جلوگیری از اشغال عراق توسط تروریستهای سنی اولویت اول ایران است. وقتی موصل به دست نیروهای داعش افتاد، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران به بغداد رفت تا به دولت عراق مشاوره بدهد. فردای ورود او، آیتالله سیستانی فتوایی داد و از شیعیان خواست از کشور دفاع کنند و هزاران داوطلب به سمت خط مقدم جبههها به راه افتادند.
شبهنظامیان شیعه از مقبرههای سامراء کربلا و نجف دفاع خواهند کرد. ایران هرگز اجازه نمیدهد این اماکن توسط داعش نابود شود. حفاظت از این مقابر وظیفه مقدس شیعیان محسوب میشود. جنگ داخلی فرقهای عراق وقتی شروع شد که شبهنظامیان سنی در سال ۲۰۰۶ بخشی از گنبد سامراء را خراب کردند.
قاسم سلیمانی کسی است که از جانب ایران مامور بود نفوذ تهران را در امور داخلی عراق بسط دهد و حملات علیه نیروهای آمریکا را بین سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ سازماندهی کند. او رساندن خمپارهها و مواد منفجره با نفوذ بالا را برای هدف قرار دادن سربازان آمریکا مدیریت میکرد.
سلیمانی دغدغه نفوذ آمریکا در منطقه را دارد. وقتی جرج بوش ایران را بخشی از محور شرارت خواند، تندروها خشمگین شدند. آنها گمان بردند که دولت بوش استراتژی محاصره را با مستقر کردن نیروهای این کشور در مرز ایران و عراق، افغانستان، پاکستان، قرقیزستان و گرجستان پیش گرفته است.
ایران برای جلوگیری از حضور دائمی آمریکا در عراق، در پشت صحنه تلاش کرد تا مذاکرات مربوط به توافق وضعیت نیروها در سال ۲۰۱۱ را که به نیروهای آمریکا اجازه میداد برای آموزش ارتش عراق و همکاری برای مبارزه با تروریسم در عراق باقی بمانند، برهم بزند.
عراق صحنه نبرد ژئوپولیتیک ایران است که با نفوذ عربستان در عراق و سوریه در آن رقابت میکند. در حالیکه امیرنشینهای ثروتمند حامی تروریستهای سنی مسلح هستند، ایران نیز از بشار اسد در دمشق و نوری المالکی در بغداد حمایت میکند.
تهران همچنین برای نفوذ در ترکیه که متحد آمریکا و عضو ناتوست نیز تلاش میکند. این کشور نگران جاهطلبیهای نوعثمانیهای ترکیه و پیشرفتهای اخیر کردستان عراق است.
کردهای عراق و ترکیه با یکدیگر همکاری استراتژیک را برقرار کرده و با یکدیگر در زمینه بازرگانی و انرژی همکاری می کنند. همکاری با ترکیه، کردهای عراق را کمتر به ایران وابسته میکند.
ایران همچنین نگران است که استقلال کردستان عراق، در میان کردهای ایرانی ناآرامی ایجاد کند. حدود ده میلیون کرد در امتداد مرز ایران و عراق زندگی میکنند. حزب زندگی آزاد کردستان (پژاک)، یک گروه مسلح کرد ایرانی، برای جایگزینی حکومت دینی ایران با یک دولت دموکراتیک و فدرال تلاش کرده است. پژاک به دنبال خودمختاری برای تمام اقلیتهای ایران است از جمله، عربهای اهوازی، آذربایجانیها، بلوچها و کردها. گروههای قومی غیرپارسی حدود ۴۰ درصد جمعیت ایران را تشکیل میدهند.
دولت اوباما اعتقاد دارد بحران عراق را میتوان با تشکیل یک دولت فراگیر خاتمه داد. این کشور معتقد است ایران برای راضی کردن نوری المالکی به آمریکا کمک خواهد کرد.
با این حال، المالکی همواره تشکیل دولت آشتی را رد کرده است. بعلاوه تهران المالکی را به قدرت رسانده و او را به خاطر یک رهبر شیعه دیگر که ممکن است کمتر به تعهداتش عمل کند، کنار نمیگذارد.
حتی اگر عراقیها به تقسیم قدرت هم برسند، باز هم داعش با راهحل سیاسی بازداشته نمیشود. داعش چیزی برای از دست دادن در عراق ندارد و فقط میخواهد کشور را نابود کند، مرزهای استعماری را تغییر دهد و کشور عربی را که مورد تحقیر خارجیها قرار گرفته دگرگون کند.
هواپیماهای بدون سرنشین ایران اکنون نیز در آسمان عراق هستند و نیروی قدس در خاک این کشور فعال است. تشکیل یک مرکز فرماندهی مشترک بین آمریکا، ایران و عراق بسیار بعید به نظر میرسد.
آمریکا باید بداند که عراق یک کشور شکستخورده است و باید آنچه را میتواند از ویرانهها بیرون بکشد. آمریکا به جای تمرکز روی بغداد، باید به امن کردن مرز کردستان عراق کمک کند. مسعود بارزانی، رئیسجمهور اقلیم کردستان از توافق با آمریکا استقبال میکند. حتی حضور یک نیروی کوچک آمریکا در کردستان عراق میتواند به دفاع در مقابل داعش کمک کند و به تهران نشان دهد که آمریکا هنوز در منطقه نفوذ دارد.
منبع: سی ان بی سی - 30 ژوئن