. دو هفته پیش صالحی در یک کنفرانس خبری با وزیر خارجه بنین در تهران گفته بود:” مسئولان قضایی پرونده جاش فتال و شین بوئر را بر اساس یک رویکرد عادلانه بررسی می کنند و امیدواریم که این روند به آزادی آنان منجر شود.”
خانواده زندانیان آمریکایی این اظهارات صالحی را “دلگرم کننده” خوانده اند.
چانه زنی
همزمان سازمان عفو بین الملل نیز با انتشار بیانیه ای چنین حکمی آن را “ مضحکه عدالت” توصیف کرد. این بیانیه می افزاید: “چگونگی برخورد با این پرونده از همان ابتدا نشان می دهد که این افراد برای چانه زنی و کسب امتیاز از دولت آمریکا به گروگان گرفته شده اند و شواهدی برای اثبات ادعای جاسوسی آنها وجود ندارد. “
رامین مهمانپرستدو ماه پیش تلویحا سیاست چانه زنی را تایید و به واشنگتن خاطرنشان کرده بود که انگیزه جمهوری اسلامی از ادامه بازداشت کوهنوردان، معاوضه آن ها با زندانیان ایرانی در ایالات متحده است. وی گفته بود: “دوستانی که نگران حقوق انسان ها هستند توجه کنند تعداد زیادی از اتباع ایرانی توسط آمریکایی ها دستگیر شده اند و بیگناه در زندانهای آنها نگهداری می شوند و اجازه ملاقات کنسولی به آن داده نشده و از تسهیلات برخوردار نیستند اتهاماتشان روشن نیست و همه اینها نقض حقوق بشر است چطور برخی نگران دو سه نفر هستند که در کوه های ایران مشغول تجسس بودند.”
درخواست برای دعا
مادران زندانیان آمریکایی که پسرانشان 753 روز در زندان اوین به سر برده اند، از همه مردم سراسر جهان خواسته اند برای برای آزادی شین و جاش دعا کنند.
اواخر بهار اندکی پس از اعلام خبر اعتصاب غذای مادران دو کوهنورد آمریکایی در اعتراض به ادامه بازداشت فرزندانشان توسط دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی، محمد علی کلی، برای دومین بار به رهبر جمهوری اسلامی نامه نوشت و از وی خواست با آزادی این دو شهروند آمریکایی “تصویر مثبتی” از اسلام نشان دهد.
نامه های بوکسور افسانه سنگین وزن جهان از آن رو حائز اهمیت است که وی به دلیل گرویدن به اسلام و انتخاب نام اسلامی برای خود، نزد مقامات جمهوری اسلامی دارای احترام است. او حتی در دهه 90 میلادی یک بار به ایران سفر کرد امارهبر جمهوری اسلامی تاکنون از دادن پاسخ به نامه های کلی امتناع ورزیده است.
به غیر از کلی، تاکنون بسیاری از چهره های سرشناس جهانی در حمایت از آزادی کوهنوردان آمریکایی بیانیه داده و خواستار آزادی بی قید و شرط آن ها شده اند. از جمله این فعالین سیاسی و فرهنگی شهیر می توان به دزموند توتو برنده جایزه صلح نوبل اهل آفریقای جنوبی، حنان عشراوی، وزیر پیشین حکومت خودگردان فلسطین، رابرت برگنو، رئیس دانشگاه برکلی در کالیفرنیا، سر ریچارد برنسن، بنیانگدار صنایع ویرجین در بریتانیا و آمریکا، فرناندو هنریک کاردوسو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل، ذکی شهاب، نویسنده و روزنامه‌نگار معروف فلسطینی، نوآم چامسکی زبان‌شناس و استاد علوم سیاسی، الا گاندی، فعال حقوق بشر از آفریقای جنوبی و نوه ماهاتما گاندی رهبر استقلال هند، بتی ویلیامز و مایرید ماگویر، دو برنده جایزه صلح نوبل اشاره کرد.
