نگاهی به فیلم برف روی کاج ها
فیلم تحریمی حوزه هنری؛ منتخب مردم !
نویسنده : پیمان معادی، کارگردان : پیمان معادی، تهیه کننده : جمال ساداتیان، موسیقی : کارن همایون فر، فیلمبردار: محمود کلاری، تدوین : سپیده عبدالوهاب.
بازیگران : مهناز افشار، ویشکا آسایش، صابر ابر، حسن معجونی، آناهیتا افشار، حسین پاکدل، شیرین یزدان بخش، زانیارخسروی.
خلاصه داستان : زنی در مواجهه با یک اتفاق بزرگ در زندگی‌اش، در دو راهه تصمیم قرار می‌گیرد، او یا باید مطابق عرف دست به انتخاب بزند ویا….
رویدادهای اجتماعی – سیاسی طی یک دهه گذشته درجامعه ایران باعث شکل گیری مناسبات ارتباطی جدیدی گشته است که برخی ازآنها سنخیتی با فرهنگ وعرف جامعه ایرانی ندارد. نفوذ فرهنگ بی بند و باری، عدم مسئولیت پذیری وتعهد به فرد مقابل، گرایش روزافزون افراد گوناگون اجتماع به اعتیاد، گسترش پدیده خیانت درخانواده ها، کمرنگ شدن احترام متقابل درمناسبات اجتماعی، بیکاری روزافزون و… ازمهمترین ناهنجاریهایی ست که جامعه امروزایران با آنها دست به گریبان است. با شکل گیری چنین فضایی درجامعه، سینما هم شاهد حضورفیلمسازانی بود که دغدغه محوری شان پرداختن به این موضوع – ها وواکاوی ریشه های چنین اتفاقاتی بود. موجی که با حضور” اصغرفرهادی، مازیارمیری، رضا میرکریمی، بهرام توکلی و…” آغازگردید وامروزه با افزوده شدن فیلمسازان جوان سروشکل تازه ای به خود گرفته است. پیمان معادی نخست با نگارش فیلمنامه کارخود را درسینمای ایران آغازکرد ودرادامه فعالیت خود را با بازیگری ادامه داد. حضورمعادی دردوفیلم “ درباره الی ” و” جدایی نادرازسیمین “ باعث رخ دادن تجربه یی متفاوت برای معادی درمقام بازیگرگردید. معادی برای ساخت اولین فیلم بلند خود درمقام کارگردان به سراغ یکی ازپرحاشیه ترین سوژه های سال های اخیرسینمای ایران رفته است. ” خیانت “ تم مرکزی اکثرآثاری ست که طی دو- سه سال گذشته درسینمای ایران جلوی دوربین رفته است وهمین امرباعث بروزجنجال های فراوانی ازسوی نهادها وقشرهای مختلف اجتماع گردیده است. جنجال هایی که باعث شکل گیری فضایی شد که جشنواره فیلم فجرسی ویکم شاهد عدم حضورفیلمی با چنین مضمونی باشد. اما زوایه دید معادی درمقام نویسنده کاملا متفاوت ازدیگران دربرخورد با چنین پدیده ای است. معادی دغدغه اش را با تصویرکردن زندگی زنی که متوجه خیانت همسرش گشته است وعکس العمل وی درارتباط با چنین اتفاقی بنا می نهد. قهرمان داستان ” رویا “ که با غیبت یکی از شاگردان موسیقی اش پی به رابطه داشتن وی با همسرش برده است نه تنها با خیانت مواجه می شود بلکه معادی با طراحی شخصیت های فرعی ” دوستان وآشنایان رویا “ که ازآغازماجرای خیانت همسررویا آگاهی داشته اند برشکل گیری وتصویرکردن جامعه یی که افراد آن به سادگی ازکنارخیانت می گذرند وپنهان کاری را سرلوحه کارخود قرارمی دهند، صحه می گذارد. رویا نه تنها باید با موقعیت تازه ای که درزندگی زناشویی اش رخ داده مواجه شود بلکه باید برای ادامه زندگی اش به تعریف تازه ای ازمناسبات ارتباطی با افراد پیرامون خودکه به اودروغ گفته اند، دست یابد. چنین تصمیمی برای کاراکترمحوری زمانی شکل بغرنج تری پیدا می کند که حضورفردی جدید درزندگی رویا رنگ تازه ای به هویت وجودی اومی بخشد. رویا درمواجه با پدیده خیانت کمی متفاوت ترازافراد جامعه عمل می کند. حضورشخص جدید که به اوعشق می ورزد همزمان می شود با پشیمانی همسر، اما برای زن که هویت زندگی اش وجهان معانی رنگ باخته است دیگربازگشت همسرسودی ندارد. گرایش رویا به عشق جدید هم بصورت کامل برای مخاطب گره گشایی نمی شود که این یکی ازنکات قوت فیلمنامه است. انتخاب پایان بازبرای فیلم توسط معادی نشانه هوشمندی اودرمقام نویسنده است. درفصل پایانی مخاطب میان رفتن رویا با عشق جدیدش وماندنش درزندگی قبلی مواجه می شود. درحوزه کارگردانی هم معادی موفق عمل می کند. انتخاب رنگمایه سیاه وسفید برای تمامی فصول فیلم قرابت معنایی زیادی با موقعیت رویا درزندگی اش دارد. تقسیم بندی اشیاء وآدم های قصه ازطریق نگاتیوسیاه وسفید کمک شایانی به بازنمایی درونیات شخصیت ها وخلق فضاهای گوناگون اثرمی کند. این اتفاق زمانی شکل کاملتری به خود می گیرد که فیلمبرداری کم نقص محمود کلاری به آن افزوده می شود. کلاری با انتخاب زوایای صحیح دوربین که منطبق برفضا وتمپوی درونی شخصیت اصلی واتفاقات است درشکل گیری موقعیت دراماتیک اثرتاثیر بسزایی دارد. معادی هم درمقام کارگردان با انتخاب خط روایی مستقیم وپیش رونده ترکیب همگونی را خلق می کند. درفیلم اثری ازبازگشت به گذشته ” فلاش بک “ که امروزه درچنین فیلم هایی باب گردیده دیده نمی شود. نگاه معادی به عناصرترکیب بندی درقاب بندی هایش هم بسیارکاربردی وهوشمندانه است. معادی با بکارگیری اشیای درون قاب به آنها جان می بخشد وارتباط معنایی مناسبی میان اشیاء وشخصیت –ها برقرارمی سازد. پربودن همیشه فنجان رویا، نحوه آب پاشی باغچه توسط اوو… ازعناصری ست که معادی ازآنها به خوبی سود می جوید تا مخاطب را هرچه بیشتربا جهان درونی کاراکترهایش آشنا کند. درحوزه دکوپاژهم معادی چنین تمهیدی را برمی گزیند. اوبراساس اتمسفراتفاقات وتاثیرآن برکاراکتر محوری، قاب بندی هایش را انجام می هد. اتخاذ چنین تدبیری باعث شکل گیری ریتم مناسبی درفیلم می شود. شکل گیری چنین ریتمی ست که مخاطب با فصل های گوناگون جهان روایی اثرارتباط برقرار می کند وتا انتهای اثرقصه را پی گیری می کند. نکته قابل تأمل دیگرعدم استفاده موسیقی متن درفیلم است. انتخاب چنین تمهیدی ازسوی معادی شباهت بسیاری به آثارفرهادی دارد که ازموسیقی برروی تصویر استفاده نمی کند. معادی تنها به صدای پیانوی رویا درخانه اش اکتفا می کند. ” برف روی کاج ها “ نشانگردغدغه های فیلمسازجوانی ست که نگاهی عمیق وژرف اندیش به یکی ازمهمترین معضلات امروزه جامعه ایران دارد. نگاهی که باعث کسب جایزه بهترین فیلم ازنگاه تماشاگران جشنواره سی ام فیلم فجرشد. فیلمی که ازسوی حوزه هنری مورد تحریم قرارگرفته است اما گویا چنین اتفاقی تأثیری دراستقبال مخاطبان ازفیلم نداشته است.
