ویلیام جی براود – دیوید ای سنگر
رییس بازرسان هسته ای سازمان ملل، سفیران و کارشناسان ده ها کشور را در اتاق کنفرانسی در وین گرد هم آورد. وی در این نشست مدارکی را ارایه کرد که سوالات جدیدی درباره امکان تلاش ایران در گذشته برای تولید یک بمب هسته ای به میان آورد.
نمایندگان کشورهای مختلف در آژانس بین المللی انرژی هسته ای، برای مدت 2 ساعت شاهد مدارک، طرح ها و حتی یک نوار ویدئویِی بودند که از آزمایشگاههای نظامی ایران بدست آمده بود. بازرس سازمان ملل اعلام کرد مدارک مورد نظر با هیچ سناریوی دیگری جز توسعه تسلیحات هسته ای جور در نمی آیند.
این نمایش، نظر هیچ کس را به اندازه نماینده ایران در آن جلسه به خود جلب نکرد که کار بر روی تسلیحات هسته ای را انکار می کرد. در حالیکه دوربین های تلفن دستی مرتباً از صفحه نمایش عکس می گرفتند، علی اصغر سلطانیه تقریباً فریاد می زد که این مدارک جعلی است و هشدار می داد که آژانس قدم به “جاده بسیار خطرناکی” گذاشته است.
به نمایش گذاشتن اطلاعات جدید طبقه بندی نشده پس از اثبات بی خطر بودن برنامه فعلی ایران، بخشی از تلاش های اخیر برای اعمال فشار بر این کشور است تا اطلاعات مربوط به فعالیت های هسته ای گذشته خود را فاش کند. فرانسوا زاویه دنیو، سفیر فرانسه در سازمان ملل، گفت تردیدهای بوجود آمده از نشست وین سبب شد “فصل جدیدی” در تلاش های غرب برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای رقم بخورد.
رویارویی جدید با ایران از آنچه مدت ها تحت رهبری آمریکا پیگیری می شد، متفاوت است. دیگر تهدیدها مربوط به حمله نظامی از سوی کاخ سفید در میان نیست. بادهای جنگ به دنبال ارایه گزارش امنیتی ایالات متحده در ماه دسامبر مبنی بر توقف برنامه تسلیحاتی ایران در سال 2003، به کناری زده شده اند و البته این باعث ناخشنودی جناح بازها در دیپلماسی بوش شده است. جلسه دوشنبه پیش در وین به هیچ نتیجه ای منتهی نشد، اما ایده جدیدی را درباره جزییات طراحی تسلیحاتی توسط ایران به اذهان وارد نمود.
تلاش های جدید برای تحت فشار گذاشتن ایران توسط کشورهای اروپایی و آژانس بین المللی هسته ای دنبال می شود. شورای امنیت سازمان ملل هم در پی تصویب قطعنامه ای دیگر علیه ایران است که این کشور را به خاطر خودداری از تعلیق غنی سازی و تهیه سوخت هسته ای، هدف تحریم های اقتصادی قرار دهد.
البته در این میان، ایالات متحده نقش پشت صحنه را بر عهده گرفته است؛ مهمترین علت آن تضعیف موضع آمریکا در نتیجه گزارش امنیتی منتشر شده توسط این کشور در دسامبر گذشته است. این گزارش امنیتی باعث بالاگرفتن مشاجرات بر سر نزدیک یا دور بودن تهدید ایران شده بود. دیوید کای، متخصص امور هسته ای که سرپرستی جستجوی بی ثمر برای یافتن تسلیحات نامتعارف در عراق پس از تهاجم را نیز بر عهده داشت، می گوید: “دولت در یک هرج و مرج واقعی به سر می برد و اتحادیه اروپا در حال در دست گرفتن سر رشته امور است.“
واشینگتن سال ها بود که ارزیابی های خود از تلاش ایران برای دست یابی به تسلیحات هسته ای را بر پایه کار مداوم ایران در غنی سازی اورانیم قرار داده بود.
اما گزارش امنیتی ماه دسامبر بر طراحی تسلیحاتی تمرکز داشت. این گزارش بر اساس اطلاعات جدید اعلام نمود که ایران برنامه طراحی تسلیحات را در سال 2003 متوقف کرده اما همچنان به غنی سازی ادامه می دهد.
احتمالاً هیچ کس به اندازه مایک مک کانل، رئیس مرکز امنیت ملی آمریکا، شرح مناسبی از دوگانگی های موجود در اختیار ندارد. او علیرغم نظارت بر تهیه گزارش امنیتی، از هر گونه نتیجه گیری راجع به آن امتناع می کند.
گزارش می گوید تحلیلگران امنیتی اطلاعات کافی در اختیار ندارند تا اعلام کنند آیا ایران “در حال حاضر قصد تولید سلاح هسته ای را دارد.” اما در 26 فوریه، مک کانل در یک مصاحبه رادیویی گفت: “برآورد ما این است که آنها مایل به تولید تسلیحات هسته ای هستند.“
آقای مک کانل از ابراز نظر در مورد این دوگانگی خودداری کرد.
مقامات در مصاحبه هایشان اعلام کرده اند یکی از اصطکا ک های موجود در مورد ایران، مساله عراق است. سرویس های امنیتی، که مرتباً به خاطر دست بالا گرفتن خطر تهدید عراق و توجیه اشغال آن کشور مورد انتقاد و سرزنش قرار گرفته اند، این بار درباره ایران تصمیم گرفته اند موضع سیاسی دولت را در برآوردهای خود دخالت ندهند.
منبع: نیویورک تایمز – 3 مارس