بحران بودجه در ایران

نویسنده

‏ رامین مستقیم – برزو درآگاهی ‏


کشمکش میان مجلس و دولت، جدیدترین نشانه بروز اختلاف در سیستم حکومتی جمهوری اسلامی است که ‏ترکیبی از جمهوری بر پایه رای مردم و حکومت اسلامی به سرپرستی روحانیون شیعه را در خود جا داده ‏است. خامنه ای هم بالاتر ازهر دوی اینها قرار گرفته است. ‏

غلامعلی حداد عادل، رییس مجلس ایران، روز دوشنبه در صحن مجلس نامه دریافتی از رهبر عالی ایران را ‏با صدای بلند قرائت کرد که از او در کشمکش با محمود احمدی نژاد پشتیبانی کرده بود. رییس جمهور ایران ‏از امضای طرحی برای واریز یک میلیارد دلار در جهت تامین گاز طبیعی لازم برای رفع کمبود انرژی ‏گرمایی خودداری کرده بود. ‏

در این نامه آمده بود: “اجرای همه مصوباتی که از مجرای قانونی عبور می کند برای همه زیرمجموعه های ‏دولتی لازم الاجرا است.“‏

برخی از تحلیلگران این نامه را نشان دادن ضرب شست رهبر به احمدی نژاد در آستانه انتخابات پارلمانی 14 ‏مارس ارزیابی می کنند. برخی هم کاملا” مخالف چنین برداشتی از این نامه اند.‏

بیژن بیدآباد، اقتصاددان، می گوید: “این یک منازعه در دل دولت است زیرا احمدی نژاد نتوانسته از عهده آن ‏بر بیاید. این مطلب هیچ ربطی به رهبر انقلاب نداشته است.“‏

یک تحلیلگر دیگر گفت همزمان با بروز انشعابات در میان محافظه کاران، آنها نگران پیامدهای انتخابات آتی ‏در زیر سایه عملکرد ضعیف اقتصادی احمدی نژاد هستند. ‏

سعید الله به دشتی، یک سیاستمدار و روشنفکر نزدیک به رییس جمهور سابق–محمد خاتمی، می گوید: “این ‏نشان می دهد شکاف در میان تندروها در حال وسعت یافتن است. اما این شکاف بین حداد عادل و احمدی نژاد ‏است، و نه بین رهبر ایران با احمدی نژاد.“‏

ایران چهارمین کشور بزرگ صادر کننده نفت دنیاست اما از نرخ 20 درصدی بیکاری رنج می برد. مقامات ‏نیز نرخ تورم را 19 درصد اعلام کرده اند. ‏

نزاع بودجه ای روز دوشنبه به دنبال ورود یک جبهه هوای سرد به منطقه خاورمیانه اتفاق افتاد که همزمان با ‏قطع جریان گاز طبیعی، باعث کمبود سوخت برای تامین گرمایی سراسر کشور شد. این کمبود خصوصاً در ‏نواحی روستایی اتفاق افتاده که مهمترین پایگاه پشتیبانی محافظه کاران محسوب می شود. ‏

قانونگذاران ایران به اختصاص بودجه لازم برای تامین گاز طبیعی رای دادند. ظاهراً احمدی نژاد نگران این ‏شده که تزریق بیشتر پول به اقتصاد باعث افزایش تورم می شود و مصوبه مجلس را غیر قانونی اعلام کرد. ‏

حداد عادل نیز مشکل را به خامنه ای ارجاع داد و او نیز گفت همه زیر مجموعه های دولت می بایست از ‏قانون تبعیت نمایند. در سیستم قانونی ایران، مصوبات به مجموعه ای از روحانیون موسوم به شورای نگهبان ‏ارجاع می شود و نه رییس جمهور. اختلافات میان مجلس و رییس جمهور هم می بایست توسط شورای ‏مصلحت نظام به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی حل و فصل شود. وی روحانی و سیاستمدار قدرتمندی ‏است که رهبری یکی از احزاب مخالف احمدی نژاد را بر عهده دارد. ‏

بعضی ها دخالت خامنه ای را به عنوان یک توبیخ نادر احمدی نژاد تلقی می کنند. احمدی نژاد از زمان به ‏دست گرفتن قدرت در سال 2005 تلاش فراوانی در کوچک شمردن مجلس کرده و گاهی اوقات بدون دریافت ‏اجازه مجلس، برخی قوانین را به اجرا درآورده و یا برخی نهادها را منحل کرده است. ‏

بعضی ها هم نامه رهبری را تلاش معمول او در برقراری توازن میان مجلس تضعیف شده و به شدت نگران ‏از عدم پیشرفت اقتصادی دولت از یک سو، و رییس جمهوری که سعی می کند حداقل در مسایل اقتصادی ‏آمرانه رفتار کند از سوی دیگر، ارزیابی می کنند. ‏

تحلیلگران در تهران می گویند خامنه ای از منظر عمومی قویاً پشت رییس جمهور ایستاده است ولی اکنون ‏تحت فشار زیادی از سوی احزاب مختلف داخل حلقه قدرت قرار گرفته تا او رامهار کند.‏

از سوی دیگر می توان گفت این واقعه نشان داد مجلس بر روی حق خودش پافشاری کرد، البته با احتیاط.‏

عماد افروغ، نماینده مجلس و از منقدان احمدی نژاد، گفت: “در سه سال گذشته، حداد عادل سوء مدیریت وی ‏را دید اما هیچ کاری نکرد.“‏

‏”حتی الان هم به جای عمل به مسوولیت های قانونی خود، پای رهبر را به میان آورد.“‏

منبع: لوس آنجلس تایمز – 22 ژانویه ‏