سفر حسن روحانی به نیویورک٬ از همین آغاز٬ حواشی فراوانی به همراه دارد. موج اظهارنظرها پیرامون امکان ملاقات روحانی و اوباما٬ امکان حل مساله هسته‌ای و روابط میان ایران و غرب٬ در روزهای گذشته٬ رسانه‌ها را فرا گرفته است.
محمدجواد ظریف٬ وزیر امورخارجه٬ در روزهای گذشته با کاترین اشتون و ویلیام هیگ و برخی وزرای خارجه کشورهای اروپایی٬ دیدار داشته؛ دیدارهایی که از سوی طرف‌های مقابل٬مثبت ارزیابی شده است. هم‌زمان برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که جان کری٬ وزیر امورخارجه آمریکا٬ در نشست هفته آینده گروه ۱+۵ با جمهوری‌اسلامی٬ حاضر خواهد شد. مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون٬ هم این خبر را در گفت‌وگو با رادیو فردا تایید کرده است.
محمدجواد ظریف هم پس از دیدار با کاترین اشتون٬ درباره این ملاقات چنین گفت: “شروع مذاکرات خوبی با اشتون داشتیم و توافق کردیم که در نشست گروه وزرای گروه ۱+۵ که قرار است روز پنجشنبه در نیویورک برگزار شود، مذاکرات را ادامه دهیم”.
وی در صفحه فیس‌بوک خود هم پیرامون این گفت‌وگو چنین نوشت: “ملاقات با خانم اشتون مثبت بود. اراده سیاسی و چارچوب مفهومی برای رسیدن به راه‌حل مبتنی بر حقوق مردم ایران و رفع تحریم ها را برای او تشریح کردم. از مصاحبه ایشان بعد از ملاقات مشخص است که برداشت مثبتی از ملاقات داشته است. قرار شد روز پنجشنبه جلسه ۱+۵ و ایران در سطح وزرا برگزار شود و جلسه بعد هم در نیمه اکتبر تشکیل شود”.
هم‌زمان با اعلام حضور جان کری در این نشست٬ کاخ سفید هم اعلام کرده است که امکان دیدار میان حسن روحانی و باراک اوباما وجود دارد. بن رودز، سخنگوی کاخ سفید، در این زمینه گفته است که هیچ برنامه‌ای برای ملاقات میان این دو وجود ندارد٬ اما این ملاقات منتفی نیست.
گمانه‌زنی پیرامون امکان وقوع تحول در روابط ایران و غرب با سفر روحانی٬ پس از آن رخ می‌دهد که رهبر جمهوری‌اسلامی از موافقت خود با “نرمش قهرمانانه” در دیپلماسی سخن گفت و حسن روحانی هم خبر از آن داد که برای حل مشکلات با غرب٬ اختیار تام دارد.
علی مطهری٬ نماینده مجلس٬ اما در این باره گفته است: “این که آیا رئیس‌جمهور اجازه ملاقات مستقیم با اوباما را دارد یا نه، بنده از این موضوع بی‌اطلاعم… اختیار تام رئیس‌جمهور، در موضوع حل و فصل پرونده هسته ای است، اما احتمال دارد ایشان اجازه ملاقات با سایر مقامات آمریکایی از جمله وزیر امور خارجه این کشور را نیز داشته باشد”.
سخنان و مواضع چند روز اخیر مقام‌های جمهوری‌اسلامی و آمریکایی٬ باعث شده است که گمانه‌زنی‌هایی پیرامون امکان بروز ملاقات میان اوباما و روحانی به وجود بیاید. به خصوص آن‌که هر دو تایید کرده‌اند با یکدیگر نامه‌نگاری داشته‌اند.
با این وجود این امیدواری‌ها و همچنین مواضع جدید مسوولان آمریکایی٬ باعث نگرانی‌هایی هم در دولت جدید شده است. حسام‌الدین آشنا٬ مشاور حسن روحانی٬ در صفحه فیس‌بوک خود در همین زمینه٬ نوشت: “فضای رسانه‌ای به‌گونه‌ای پُر شتاب، مطالبات از سفر را بالا برده است؛ از این در باغ سبز غربی‌ها باید ترسید… برخی دوستان داخل فکر می‌کنند که نکند کوتاهی‌هایی در دفاع از مصالح کشور صورت گیرد؛ با آنها همدلی می‌کنم ولی مطمئن هستم تیم دیپلماتیک فعلی خط قرمزهای خود را به خوبی می شناسد، برآورد روشنی از اهداف و توان حریف دارد و می‌داند چه دارد و چه می خواهد”.
باراک اوباما٬ رییس‌جمهور ایالات متحده٬ در گفت‌وگویی٬ با اشاره به تمایل حسن روحانی برای گفت‌وگو با آمریکا٬ از آن استقبال کرده و گفته بود که کشورش باید این رویکرد را هم امتحان کند. وی اضافه کرده که “این رویکرد رئیس‌جمهوری ایران، پیش از این سابقه نداشته است”.
اوباما هفته گذشته٬ بدون اشاره به جزییات٬ خبر از آن داده بود که نامه‌هایی میان وی و حسن روحانی رد و بدل شده است. مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه٬ با تایید این موضوع گفته بود که نامه اوباما، مربوط به تبریک انتخاب آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور بوده و حسن روحانی هم در پاسخ “ضمن تشکر، نکاتی را در حوزه های مختلف مورد نظر” مطرح کرده است.
اما سخنگوی کاخ سفید گفته بود که باراک اوباما در نامه به حسن روحانی٬ آورده است که “آمریکا آماده است تا منازعه هسته‌ایش با ایران را خاتمه دهد مشروط به اینکه ایران نشان دهد به دنبال ساخت سلاح اتمی نیست” و “نامه همچنین حامل این پیام بود که ایران باید فورا به مسائل مطرح (در برنامه هسته‌ایش) پاسخ دهد، چون همان‌طور که گفته‌ایم، دریچه فرصت حل و فصل دیپلماتیک آن باز است ولی این دریچه برای همیشه باز نخواهد بود”.
اما روزنامه کیهان٬ که مدیرمسوول آن توسط رهبر جمهوری‌اسلامی انتخاب می‌شود٬ در سرمقاله امروز خود٬ در این زمینه نوشته است: “گیریم که دست پاک رئیس‌جمهور ما برای لحظاتی در دست چدنی و خونین باراک اوباما قرار بگیرد. آن‌گاه ما چه به دست آورده‌ایم و چه از دست داده‌ایم… کمتر از یک هفته زمان لازم است تا معلوم شود چالش ما و آمریکا نه با مصافحه و معانقه تصادفی که حتی با مذاکرات رسمی برطرف نمی‌شود؛ آمریکا خواب نیست که بتوان او را بیدار کرد بلکه خود را به خواب زده، و دولت آمریکا پدیده بکر و آزموده نشده‌ای نیست که بخواهیم او را مورد راستی‌آزمایی چندباره قرار دهیم”.
پیش از این منصور حقیقت‌پور٬ عضو هیات‌رییسه کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در گفت‌وگویی با باشگاه خبرنگاران جوان - وابسته به صدا و سیما - درباره رابطه احتمالی میان ایران و آمریکا٬ چنین گفته بود: “اصلاح رابطه ایران و آمریکا کمر رژیم صهیونیستی و مرتجعین منطقه را خواهد شکست… اگر امروز رژیم صهیونیستی در دل اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها جای دارد به خاطر ایران هراسی است اما هنگامی که ما دیپلماسی فعالی را در دنیا ارائه دهیم و این مسئله محرز شود که به دنبال حقوق واقعی خود بوده و در پی ماجراجویی نیستیم مطمئنا نه تنها رژیم صهیونیستی بلکه دیگر مرتجعین منطقه نیز از ناراحتی خواهند مرد”.
