دلواپسی تندروها از چه جنسی است؟

نویسنده
مریم کاشانی

» راستگرایان در آرزوی ساختن چپ جدید

دلواپس ها و جایگاه آنها در عرصه سیاسی جمهوری اسلامی به مساله جدیدی تبدیل شده است. بدنه اصلی این گروه پر سر و صدا که با برگزاری همایش دلواپسان مورد توجه قرار گرفته، همان جبهه پایداری است. در واقع در تقسیم بندی سیاسی معمول در ایران، آنها را راستگرایان تندرو می نامند. با اینحال بخشی از بدنه راست سنتی جمهوری اسلامی حاضر به همراهی با آنان نیست. در انتخابات ریاست جمهوری تابستان گذشته که این گروه از سعید جلیلی حمایت کرده بودند، راست محافظه کار حاضر به دنباله روی از آنان نشد. اختلاف میان این دو جریان راست گرا برخی محافظه کاران را وسوسه کرده است که از آنان به عنوان چپ جدید یاد کنند.

هفته نامه راستگرای مثلث، در یادداشتی که این هفته منتشر شد، از شکل گیری چپ و راست جدید در عرصه سیاسی ایران خبر داد. سردبیر این هفته نامه که فرزند سردار سابق سپاه مصطفی آجرلو، مدیر کل سابق تربیت بدنی سپاه و از دوستان محمدباقر قالیباف است در این یادداشت دلواپسان را چپ های جدید خوانده و نوشته بود: “شاید نوبت آن باشد که چپ و راست جدید در صحنه سیاست تعریف شود. چپ‌گرایان ضدغرب، ضدسرمایه‌داری، ضدلیبرالیسم با دال‌هایی چون «عدالت» و «استقلال» به مثابه اپوزیسیون دولت یازدهم عمل کنند، - چپ گرایی آنها در غیاب اصلاح طلبان به معنای منتقد وضع موجود بودن تلقی می‌شود- و جناح راست ذیل ائتلاف راست مدرن و راست سنتی با دال‌های «توسعه»، «آشتی با جهان» و دفاع از سرمایه‌داری و اقتصاد آزاد جای خود را در سیاست ایران بیابد. در غیاب اصلاح‌طلبان، جناح راست جدید فرصت بی‌نظیری برای تثبیت گفتمان میانه‌روی دارد، همان‌گونه که در وضعیت پاندولی اصولگرایان، جناح چپ این طیف می‌توانند به جناح چپ جدید سیاست ایران تبدیل شوند. آیا چنین می شود؟”

اشتیاق ویژه محافظه کاران میانه روتر به ساختن چپ جدید از میان خودشان، وقتی اهمیت می یابد که تاکید میکنند “ در غیاب اصلاح طلبان به معنای منتقد وضع موجود” این تعریف را ارائه کرده اند.

اما فاصله گرفتن دلواپسان از محافظه کاران میانه روتر، تنها مورد توجه جریان راست حکومت ایران نیست. روزنامه اعتماد نیز دو روز پیش در گزارشی با عنوان “مناقشه در مورد ماهیت و جایگاه گروه دلواپسی” نوشته بود: “آسیب شناسی آنچه تحت عنوان دلواپسیم، رخ داده گواه بر آن است که گروهی در چند ماه گذشته در حال شکل گیری در عرصه سیاسی کشور هستند که می خواهند بانی ادبیاتی سیاسی فرای اصلاح طلبی و اصولگرایی باشند. گروهی که گرچه از لحاظ ریشه یی شاید اشتراکاتی را با راست سنتی ـ محافظه کار دهه ۷۰ داشته باشند اما مانیفست سیاسی خود را بر این پایه قرار داده اند که اصولگرایی امروز نیاز به اصلاحی مجدد دارد و آنها آمده اند که زنگار انحراف را از ساحت اصولگرایی بزدایند و چهره ملی – انقلابی و حتی ایدئولوژیک را به جریان سیاسی که خود را وابسته به آن می دانند، برگردانند.”

نویسنده گزارش با تاکید بر اینکه “به ادعای اکثریت بدنه سیاسی، پشت این اعتراض‌ها، نه اعتقادی وجود دارد نه تفکری خاص و تنها نیروی محرکه دلواپس‌ها منافع کوتاه‌مدت سیاسی ـ– اقتصادی است.” اضافه کرده بود: “دلواپس‌ها، اگر این موضوع را نقطه قوت‌شان می‌دانند که فرای اصولگرایی هستند اما از نگاه همان اصولگراها، این نقطه ضعف است. حتی لیدرهای جریان راست رودروی این طیف می‌ایستند.”

این فرضیه که دلواپس ها جریانی جدید در عرصه سیاسی ایران هستند، چندان جدی تلقی نشده است. سایت خرداد در گزارشی با عنوان “دلواپس ها در خیابان‌های پایتخت” نوشته است: “دوباره مردانی با ظاهری خاص و جلوتی مشخص خیابان را برای هنرنمایی خود برگزیده اند، دوباره لب های مهر خورده تلاوتی خاص را به منصه ظهور می رسانند، دوباره موتورها، دوباره الله کرم ها دوباره پلاکاردها و بنرها…شاخصه ها همانی بود که بود. گویا این جماعت دلواپس در چرخه گذر ایام و نو به نو شدن ادوار، مرد زمانه خود نیستند، فریز شده اند در همان سال های آغاز دهه هفتاد همان سال هایی که نطفه شان نضج گرفت و حضورهای مسبوق به سابقه امروزشان نعل به نعل همانی است که بود.”

داریوش قنبری، نماینده سابق مجلس نیز در یادداشتی که روزنامه آرمان منتشر کرد، نوشت: “چون دلواپسان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته، بخشی از قدرت خود را از دست دادند و نگرانند در آستانه انتخابات مجلس که سال آینده برگزار می‌شود، تمام قدرتشان را از دست بدهند به همین دلیل دلواپس شده‌اند و هر روز به این دلواپسی افزوده می‌شود. این افراد چون نمی‌توانند نگرانی و دلواپسی خود را از بابت از دست دادن قدرت نشان دهند مجبورند نگرانی و دلواپسی خود را در لفافه و با رنگ و بویی دیگر و ذیل مباحثی همچون هسته‌ای مطرح کنند. اما این دلواپسان پیش از هر دلواپسی باید پاسخگوی گذشته خود باشند. نباید یکطرفه به قاضی رفت و باید از ایشان سئوال کرد آیا در 8سال گذشته در جریان اوضاع و احوال کشور نبودند؟”

از طرفی دیگر، سایت الف، وابسته به احمدی توکلی نیز در یادداشتی به بررسی حامیان دلواپس ها پرداخته بود. از دیدگاه نویسنده این یاددشت، همایش دلواپسان “همایشی شبیه به جلسات ماهیانه جبهه پایداری” بود. نویسنده تاکید داشت: “شاید به بیان بهتر بتوان گفت افراد صحبت کننده در این همایش رفقای جبهه پایداری به علاوه مهدی محمدی و صادق کوشکی بودند، علیرضا زاکانی و الیاس نادران که اصلا صحبت نکرده و حسین فدایی هم که اصلا شرکت نکرد. اینکه همایشی را که به کل جریان اصولگرایی بسط داده شده بود به یکباره به افراد تند و تیزهای پایداری ختم شود، نقطه ضعف مهمی بود که بانیان برگزار کننده همایش، خواستند شاید تا حدودی پنهان بماند.”

نویسنده همچنین از کمک “سامانه پیامک خوش رقم ستاد کاندیدای نزدیک به جبهه پایداری” به این همایش خبر داده بود: “برخی سامانه های پیامکی فعال در ستاد دکتر سعید جلیلی پس از نزدیک به یک سال از پایان فعالیت انتخاباتی، دوباره آغاز به کار کردند ولی اینبار برای همایش «دلواپسم». “

سایت راستگرای انتخاب نیز در یادداشتی آورده است: “این همایش که بیشتر به یک نمایش و میتینگ سیاسی حامیان سابق محمود احمدی نژاد و فعلی سعید جلیلی شبیه بود، بیش از آنکه از یک «دلواپسی» برای آینده کشور حکایت داشته باشد، نشان از آغاز تلاش های پیداو پنهان گروه پایداری برای انتخابات آتی مجلس دارد. بنا بر نظر تحلیلگران، این گروه، مجبور است برای «جدی گرفته شدن»، بر آتش اختلافات دامن زده و تقابل خود با دولت را علنی تر و جدی تر کند.پس از این، بیشتر باید شاهد «دلواپسی» ها دوستان دلواپسی بود که در دولت نهم و دهم، بیشتر به «خوش خیالان» شهره بودند!”

برخی تحلیلگران معتقدند، تلاش برای تعریف چپی که از میان جریان راست برخاسته باشد، گرچه از همان ابتدای پیروزی انقلاب وجود داشت و یکبار هم آزموده شد، اما مشخص نیست که اینبار هم بتواند نتیجه مشابهی داشته باشد. راست تندرو، گرچه گاه شعارهایی چپگرایانه هم سر می دهد، اما در دسته بندیهای سیاسی به جریانهای فاشیستی نزدیکی بیشتری پیدا میکند.