شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر در دیدار با رهبر جمهوری اسلامی درباره “ایجاد فتنه جدید در لبنان” هشدار داد. او این هشدار را پس از آن مطرح کرد که آیت الله خامنه ای اعتبار دادگاه بین المللی رسیدگی به پرونده ترور رفیق حریری، نخست وزیر سابق لبنان را زیر سئوال برد.
آنگونه که پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله خامنه ای اعلام کرده، رهبر جمهوری اسلامی دیروز در دیدار با امیر قطر گفته است: “این دادگاه، دادگاهی فرمایشی است که هر حکمی بدهد، مردود است.”
او همچنین ابراز امیدواری کرده “طرف‌های تأثیرگذار و دخیل” در لبنان، براساس “عقل و حکمت” عمل کنند تا “این موضوع به یک مشکل تبدیل نشود.”
شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر، در واکنش به این سخنان آیت الله خامنه ای گفته “برخی به دنبال ایجاد فتنه جدیدی در لبنان هستند.”
او همچنین خواستار همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر “بر اساس مصلحت منطقه” و برای “جلوگیری از ایجاد فتنه جدیدی” در لبنان شده است.
از یک ترور شروع شد
موضوع دادگاه بین المللی رسیدگی به پرونده ترور نخست وزیر سابق لبنان، مناقشه برانگیزترین مورد اختلافی بین گروه های سیاسی این کشور در سال های گذشته بوده که بارها لبنان را تا آستانه بحران و حتی جنگ داخلی کشانده است.
رفیق بهاءالدین حریری، نخست وزیر سابق لبنان، روز 14 فوریه سال 2005 بر اثر انفجار بمبی بر سر راه کاروان خودروهای حامل او و محافظانش، کشته شد. بر اثر این انفجار ده ها نفر از محافظان حریری و مردم بیروت نیز کشته و زخمی شدند.
رفیق حریری، سیاستمدار سنی مذهب لبنان از سال ۱۹۹۲ تا زمان استعفا در اکتبر ۲۰۰۴ در دو دوره نخست‌وزیر این کشور بود. طبق قانون اساسی لبنان، پست نخست وزیری در این کشور به اهل سنت اختصاص دارد. ریاست جمهوری که یک مقام نسبتا تشریفاتی است به مسیحیان تعلق دارد و شیعیان که اکثریت نسبی جمعیتی در لبنان را تشکیل می دهند، ریاست پارلمان این کشور را بر عهده دارند.
عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و قطر (کشورهای عرب سنی مذهب منطقه خاور میانه) به طور تاریخی، از اهل سنت در لبنان حمایت می کنند.
جمهوری اسلامی و جمهوری عربی سوریه، حامی شیعیان این کشور هستند و کشورهای اروپایی، ایالات متحده آمریکا و بخصوص فرانسه حامی اصلی مسیحیان لبنان هستند هرچند روابط خوبی نیز با اهل سنت در این کشور دارند.
انگشت اتهام به سوی مثلث ایران، سوریه، حزب الله
به دنبال ترور رفیق حریری که به داشتن سیاست های مخالف سوریه و حزب الله (بزرگترین گروه نظامی – سیاسی در لبنان با مذهب شیعه) مشهور بود، بسیاری از کشورهای جهان و افکار عمومی در این کشور، حزب الله و دولت سوریه را به طراحی و اجرای این انفجار متهم کردند.
پس از آن، سازمان ملل متحد هم با تشکیل کمیسیونی حقیقت یاب، سوریه و حزب الله را به دست داشتن در این ترور متهم کرد.
نتیجه‌گیری این کمیسیون حقیقت‌یاب، موجب صدور قطعنامه‌ای با اجماع کامل در شورای امنیت شد که بر اساس آن، دیوان بین‌المللی لاهه از سال ۲۰۰۷ بررسی پرونده قتل رفیق حریری را در دستور کار خود قرار داده است.
قتل رفیق حریری موجب شد که ملی گرایان لبنان ائتلافی به نام “14 مارس” تشکیل بدهند. این جناح به رهبری حزب المستقبل که سعد حریری، فرزند رفیق حریری رهبری آن را در دست دارد، در انتخابات پارلمانی ژوئن ۲۰۰۹ بیشترین کرسی را به دست آورد و سعد حریری نیز به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب شد.
با این حال سعد حریری در پی ماه‌ها تلاش برای تشکیل کابینه، ناچار شد که دولت خود را با هم پیمانی با حزب‌الله و گروه‌های همسو با حزب‌الله تشکیل دهد. دولت آقای سعد از نهم نوامبر گذشته کار خود را آغاز کرده است.
دولت سوریه و حزب الله لبنان همواره هرگونه ارتباط با ترور رفیق حریری را رد و اسرائیل و آمریکا را به توطئه علیه خود در این ارتباط متهم کرده اند.
در آستانه بحران
سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله 19 مرداد گذشته (10 آگوست) در کنفرانسی خبری در بیروت، با نشان دادن عکس هایی، مدعی شد هواپیماهای جاسوسی اسرائیل برای شناسایی مسیر آمد و شد حریری آنها را گرفته بودند.
او گفت که: “پروازهای شناسایی و تصاویری که از این پروازها گرفته می شوند، سنگ بنای عملیات شناسایی ارتش اسرائیل هستند که در تکمیل اطلاعات پیشین خود از آن ها استفاده کردند.”
رسانه های غربی می گویند که دادگاه بین المللی رسیدگی به پرونده ترور رفیق حریری احتمالا برخی از فرماندهان و اعضای رده بالای حزب الله را عامل قتل او اعلام می کند.
در مقابل حزب الله اعلام کرده دادگاه بین المللی را به رسمیت نمی شناسد و هشدار داده که هرگونه متهم کردن اعضای این گروه در این دادگاه، واکنش جدی این گروه را به دنبال خواهد داشت.
جمهوری اسلامی هم که اصلی ترین متحد شیعیان لبنان و بنیانگذار و حامی حزب الله است، بارها اعلام کرده دادگاه بین المللی رسیدگی به پرونده ترور حریری غیرقانونی است. محمود احمدی نژادنیز در جریان سفر اخیر خود به لبنان اعتبار این دادگاه را زیر سئوال برد و گفت حکم نهایی آن ارزشی ندارد.
در سفر اخیر سعد حریری، نخست وزیر لبنان به ایران نیز آیت الله خامنه ای و دیگر مسئولان ارشد جمهوری اسلامی از او خواستند روابط دولت این کشور با حزب الله را بهبود ببخشد.
این در حالی است که جناح اکثریت این کشور که اعضای آن را سیاستمداران مخالف ایران و سوریه تشکیل می دهند، با دفاع از دادگاه بین المللی رسیدگی به پرونده ترور رفیق حریری، خواستار تن دادن به حکم آن هستند. با وجود این، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که حتی جناح 14 مارس که به دشمنی با حزب الله شهرت دارد نیز خواهان حذف کامل یا خلع سلاح آن بر مبنای قطعنامه 1559 شورای امنیت سازمان ملل متحد نیست زیرا در نهایت اسرائیل را دشمن اصلی لبنان قلمداد می کند.
جناح اکثریت لبنان (۱۴ مارس) نگران این است که حزب الله در صورت متهم شدن اعضایش، دست به اقدامی چون هفتم ماه می ۲۰۰۸ بزند. در آن زمان، نیروهای حزب الله به دلیل برخی اختلاف ها در سطح حاکمیت، اقدام به اشغال بیروت و استان الجبل کردند که آن بحران با میانجیگری قطر پایان یافت.
امیرنشین قطر که امیر آن هم اکنون در تهران به سر می برد، به طور سنتی از گروه های سنی مذهب لبنان حمایت می کند؛بی جهت نیست که شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی بابت “ایجاد فتنه جدید در لبنان” هشدار داده است.
