ناتالی نوگه رد
فرانسه چهار سال پس از نبردی که در سازمان ملل علیه جنگ عراق آغاز کرده بود، اکنون با سنجیدگی و ملاحظه خاصی نسبت به آنچه که دیپلمات ها “سرآغاز طرح خروج نظامی امریکا” می نامند، موضع گیری کرده است.
اعلام برگزاری کنفرانس بین المللی 10 مارس در بغداد و درخصوص مسأله عراق که ایالات متحده نیز در کنار نمایندگان کشورهای همسایه در آن شرکت خواهد کرد [از جمله سوریه و ایران]، در پاریس به عنوان مسأله ای جدید و امیدوارکننده تلقی می شود؛ مسأله ای که در عین حال سؤالات بسیاری را بدون پاسخ باقی می گذارد.
فرانسه دعوت به این کنفرانس را که از سوی دولت عراق انجام شده بود پذیرفت و سفیر فرانسه در بغداد به عنوان نماینده الیزه در این کنفرانس شرکت می کند. به تفسیر منابع دیپلماتیک در پاریس، سازماندهی چنین کنفرانسی نشان دهنده خواست امریکا برای نایل شدن به یک راهکار منطقه ای و سیاسی است تا به واسطه آن بتواند خروج احتمالی نیروهای خود از عراق را بهتر برنامه ریزی کند؛ اقدامی که در نظر مسؤولین فرانسوی کاملاً اجتناب ناپذیر می نماید.
این نقطه عطف “امریکایی” که قرار است در آن نماینده ایران و ایالات متحده پشت یک میز بنشینند و صرفاً درخصوص عراق مذاکره کنند، همچنین فرصتی است مناسب برای پرداختن به بحران هسته ای ایران. به گفته دیپلمات ها، اعلام مشارکت ایالات متحده در این کنفرانس توسط کوندولیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا، به طور منطقی نشان دهنده عدم خواست امریکا در رویارویی نظامی با ایران است، البته بدون اینکه چنین سناریویی از اذهان محو و به دست فراموشی سپرده شود. ازطرف دیگر، ایران هنوز مشارکت خود را در کنفرانس بغداد تأیید نکرده، ولی علی لاریجانی، دبیر کل شورای امنیت ملی ایران، که همچنین نماینده اصلی تهران در مذاکرات هسته ای است، اعلام کرده کشورش درحال تصمیم گیری و بررسی این مسأله است.
از دید فرانسه که از ماه ها پیش ایالات متحده و ایران را به مذاکرات مستقیم دعوت کرده، این کنفرانس یک نشانه مثبت است و می تواند تنش های طرفین را که منجر به اعزام دومین ناو هواپیمابر به خلیج فارس شده، کاملاً فرونشاند. به علاوه نباید فراموش کرد که واشنگتن از پاییز سال 2006، استراتژی سرکوب و مبارزه علیه گروه ها و عوامل مربوط به ایران را در عراق، افغانستان و لبنان اتخاذ کرده که این نیز به نوبه خود می تواند در حاشیه این کنفرانس حل و فصل شود.
ازطرف دیگر، برخی از دیپلمات ها معتقدند این کنفرانس در زمانی برگزار می شود که واشنگتن جانب اعتدال و میانه روی را در مذاکرات دومین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران گزینش کرده. ایالات متحده در کنار اروپایی ها و روس ها [و البته بدون هیچ گونه تلاش مضاعف] خواهان رویکردی سریع و مورد توافق همه است تا شاید قطعنامه جدید حاوی تدابیر کاملاً قاطع و جدید باشد. اکنون هر کشوری مترصد کوچکترین تغییر موضع دولت تهران است؛ دولتی که اخیراً در حال تجربه مناقشات داخلی بسیاری است.
ولی احتیاط و دوراندیشی دراین مورد بی نهایت بالاست و هنوز هیچ گونه اعلامیه رسمی در پشتیبانی از کنفرانس بغداد از جانب دولت پاریس منتشر نشده. گفته می شود ایالات متحده در تلاش جدید دیپلماتیک خود در برابر ایران صرفاً مسأله عراق را در نظر دارد. دولت بوش صرفاً درحال گشایش یک گزینه سیاسی است؛ گزینه ای که می تواند در صورت شکست طرح ایجاد ثبات در منطقه بغداد [پس از اعزام نیروهای جدید] از آن به عنوان یک بهانه مناسب استفاده کند.
ازسوی دیگر، دیپلمات های فرانسوی این سؤال را مطرح می کنند که شرکت سوریه در کنفرانس بغداد چه معنایی دارد؛ زیرا این کشوری است که الیزه از سال 2004 قصد دارد آن را از نظر دیپلماتیک منزوی کند و به علاوه مداخله های بیش از حد آن در لبنان نیز همواره مورد ملامت و سرزنش پاریس بوده است. سوریه اعلام کرده که در کنفرانس بغداد با موضوع عراق حضور خواهد داشت. درواقع این کشور می داند که چنین حضوری به مثابه فرصتی است تا دولت دمشق مجدداً به عنوان یک مخاطب منطقه ای مطرح شود. ازطرف دیگر، پاریس بسیار علاقه مند است که روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و ایران در چارچوب این کنفرانس تقویت و بدین طریق از بحران لبنان نیز گره گشایی شود.
ولی به هرحال امیدواریم که پس از برگزاری این کنفرانس از فشار اعمال شده بر دمشق کاسته نشود…!
منبع: لوموند، 5 مارس
مترجم: علی جواهری