هرد اد بلالی
ایران در 31 سال گذشته هرگزمانند امروز به دلیل وضعیت حقوق بشر خود، زیر باران سنگین حملات قرار نگرفته بود. آمریکا و اتحادیه اروپا پس از سرکوب مخالفان توسط دولت در فضای متعاقب انتخابات بحث انگیز ریاست جمهوری سال گذشته، ایران را به دلیل اتخاذ رویکرد سرکوبگرانه هدف انتقاد قراردادند. مجمع عمومی سازمان ملل نیز هفته گذشته به قطعنامه ای رأی داد که در آن برخورد جمهوری اسلامی با زنان، روشنفکران، فعالان کارگری و اقلیت های مذهبی محکوم شده است.
تهران نیز فقط با انکار واز موضع ضعف عکس العمل نشان داده و پاسخ این اتهامات را با رفتاری کودکانه داده است. منوچهر متکی وزیر خارجه ایران با اشاره به قطعنامه اخیر سازمان ملل که با فشار کشورهای غربی به تصویب رسید گفت: “تمام این ماجرا یک نمایش خیمه شب بازی است. نقض فاحش حقوق بشر در آمریکا، کانادا و اروپا مشهود است.”
در همین حال، نیروهای امنیتی ایران به بازداشت فعالان سیاسی، کارگری، مذهبی و حقوق بشر ادامه داده اند و حتی وکلایی را که جرأت دفاع از این مخالفان را داشتند، به زندان انداختند. در اوائل ماه جاری، پنج وکیل دادگستری که چهار نفر از آنها زنانی جوان بودند، با اتهام واهی گفتگو با رسانه های خارجی درباره وضعیت قضایی کشور به زندان انداخته شدند و دستگاه قضایی ایران مرتباً به مخالفان هشدار می دهد انتقاد علیه نظام را تحمل نخواهد کرد.
این رفتار افراطی برای ممانعت از تکرار ناآرامی های سال گذشته صورت می گیرد، وضعیتی که هسته اصلی رژیم را در شوک فرو برد.
البته رژیم ایران علیرغم نمایش چهره ای سرسخت در خارج، ظاهراً از تمامی تبلیغات منفی موجود به ستوه آمده و به گفته برخی مسؤولان، نهادهای محافظه کارکشور در پی زدودن تبعات این تبلیغات هستند.
محمد جواد لاریجانی، مشاور ارشد قوه قضائیه هفته گذشته به نیویورک سفر کرد تا مانع از تصویب قطعنامه سازمان ملل شود. وی حتی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل را برای دیدار از ایران در سال آینده و تنظیم گزارشی مسقل به کشورش دعوت کرد.
لاریجانی در مأموریت خود شکست خورد اما از فرصت بدست آمده برای ابراز احساسات واقعی خود در قبال تصویر به نمایش درآمده از رژیم استفاده کرد. وی به خبرنگاران گفت: “تنها جرم ما این است که نمی خواهیم از دموکراسی غرب تقلید کنیم و می خواهیم تحت تعلیمات اسلام باشیم.”
رهبران ایران علیرغم تلاشی که به خرج دادند تا خود را در برابر دنیای خارج متحد نشان دهند، اما در خصوص موضوع حقوق بشر و شیوه سرکوب مخالفان دچار اختلاف هستند. بسیاری از این مخالفان، چهره های برجسته انقلاب اسلامی 1979 بوده اند. درحالیکه تندروهای سپاه پاسداران و نهادهای دینی خواستار اتخاذ موضع سخت تری هستند، قوه قضائیه سعی در اتخاذ رویکردی حساب شده تر، و البته تحت اشارات آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی کشور، داشته است.
آمریکا و متحدان آن کشور تاکنون تلاش کرده اند حساب معضل هسته ای را از معضل حقوق بشر جدا کنند، اما فشار برای حل و فصل هر دو معضل به طور همزمان افزایش یافته است.
گروهی از محققان برجسته ایرانی در اوائل هفته جاری از بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل درخواست کردند برای آزادی ابراهیم یزدی وزیرخارجه سابق کشور که حدود 80 سال سن دارد، پادرمیانی کند. وی یک ماه پیش و هنگام حضور در مراسم نماز جمعه دستگیر شده بود.
فشارهای فزاینده بین المللی، نتایجی را به بار آورده است. لاریجانی در کنفرانس سازمان ملل گفت این احتمال وجود دارد که سکینه محمدی آشتیانی، زن محکوم به سنگسار به اتهام ارتکاب زنا، که توجهات بین المللی را به خود جلب کرده است، از مجازات مرگ رهایی یابد.
البته به نظر می رسد این اظهارات بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد زیرا نشانه چندانی از تغییر جدی در رویکرد ایران به مسأله حقوق بشر به چشم نمی خورد. مرتضی بختیاری وزیر دادگستری ایران در همین هفته اعلام کرد تعداد زندانیان ایران دو برابر ظرفیت زندان هاست.
از آن گذشته، شرایط زندان ها اسف بار است و یکی از این زندان ها در سال گذشته و به دلیل افشای شواهد فراوان از شرایط غیرانسانی آن، تعطیل شد. هر روزه داستان های دردآوری از داخل زندان ها به بیرون درز می کند و این در حالی است که مطابق قانون اساسی ایران، شکنجه زندانیان ممنوع است.
محمد نوری زاد، نویسنده و فیلمساز ایرانی هفته گذشته با ارسال نامه سرگشاده ای از زندان اوین به آیت الله صادق لاریجانی رئیس قوه قضائیه ایران، وی را به چالش کشید تا در برابر شکنجه های “هولناک” در این سیستم اتخاذ موضع کند. وی نوشت: “اگر آنها سر یکی از عزیزان شما را در توالت فرو می بردند تا اعتراف کند، شما چه کار می کردید؟”
برملا شدن این رویدادها سبب شفاف تر شدن چهره واقعی ایران، آن هم در مقطعی شده است که با معضلات بی شمار داخلی و کشمکش قدرت در لایه های بالا و در آستانه بروز ناآرامی هاست.
اعمال شکنجه در ایران به هیچ وجهه بی سابقه نیست. شکنجه از زمان وقوع انقلاب و حتی پیش از آن، در زمان شاه، مورد استفاده قرا می گرفته است. اما آنچه اکنون شکنجه را در کانون توجهات قرار داده، اعتبار خدشه دار شده رژیم به عنوان یک تهدید بالقوه بین المللی است.
قطعنامه سازمان ملل که با اکثریت قاطع به تصویب رسید، نشان می دهد رژیم اسلامی ایران به سرعت در حال از دست دادن دوستان خود در میان کشورهاست و این روند احتمالاً ادامه خواهد یافت.
منبع: گلف نیوز- 26 نوامبر
