در حاشیه‌ی فیلترینگ سایت‌های احمد شاملو و هوشنگ گلشیری
روزگار غریبی‌ست نازنین!
وقتی اواسط خرداد ماه سایت لغتنامه دهخدا فیلتر شد این پیش‌بینی از سوی تعدادی از فعالان عرصه‌ی فرهنگ و هنر صورت گرفت که بعد از سایت‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی اینک نوبت اهالی فرهنگ است.
این پیش‌بینی دیری نپایید و از هفته‌ی گذشته دسترسی به سایت دو تن از مشهورترین چهره‌های ادبی ایران ممکن نیست؛هوشنگ گلشیری،داستان نویس و احمد شاملو شاعر این سرزمین.
سایت گلشیری در زیر مجموعه‌ی بنیاد فرهنگی – مطالعاتی هوشنگ گلشیری داستان نویس معاصر ایران قرار داشت که درباره فعالیت‌های آن اطلاع رسانی می‌شد.
فعالیت‌های این بنیاد شامل اهدای جایزه سالانه‌ی هوشنگ گلشیری به آثار برتر ادبیات داستانی و نقد ادبی به زبان فارسی، تشکیل کارگاه‌‌های داستان‌نویسی، جلسات داستان‌خوانی و نقد و بررسی،تاسیس مرکز انتشارات و کمک به چاپ و نشر آثار داستان‌نویسان و … است .
در سایت رسمی احمد شاملو، شاعر مشهور معاصر که از گزند فیلترینگ در امان نمانده نیز آثار نامبرده در کنار نقد اشعار و فعالیت‌هایی در این راستا مشاهده می‌شد.
همسران؛ بی خبر
فرزانه طاهری همسر گلشیری و آیدا سرکیسیان همسر احمد شاملو در اظهار نظری در این ارتباط اعلام کردند که هیچ اطلاعی از چرایی بسته شدن این سایت‌ها ندارند.
فرزانه طاهری، رییس بنیاد گلشیری با تایید این مطلب اعلام کرد: خود من هم از طریق اخبار و دوستان شنیدم که این سایت فیلتر شده است و دلیل آن را نمی‌دانم.
طاهری افزود: “این سایت بسیار دیر به‌روز می‌شد و فقط در آن اخباری پیرامون جایزه بنیاد گلشیری و همچنین آثار مرحوم گلشیری منتشر می‌شد. گهگاهی نیز اگر ویژه‌نامه‌ای منتشر می‌شد؛ در این سایت قرار می‌گرفت.”
طاهری با اشاره به اینکه این وضعیت را پیگیری خواهد کرد، افزود: “درباره دلیل فیلتر شدن این سایت مسولان اطلاعی به ما ندادند. من نیز اصلا نمی‌دانم از چه طریقی باید پیگیر فیلتر شدن سایت باشم اما از آنجاکه توان راه‌اندازی سایت جدیدی را نداریم؛ فعالیت‌های خود را از همین سایت پیگیری خواهیم کرد.”
سایت رسمی احمد شاملو به آدرس www.shamlou.org نیز همزمان با سایت گلشیری فیلتر شده است. آیدا سرکیسیان، همسر احمد شاملو نیز با تایید این مطلب گفت: “از هفته‌ی گذشته عده‌ای از علاقمندان تماس می‌گرفتند و اعلام می‌کردند که نمی‌توانند وارد سایت شوند. اما دلیل این موضوع را من نمی‌دانم.”
سیاسی نیست
در این بین اما افرادی مانند ع.پاشایی یکی از سرپرستان آثار شاملو است به گونه‌ای دیگر به ماجرا نگاه می‌کنند . به زعم وی این اقدامات سایسی نیست و دلیل آن اجرای طرح ساماندهی سایت‌ها ازسوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان می‌شود.
پاشایی ، ضمن تکذیب شایعاتی مبنی بر درج مطالب سیاسی در سایت shamlou.org افزود: “همیشه وقتی حرف فیلتر شدن به میان می‌آید، برداشت‌هایی از قبیل سانسور و توقیف شایع می‌شود اما سایت رسمی احمد شاملو هیچ مطلب سیاسی یا خارج از موازین قانون درج نکرده است، بنابراین دلیل فیلتر شدن سایت، مسایل سیاسی نیست.”
وی گفت: “به احتمال زیاد این مساله برمی‌گردد به طرح ساماندهی سایت‌های اینترنتی که مجری آن ادارات ارشاد هستند. در این طرح معمولا فرم‌هایی دراختیار سرپرستان سایت‌ها قرار داده می‌شود که در آن ضمن درج دقیق مشخصات و آدرس، سرپرستان می‌بایست تعهداتی را بپذیرند.”
پاشایی ادامه داد: “اگر مشکل دیگری در میان بود، سایت shamlou.ir نیز می‌بایست فیلتر می‌شد درحالیکه این سایت درحال حاضر قابل دسترسی است و فیلتر نشده‌است چراکه فرم‌های مربوطه برای آن تکمیل شده‌است. من فکر می‌کنم سایت رسمی هوشنگ گلشیری نیز به همین دلیل مسدود شده است. به هرحال از آنجایی که یکی از سرپرست‌های آثار شاملو هستم، این مساله را پیگیری می‌کنم.”
از دهخدا تا شاملو و گلشیری
اما دلیل فیلتر بسیاری از سایت‌ها در ایران نامشخص است و هنوز و با گذشت چند ماه روشن نیست که چرا سایتی مانند لغتنامه دهخدا،که به عنوان دایره‌المعارفی بزرگ و یکی از پربیننده‌ترین سایت‌های فارسی بود فیلتر شده است.
تاکنون و به دفعات اعتراضات زیادی به کمیته تعیین مصادیق فیلترینگ از سوی کاربران و صاحبان سایت‌ها و وبلاگ ها صورت گرفته است اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری این کمیته بی توجه به محور فعالیت سایت‌ها و بر اساس معیارهای نه چندان روشن مبادرت به فیلتر سایت‌های منتقد می کند.
این کمیته از چند ماه قبل و برای پاسخ به جستجوی کاربرانی که سایت های مورد نظر را می‌طلبند سایت‌هایی پیشنهاد کرده است که به زعم تصمیم گیرندگان مطالب مفید و خواندنی در خود دارد.
وقتی پیوندها پربیینده می‌شوند
چندی قبل آماری در این ارتباط منتشر شد که نشان می‌داد صفحه‌‌ی “پیوندها” که از سوی این کمیته پیشنهاد شده دارای آمار بازدید بسیار بالایی شده است. طوری که مقام هجدهم را در الکسا به خود اختصاص داده است.
یک سایت اصولگرا با به چالش کشیدن این موضوع یادآور شد: “چرا در کشوری که سایت‌های پربازدید مفید فراوان دارد، باید یک صفحه “هشدار” که نتیجه مراجعه کاربر به سایت‌های غیرقانونی و خلاف شرع و قانون است، بیشترین بازدید را به خود اختصاص دهد؟”
شاید از این آمار بتوان به روشنی دریافت که کاربران اینترنتی تا چه میزان به سمت سایت‌های فیلتر شده در کشور مراجعه و با این صفحه مواجه می‌شوند و بدین ترتیب بر آمار این سایت هم می‌افزایند.
سیاست بی اثر
آیا نهادهای خبری، سرگرمی و دیگر وب سایت ها جوابگوی متقاضیان نیست و یا توقع کاربران تا جایی پیش رفته که سایت‌های مجاز قادر به پاسخگویی آنها نیستند؟
نکته دیگری که نباید آن را از یاد برد اینکه آمار سایت های فیلتر شده در کشور به حدی بالا رفته که پیغام فیلترینگ رتبه شایان توجه را به خود اختصاص داده است.
چرا تعداد صفحات فیلتر شده باید تا اندازه‌ای بالا رود که یک صفحه “اخطار” بهترین جایگاه را در رده بندی سایت‌ها به خود اختصاص دهد؟
