یاسمین منطقی
محمود احمدی نژاد روز گذشته به عنوان اولین رئیس جمهوری اسلامی ایران با گذشت سه دهه از عمر جمهوری اسلامی که 8 سال آن به جنگ با عراق گذشت، وارد بغداد شد تا با همتای عراقی خود جلال طالبانی و مقامات ارشد این کشور دیدار و مذاکر کند.
مجتبی ثمره هاشمی و منوچهر متکی از جمله مقامات ایرانی هستند که در این سفر احمدی نژاد را همراهی می کنند. وی قبل از ترک تهران به مقصد بغداد در پاویون دولت فرودگاه مهرآباد و در تشریح اهداف سفرش به عراق گفت “این سفر به نفع کسانی است که به ایجاد صلح و امنیت در منطقه می اندیشند”. وی رفت و آمدها بین دو ملت ایران و عراق را “بسیار گسترده و ویژه” عنوان کرد و گفت سفرش به عراق در جهت تقویت و تحکیم روابط دو کشور و حمایت از یکپارچگی، استقلال و اقتدار ملت و دولت عراق است.
برخلاف رویه معمول در عراق که میزبانی از مهمانان دولتن های خارجی در “منطقه سبز بغداد” صورت می گیرد، رئیس جمهور اسلامی به دلیل این که منطه سبر بغداد تحت کنترل نیروهای مشترک امریکایی و عراقی قرار دارد پیش از سفر خواستار اقامت در مکانی دیگر شده بود که مقامات عراقی با این خواسته وی موافقت کرده اند. سفر به نجف، کربلا، سامرا و بصره یکی دیگر خواست های محمود احمدی نژاد بود که مقامات عراقی به دلیل آنچه عدم امکانات کافی برای تامین امنیت وی با آند موافقت نکردند.
مذاکرات احمدنژاد و طالبانی به گزارش خبرگزاری ها در “قصرالراسه” کاخ ریاست جمهوری عراق و به صورت محرمانه برگزار شد، اما در انتهای آن وی و طالبانی در یک کنفرانس خبری مشترک به سئوالات خبرنگاران پاسخ گفتند.
جلال طالبانی در این کنفرانس خبری سفر رئیس دولت جمهوری اسلامی به عراق را “تاریخی” نامید و محمود احمدی نژاد نیز گفت دیدارش از بغداد “صفحه جدیدی در روابط ایران و عراق” است. وی “از توافق نظر در همه زمینه ها” سخن گفت و تاکید کرد “ما در همه زمینه ها توافق نظر داریم و دو طرف، مصمم هستند تا همکاری های خود را در عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گسترش دهند”.
در جریان این کنفرانس خبری، محمود احمدی نژاد در قبال سئوال خبرنگاران که از وی در خصوص اینکه آیا حضور سازمان مجاهدین خلق از گروه های مخالف جمهوری اسلامی بخشی از مذاکرات بوده یا نه، گفت “مگر آن ها هنوز وجود دارند”. به رغم چنین اظهار نظری اما تحلیل گران سیاسی “آینده حضور سازمان مجاهدین خلق”، و موقعیت گروه های شیعه عراق از جمله گروه مقتدا صدر را که از متحدان اصلی جمهوری اسلامی در عراق هستند را بخشی از موضوعات مورد توجه مقام های ایرانی در این مذاکرات ذکر کرده اند.
مقامات عراقی نیز به گفته تحلیلگران کنترل مرزها و کنترل عبور اسلحه از ایران به عراق و حمایت ایران از گروه های شیعه و در عین حال مساله قرار داد 1975 الجزایر را که قبل از این نیز جلال طالبانی آن را بی اعتبار دانسته بود را مورد توجه قرار خواهند داد.
موفق الربیعی، مشاور امنیت ملی عراق قبل ا سفر دیروز احدی نژاد گفته بود “مسوولان عراقی سعی می‌کنند تا آنچه را که طی ماه‌های گذشته انجام شده از جمله اتخاذ برخی تدابیر مثبت از سوی ایران در زمینه کنترل مرزها و کاهش بسیار شدید عبور اسلحه به عراق از ایران تقویت کنند”.
قرار دادهای مادر
توافق نامه های اقتصادی نیز بخشی از محورهای مذاکرات میان احمدی نژاد و طالبانی است، چنان که در میان هیات اعزامی به عراق برخی از وزرای خدماتی و اقتصادی و بازرگانی و از جمله وزیر نیرو نیز دیده می شوند.
احمدی نژاد در خصوص مذاکرات اقتصادی با مقامات عراقی نیز در زمان ترک تهران گفت “موضوعات فراوانی طی این سفر برای بررسی در دستور کار قرار دارد.” وی به جزئیات این موضوعات اشاره نکرد، اما ینا به گزارش خبرگزاری ها علیرضا شیخ عطار قائم مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی که از چند روز قبل برای تعیین محورهای مذاکرات و مقدمات سفر احمدی نژاد به بغداد سفر کرده است “از پیشنهاد تهران به بغداد جهت اعطای وام یک میلیارد دلاری به این کشور” خبر داد بود.
روزنامه کارگزاران چاپ تهران در شماره دیروز خود با اشاره به سابقه پیشنهاد وام یک میلیارد دلاری به عراق نوشته بود “دو سال و نیم پیش نیز در سفر ابراهیم جعفری نخست‌وزیر وقت عراق به تهران، این وام یک میلیارد دلاری به عراق پیشنهاد شد، اما تاکنون گزارشی از اینکه دولت عراق این پیشنهاد را پذیرفته باشد مخابره نشده است”.
با این حال علیرضا شیخ‌عطار، قائم‌مقام وزارت امور خارجه ایران که به اصرار پیشنهاد مجدد این وام را مطرح کرده است.
ساخت پروژه ساخت دو نیروگاه برق از سوی وزارت نیروی جمهوری اسلامی در عراق که در آینده به 5 نیروگاه خواهد رسید، و آغاز به کار دو خط انتقال برق از ایران به عراق از دیگر موارد مورد نظر در سفر احمدی نژاد به عراق عنوان شده است.
انعقاد قرار دادهای تسهیل تجارت میان دو کشور نیز از جمله دیگر محورهای سفر اخیر عنوان شده است. حجم مبادلات تجاری ایران و عراق در سال گذشته یک میلیارد و 600 میلیون دلار اعلام شده، اما علیرضا شیخ عطار قائم مقام وزارت خارجه و مسئول تنظیم محور های مذاکرات در بغداد گفته که در سفر احمدی نژاد دستکم 5 تا 10 موافقتنامه اقتصادی نیز به امضاء خواهد رسید.
در واکشی به سفر ریسی جمهور ایران، جرج بوش رییس جمهور آمریکا از مقامات جمهوری اسلامی و از جمله احمدی نژاد خواست تا از آنچه وی “صدور سلاح و تروریست به عراق” نامید خودداری کند.