نازنین اسما
یک ماه بعد از آن که نمایندگان مجلس گفتگو هائی را با کارشناسان آغاز کردند تا با تهیه طرحی بتوانند از ارائه آمار نادرست و ساختگی توسط مدیران دولتی درباره فعالیت هایشان جلوگیری کنند، وزیر رفاه در یک عمل ابتکاری پایه بین المللی تعیین فقیر را به هم ریخت و معیاری تازه و بی زمینه را پیش کشید که بر اساس آن دادن آمارهای واهی ممکن شود.
عبدالرضا مصری تازه ترین وزیر کابینه که سابقه فعالیت اجرائی قبلی وی از مدیران کمیته امداد کرمانشاه بوده است و از اولین روز تصدی خود با انتقال بودجه وزارت رفاه به کمیته امداد مخالفت مدیران را باعث شد تاکنون اعمالی حیرت برانگیز انجام داده و از جمله در توضیح این که چرا معیار بین المللی خط فقر را قصد دارد به معیار من درآوردی خط بقا تبدیل کند گفته است من قائل به تعیین خط فقر نیستم.
به این ترتیب در مقابل گفتگوهائی که بر سر تعیین خط فقر وجود دارد و آن را در شهرها با دو نوع محاسبه 145 هزارتومان درآمد و 21 هزار تومان می دانند، وزیر رفاه معیار خط بقا را در ابهام گذاشته ولی در جای دیگر از رقم چهل هزار تومان سخن رانده که به گفته وی سال گذشته کالابرگ [کوپن] آن میان 9 میلیون نفر از محرومان توزیع شد و امسال در دو مرحله شهریور و بهمن یا اسفند ماه بین 12 میلیون نفر از محرومان توزیع خواهد شد.
وزیر رفاه که در همایشی با نام “توانمندسازی اجتماع محور” سخن می گفت تنها معیاری که برای خط تازه تاسیس بقا ارائه داد استفاده از دو هزار گالری توسط فرد است. معیاری که رد یا اثبات آن در مورد هر فرد کاری اسان نیست.
توانمندسازی
توانمندسازی اصطلاحی است که بعد از روی کار آمدن دولت احمدی نژاد متداول شده است و از آن جائی لازم آمده که آمار رسمی صندوق بین المللی پول نشان داده که ایران از نظر رشد اقتصادی در میان 23 کشور منطقه در مقام نوزدهم است و تنها یمن، قرقیزستان و لبنان جنگ زده از ایران کمترست، و این در حالی است که ایران از نظر درآمد ها در مقام یازدهم قرار دارد.
عبدالرضا مصری آماری را که از سال های پیش همواره در بهزیستی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی وجود داشته و هر سال در مقدمه بودجه سالانه به آن اشاره می شود را به عنوان دستاورد این دوران معرفی کرده و با تاکید بر این که “در راستای طرح توانمندسازی و کاهش فقر تا کنون 6 میلیون مددجواز سوی کمیته امداد ، بهزیستی شناسایی شده اند”. وی بدون اشاره به میزان اعتباری که توسط دولت در اختیار کمیته امداد گذاشته شده گفته است 300 هزار خانوار پشت نوبتی و یک میلیون نفر از خانواده هایی که تحت حمایت نبوده اند، توسط کمیته امداد تحت پوشش قرار می گیرند.
مصری افزود: وزارت رفاه از طرح های توانمندسازی حمایت می‌کند و دررابطه با طرحهای خود اشتغالی ایران به عنوان یک الگوی موفق می تواند به کشورهای دیگر معرفی شود، براساس آمارهای موجود تا کنون حدود 40 هزار خانوار خودکفا شده وجود دارند که نیازی به کمک های کمیته امداد ندارند و از چتر حمایتی به سمت چتر تامین اجتماعی منتقل شده اند .
محاسبه اشتغال
اقتصاددانان در نامه ای که دو روز پیش به رییس دولت نوشتند و نسبت به وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور ابراز نگرانی کردند از جمله نوشته اند که دولت ادعا کرده که در 18 ماه گذشته دو میلیون شغل ایجاد شده است، حتی اگر این رقم درست باشد از آن جا که از محاسبه میزان تسهیلات اشتغال زا به دست آمده قابل اعتنا نیست چون که به فرض مصرف درست اعتبارها که تردید جدی در مورد آن وجود دارد باز هم به نوشته استادان اقتصاد: “این به معنی افزایش اشتغال کلی کشور به اندازه دو میلیون شغل نیست. چه بسا هنگامی که دولت با ارائه تسهیلات اشتغال زا به یک بخش از متقاضیان، برای آنها فرصت شغلی ایجاد می کند، همزمان در بخش دیگری از اقتصاد، شاغلان موجود در حال اخراج یا بیکار شدن هستند”.
چنین آمار سازی هائی در دو سال گذشته در تمامی مراکز کشور رایج بوده است در حالی که اقتصاددانان معتقدند نه اعطای تسهیلات اشتغال زا به منزله ایجاد قطعی شغل است (چون بسیاری از این اعتبارات در موضع خود مصرف نمی شوند) و نه ایجاد فرصت شغلی به مفهوم افزایش اشتغال است.
در نامه اقتصاد دانان به خصوص با امری مخالفت شده که کمیته امداد و وزارت رفاه جدید به شدت بدان علاقه مندند و آن تقسیم پول نقد به عنوان کمک به مردم است. استادان اقتصاد نوشته اند از ابتدای دولت نهم بیم آن می رفت که تاکیدات فاقد پشتوانه های علمی و عملی بر عدالت محور بودن سیاست های اقتصادی دولت، دیر یا زود نتایجی مشابه پدیده های آمریکای لاتینی آن را در پی داشته باشد که در آنها قربانیان اصلی، خود محرومین و فقرا بوده اند. اگر شعارهای عدالت محور بتواند در کوتاه مدت کثیری از قربانیان بی عدالتی های اقتصادی را مجذوب کند اما در میان مدت آسیب ها و سرخوردگی های ناشی از عدم تحقق انتظارات و وعده های غیر عملی می تواند برای هر جامعه ای ، به ویژه جامعه جوان ما، جبران ناپذیر باشد..
امیدی نیست
در آن نامه که قبل از اعلام ابتکار تازه وزیر رفاه نوشته شده از جمله اقتصاددانان اظهار نظر کرده اند که نمی توان امیدی به موفقیت طرح های خلق الساعه داشت. در مقابل ارائه و اجرای طرح های غیر منسجم و غیر متجانس، رانت جویانی را که هدف حمله شعارهای دولت بوده اند، بیش از هر گروه دیگری امیدوار کرده است که برندگان اصلی سیاست های اقتصادی و شعار های عدالت محور دولت نهم باشند. به عنوان نمونه، روشهای غیر علمی برقراری عدالت تحت عنوان مبارزه با بیکاری، فقر و حمایت از گروههای کم درآمد که بهانه ای برای تزریق بی سابقه درآمدهای نفتی نیز بوده، تورم لجام گسیخته ای را به ویژه در بخش مسکن در پی داشته است.