سامناک آقایی
نقض گسترده و برنامه ریزی شده حقوق بشر در سراسر کشور و به ویژه در کردستان در هفته گذشته باعث شدجامعه مدنی و فرهنگی کشور یکی از دوران های دشوار خود را پشت سر گذارد. در این هفته مراجع قضائی علاوه بر صدور احکام حبس و تهدید فعالین دانشجوئی و حوزه زنان، صدور و تائید نهائی چندین حکم اعدام دیگررا عملی کردند. همزمان نگاه قضائی مراجع در پی یک اقدام خیرخواهانه برای نجات جان نوجوان محکوم به اعدام متوجه سه تن از سرشناس ترین چهره های سینمایی کشور شد و تعجب همگان را برانگیخت. در کردستان اما فارغ از همه موارد نقض حقوق بشری، اتفاق دیگری رخ داد که بار دیگر فعالان اجتماعی به ویژه در حوزه زنان را حیرت زده کرد: قتل فجیع دختری جوان به دست پدرش که در سکوت خبری باقی ماند.
دانشجویان
پنج شنبه گذشته خبر خوب آزادی سه دانشجوئی امیر کبیر بعد از پانزده ماه بازداشت همراه با آزار و اذیت، موجی ازشادی در بین دانشجویان دانشگاه امیر کبیرو سایر دانشجویان دانشگاه های کشور بوجودآورد. مجید توکلی، احمد قصابان و احسان منصوری به آغوش خانواده بازگشتند و این امیدوار کننده ترین خبر نسبت به وضعیت سایر دانشجویان دربند بود. اما چند ساعت بیشتر از انتشار این خبر نگذشته بود که خبر صدور حکم اعدام برای حبیب الله لطیفی دانشجوی حقوق دانشگاه ایلام از سوی دادگاه انقلاب استان کردستان بر روی خروجی منابع خبری قرار گرفت. این دانشجوی کرد به اتهام محاربه بعد از پشت سرگذاشتن یازده ماه بازداشت و تحمل شکنجه در بازداشتگاه اطلاعات سپاه پاسداران و در حالی که به چند بیماری خطرناک دچار شده، به اعدام محکوم شده است. وی هم اکنون به علت شدت صدمات وارده در بیمارستانی در خارج از زندان بستری است.
روز شنبه این هفته بهاره هدایت و محمد هاشمی، دو عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت هم پس از یک ماه بازداشت با قرار کفالت آزاد شدند که آزادی آنان با استقبال گسترده فعالان دانشجوئی و مدنی همراه شد.
اما محاکمه صباح نصیری و هدایت غزالی،دو دانشجوی کرد دیگر که در زندان سنندج به سر می برند بعد از پشت سر گذاشتن یک سال حبس برای چهارمین بار به تعویق افتاد. همزمان علی شاکری، دانشجوی رشته علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور سنندج و عضو انجمن فرهنگی لیلاخ شهرستان دهگلان به اتهام اقدام علیه امنیت کشور به دو سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شد. در تبریز به امیر مردانی، دانشجوی زندانی اجازه ملاقات با خانواده داده نشد. علی نیکو نسبتی، مسئول روابط عمومی دفتر تحکیم وحدت برای سومین بار به دادگاه احضار شد. دادگاه تهدید کرده است در صورتی که نیکونسبتی خود را ظرف بیست روز به دادگاه معرفی نکند وثیقه وی ضبط خواهد شد. و سرانجام روز سه شنبه دادستان کل کشور در یکی از علنی ترین هشدارها علیه فعالیت سیاسی دانشجویان به آنها گفت که از “جریان آفرینی” بخصوص “جریان آفرینی سیاسی” پرهیز کنند و گرنه با برخورد قضایی مواجه می شوند. به گزارش خبرنامه امیر کبیراین هشدار درحالی مطرح شده که مقام های جمهوری اسلامی بارها بر لزوم فعالیت سیاسی دانشجویان تاکید کرده اند.
جامعه مدنی و مطبوعاتی
عزت الله انتظامی، پرویز پرستویی و کیومرث پوراحمد سه هنرمند سرشناس عرصه سینما، دراقدامی بی سابقه و تنها به دلیل اینکه اقدام به یک عمل انسان دوستانه کرده اند، به دادسرای امورجنایی احضار شدند. این سه هنرمند سرشناس تلاش هائی برای نجات جان بهنود شجاعی نوجوان محکوم به اعدام انجام داده بودند که با حمایت بیش از 200 روزنامه نگار همراه شد. چنیبن امری تاکنون در تاریخ قضائی جمهوری اسلامی روی نداده بود.
و درست چند روز پیش از آن سامان رسولپور روزنامه نگار و فعال حقوق بشر در کردستان 17 روز بعد از بازداشت با قرار وثیقه 10 میلیون تومانی تا زمان تشکیل دادگاه رسیدگی به پرونده اش آزاد شد. اتهام رسولپور تبلیغ علیه نظام اعلام شده است. سه روز بعد از آزادی سامان رسولپور، مسعود کرد پور روزنامه نگار و فعال فرهنگی سرشناس در کردستان توسط لباس شخصی ها در منزل خود دستگیر شد. وی که هم اکنون در بازداشتگاه اطلاعات بوکان بسر می برد در چند روز گذشته به شدت تحت فشار بوده است.
در پایان این هفته پر داستان، سازمان “برنامه نظارت بر حمایت مدافعان حقوق بشر” با انتشار بیانیه ای ضمن ابراز نگرانی شدید نسبت به وضعیت نامشخص این روزنامه نگار، خواستار رسیدگی فوری به پرونده وی شد. آن هم در روزی که شعبه ۵ دادگاه انقلاب تهران، یوسف عزیزی بنی‌طرف، نویسنده و پژوهشگر را به اتهام دامن زدن به تظاهرات سال ۸۴ در اهواز، به ۵ سال زندان محکوم کرد.
علاوه بر این موارد مساله دیگری که طی روزهای اخیر موجب نگرانی روزافزون فعالان مدنی و مطبوعاتی شده، وضعیت ناگوار عماد الدین باقی روزنامه نگار و رئیس سازمان دفاع از حقوق زندانیان است. بر اساس گزارش خبرنامه امیر کبیر، نگرانی ها درباره سلامت و وضعیت عمادالدین باقی به اوج خود رسیده است .در حالی که تنها سه روز به دادگاه رئیس انجمن دفاع از حقوق زندانیان، باقی مانده است، عمادالدین باقی از دو هفته پیش تاکنون در زندان ۲۰۹ به سر می برد و با وجود قرار گرفتن پرونده اش در مرحله دادرسی در این زندان از او بازجویی می شود. این درحالی است که قاضی صلواتی، قاضی رسیدگی کننده این پرونده ، مجوز بازجویی در چنین مرحله ای را (که خلاف قانون است) صادر نکرده است. تاکنون شماری از سازمان ها و نهادهای دفاع از حقوق بشر مراتب اعتراض خود را نسبت به وضعیت وخیم باقی به مقامات قضائی اعلام کرده اند، اما تاکنون هیچ یک از مقامات مسئول در خصوص وضعیت باقی جوابگو نبوده است.
هفته گذشته با تایید حکم اعدام دو معلم دیگر کرد به نام های ارسلان اولیایی و انورحسین پناهی تعداد معلمان محکوم به اعدام در کردستان به پنج رسید. و همزمان با آن و درخواست سازمان جهانی معلمان از مقامات جمهوری اسلامی برای تغییر حکم اعدام فرزاد کمانگر، نیروهای امنیتی با ارسال پیامک تعدادی از معلمان درکردستان را تهدید به مرگ کردند.
زنان و جامعه
آنچه طی هفته گذشته بیشتر از هر زمان دیگری نگاه های حقوق بشری و فعالان حوزه زنان را به خود معطوف کرد، مساله طرح “لا یحه حمایت از خانواده” بود که با واکنش اعتراضی وسیع فعالان حوزه زنان و سایر فعالان مدنی روبرو شد. فعالان حوزه زنان، به ویژه اعضای کمپین یک میلیون امضا و فعالان مدنی این لایحه را “لایحه ضد زن” و یا “ لایحه ضد خانواده” خوانده اند. با اوج گیری بحث و جدل ها پیرامون این مساله برخی از خبرگزاری های دولتی و یا وابسته به دولت با انتشار مطالب تهدید آمیزکم سابقه ای علیه مخالفان تصویب این لایحه و اعضای کمپین یک میلیون امضا، علنا برخی از فعالان سرشناس حوزه زنان از جمله شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل را تهدید کردند. خبرگزاری ایرنا و همچنین روزنامه کیهان پا فراتر گذاشته و کمپین یک میلیون امضا را یک نهاد تروریستی خواندند. وارد کردن چنین اتهاماتی به فعالان حوزه زنان و گردانندگان کمپین یک میلون امضا با واکنش چندتن از آنان و همچنین شکایت شرین عبادی روبرو شد؛ آن هم در شرایطی که شیرین عبادی خود به خاطر پذیرش وکالت رهبران بهاییان کشور مورد حمله کیهان و ایرنا قرار گرفته بود.
در همین راستا در مهاباد زینب بایزیدی به اتهام فعالیت های مدنی و عضویت در کمپین یک میلیون امضا به چهار سال حبس در تبعید محکوم شد. روناک صفارزاده هم در سنندج کماکان در بلاتکلیفی بسر می برد و جلسه رسیدگی به اتهامات محبوبه کرمی، دیگر عضو کمپین یک میلیون امضا در تهران به وقت دیگری موکول شده است. در هفته گذشته تنها خبر خوب برای کمپین یک میلیون امضا تبرئه ناهید جعفری عضو مرکزی فرهنگی زنان و کمپین بود. اما خدیجه مقدم از اعضای کمیته مادران کمپین و همسرش اکبرخسرو شاهی دو روز پیش به شعبه 15 دادگاه انقلاب احضار شدند.
و اما روز پنجشنبه فرشته نجاتی، دختر 18 ساله به دست پدرش به طرز فجیعی به قتل رسید. بنابه گزارش منابع خبری محلی، این دختر جوان که در سن 14 سالگی مجبور به ازدواج اجباری شده و سپس از همسرش جدا شده بود و با خانواده اش زندگی میکرد، به دنبال یک نزاع خانوادگی، به خانه عمویش فرار کرده بود. چند روز بعد از فرار، پدرش او را به زور وادار به برگشت به خانه کرد و سپس با ضربات چاقو ازپای درآورد. دو روز بعد از قتل دردناک این دختر جوان جمع کثیری از مردم مریوان با سردادن شعار هائی در محکومیت قتل های ناموسی جسد وی را از پزشک قانونی بیمارستان این شهر تحویل گرفتند و به خاک سپردند.
و سرانجام اینکه این هفته نیز علاوه بر تایئد نهائی حکم اعدام فرزاد کمانگر و تائید حکم اولیه اعدام برای ارسالان اولیایی و انورحسین پناهی، سخنگوی قوه قضائی صدور حکم اعدام برای حبیب الله لطیفی را نیز تائید کرد. این در حالی است که برخی خبرهای دیگر حاکی از آن است که روز سه شنبه علاوه بر اجرای حکم اعدام رضا حجازی متهمی که در سن پانزده سالگی مرتکب قتل شده بود،برای یک نوجوان دیگر در مهاباد به نام کریم معروفی حکم اعدام صادر شده است.