وحید ثابتیان
دوردوم مذاکرات ایران وآمریکا برسرموضوع مساله افغانستان وعراق طی روزهای آینده دربغداد برگزارخواهد شد. این درحالی است که طی هفته های گذشته تلاش های فشرده ای توسط مقامات ایرانی صورت گرفته بود تا دستورکارگسترده ای را برای این مذاکرات درنظربگیرد. اما ظاهرا قراراست تنها موضوع گفت وگو برسروضعیت همسایگان ایران دراین نشست مورد توجه باشد.
گفت وگو درخصوص موضوع کمک به برقراری امنیت درعراق، همزمان با اظهارات مقامات ایرانی درخصوص دست داشتن آمریکا درحمایت و تجهیزگروه های تروریستی همچون گروه عبدالله ریگی است.
این گفت وگوها ممکن است ظرف ده روزآینده برگزارشود. اگرچه روزنامه لس آنجلس تایمزنوشته است که احتمال برگزاری این نشست که ادامه گفت وگوهای بیست وهشتم ماه می (هفت خرداد) خواهد بود، درروزشنبه آینده وجود دارد. اگرچه دستورکاردقیقی برای نشست یاد شده تعیین نشده است، اما به نظر می رسد ازطرف ایرانی موضوع آزادی پنج ایرانی که دردفترنمایندگی ایران دراربیل درژانویه سال جاری دستگیرشدند، ازاولویت های گفت وگو باشد. تلاش های مقام های ایرانی برای وادارکردن آمریکا جهت انتقال این پنج تن به دستگاه قضایی عراق، تا کنون بی نتیجه بوده است.
منوچهر متکی روزگذشته به خبرنگاران گفته است که نشست دوم نیزدر بغداد و با حضور سفرای دوکشوربرگزار خواهد شد. اظهارات متکی پس ازآن اعلام شد که هوشیارزیباری وزیرامورخارجه عراق ومقامات آمریکایی از برگزاری دور دوم نشست مقامات دوکشورخبرداده یک روزپیش ازآن خبرداده بودند.
شان مک کورمک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درخصوص این دیدار واینکه آمریکا درخواست مذاکره کرده ست را به نوعی نادیده گرفته وسعی کرد ان را بی اهمیت جلوه دهد: “من ضروری نمی بینیم که درمورد این موضوع توضیح بدهم.”
نمایندگان آمریکا درحالی روبروی نمایندگان ایرانی خواهند نشست که هم اکنون ایالات متحده تلاش های گسترده ای رابرای متقاعد کردن اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای افزایش فشارها برروی دولت تهران ازطریق موافقت با قطعنامه تحریم سوم کرده است. ایالات متحده تلاش می کند تا ازاین طرف ایران پیش از این اعلام کرده بود که آمریکا برای مذاکره باید درخواست رسمی خودرا ازطریق سفارت سوییس باید به ایران بدهد. اگرچه هنوز معلوم نیست که چگونه این کار انجام شده است ودرخواست دعوت چگونه به ایران رسیده است.
دیدارقبلی نمایندگان ایران وآمریکا بیست وهشتم ماه می (هفتم خرداد) درحالی برگزار شد که هر دوطرف با تکرار ادعاهای خود تلاش کردند با احتیاط درجریان مذاکره به پیش بروند. با این وجود دستورکارمشخصی برای پیگیری مباحث مطرح شده اعلام نشد. درآن جلسه چهارساعته هوشیارزیباری وزیرامورخارجه عراق نیزحضورداشت.
طی ماه گذشته اتفاقاتی افتاده که عملا وضعیت را برای مذاکره ایران و آمریکا اندکی متفاوت تر از قبل نموده است. از جمله اتهامات مقامات آمریکایی مبنی بردخالت ایران درناآرامی های افغانستان وعراق به صورت آشکار وهمچنین فشارهای دیپلماتیک آمریکا برکشورهای دیگر برای تحت فشارگذاشتن دیگر کشورها برای افزایش فشاربرایران وهمچنین عدم تمایل برای آزادی پنج ایرانی که دراربیل عراق بیش شش ماه پیش دستگیر شدند.
ایران بی ثباتی و نا امنی در عراق را ناشی از حضور ارتشهای آمریکا و متحدانش در عراق می داند و آمریکا ایران را متهم به حمایت از گروههای مسلحی در عراق می کند که به تنش فرقه ای در این کشور دامن می زنند و نیروهای آمریکایی را با سلاحهایی که ایران در اختیارشان می گذارد هدف قرار می دهند. ایران و آمریکا، هر دو به نوبه خود، اتهاماتی را که هر یک از طرفین علیه دیگری مطرح می کنند رد می کنند.
محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی طی روزهای گذشته پیشنهادکرده بود که ایران وآمریکا درمورد اختلافاتی که دارند با یکدیگر به گفت وگوی مستقیم بپردازند. مقامات ایرانی این پینشهاد را قابل بررسی خواندند.
زلمای خلیل زاد سفیرپیشین عراق که هم کانون نماینده آمریکا درسازمان ملل است به مجله اشترن آلمان دراین زمینه ووضعیتی که دوکشور هم اکنون به مذاکره خواهند پرداخت گفته است: “ایران از شرایط فعلی تا حدی نفع برده است. ایران می‌خواست صدام از قدرت برکنار شود. آنها سعی کردند خودشان این کار را انجام دهند. اما ایران یک سیاست دو سویه را دنبال کرد مبنی بر این که می گوید از دولت جدید عراق حمایت می کند اما در عین حال به مخالفین این دولت کمک می کند و می خواهد بر منطقه تسلط یابد.”
طی ماه گذشته آمریکا مدعی شده شواهدی دارد که نشان می دهد نیروهای ایرانی در ناآرامی های عراق دست دارند. اما ایران بارها اعلام کرده است که این کشورهای سنی همسایه عراق هستند که به ناآرامی درعراق دامن می زنند.