شیرین کریمی
با نزدیک شدن به انتخابات دهم ریاست جمهوری،اصلاح طلبان در پی آنند تا به هر طریق به اجماع برسند. این همان نکته ای است که روز گذشته در گفتگوی موسوی لاری، وزیر کشور دوران اصلاحات با خبرگزاری ایسنا نیز بر آن تاکید شد: ”در دور گذشته انتخابات ریاست جمهوری، اصلاح‌طلبان به جای آنکه مکمل یکدیگر باشند به رقابت نسبتا روشن و صریحی با هم پرداختند و علی‌رغم آنکه سرجمع آراء اصلاح‌طلبان در آن انتخابات بیشتر از سرجمع آرا اصولگرایان بود، به دلیل فقدان کاندیدا ، مشی واحد برای تحقق مطالبات ، بداخلاقی‌ها و تخریب‌های برخی در جریان رقیب و عملکرد نامطلوب رسانه ملی نتوانستند پیروز شوند. ”
به نام خاتمی، به کام دیگران
در این راستا بسیاری از گروه ها بر روی گزینه ای انگشت نهاده اند که پیش از این هشت سال در مسند ریاست جمهوری بوده است:سید محمد خاتمی. نام خاتمی آن زمان از گوی به بیرون آمد که حزب مشارکت و سازمان مجاهدین – به عنوان احزاب پیشروی اصلاح طلب – بر حضور وی در انتخابات تاکید کردند و حتی در جلسه ای که با حضور نیروهای اصلاح طلب – از جمله حزب اعتماد ملی برگزار شد – بر گزینه “یا خاتمی ای هیچ کس” تکیه کردند. علاوه بر این دو حزب، احزاب سنتی جبهه اصلاحات – هم چون مجمع روحانیون مبارز و مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم – نیز بر روی گزینه خاتمی تاکید زیادی دارند.
اما خاتمی خود در مقابل این انتخاب راه سکوت را برگزیده و در صریح ترین اظهار نظر خویش گفته است:“ تصمیمی که می گیرم برای خودم روشن است.” پاسخی که هر شخص وگروهی با ظن خود آن را تحلیل می کند؛ عده ای آن را نشانه تمایل خاتمی برای حضور در عرصه می دانند و عده ای دیگر نشانه عدم حضور.به همین دلیل است که بحث های شدیدی در جبهه اصلاحات در گرفته است.
در همین راستا درآخرین جلسه جبهه اصلاحات،نماینده حزب کارگزاران، که گفته می شود کاندیداهای دیگری برای ریاست جمهوری دارد، اظهار داشت: “خاتمی سرمایه ملی است و نباید به راحتی وی را هزینه کرد، بخصوص آنکه امکان دارد با توجه به شرایط و عدم حضور مردم وی موفق به پیروزی نشود یا آنکه با توجه به تقلبات شکست بخورد.”
اما این سخنان با پاسخ شدیداللحن موسوی لاری رو به رو شد که: ”سرمایه برای استفاده در چنین روزهایی جمع می شود.“
شاید در پاسخ به همین اظهار نظر بود که دیروز حسین مرعشی، از دیگر چهره های سرشناس کارگزاران در مصاحبه با روزنامه این حزب صراحتا اعلام کرد:” آقای خاتمی می‌تواند «برگ آس» انتخابات آتی ریاست‌جمهوری باشد؛ مشروطه بر آنکه ورود ایشان با احتیاط و تدبیر لازم از سوی حامیان و نیز مجموعه نیروهای سیاسی همراه باشد.“
اماهفته نامه شهروند در خبری ویژه از عدم اجرای بسته پیشنهادی کروبی به خاتمی خبر داد و “یاران خاتمی” را به “خلف وعده” متهم کرد. این نشریه همچنین خبر از آن داد که خاتمی خود تمایلی به حضور در انتخابات ندارد.
این هفته نامه همچنین به همراه روزنامه کارگزاران تریبونی را در اختیار مخالفان خاتمی قرار داده تا نظرات خود را منعکس کنند.
در واقع تحرکات جدی کارگزاران برای انتخابات از زمانی آغاز شد که محمد هاشمی از اعضای شورای مرکزی این حزب در دیدار با دبیران شاخه های استانی این حزب، صراحتا خبر از عدم حضور خاتمی در انتخابات داد. در آن جلسه چند تن ازاعضا به خود هاشمی پیشنهاد کاندیداتوری در انتخابات را دادند.
گفته می شود در پایان دیدار هاشمی رفسنجانی با اعضای کارگزاران نیز حاضرین به این نتیجه رسیده اند که وی نیز نظر چندان مثبتی نسبت به کاندیداتوری خاتمی ندارد و به دنبال گزینه منسب تر و همفکرتری است.
در این میان غلامحسین کرباسچی از اعضای بلندپایه این حزب – که در حال حاضر بار انتشار روزنامه کارگزاران بر دوش وی است – نیز در چند محفل از تمایل خود برای کاندیداتوری در صورت موافقت گروه های اصلاح طلب خبر داده است.
آمدن یا نیامدن
به هر حال در مورد کاندیداتوری یا عدم کاندیداتوری سید محمد خاتمی نظرات متعدد و گاه متناقضی وجود دارد. عده ای بر این باورند که خاتمی به هیچ روی وارد عرصه انتخابات نخواهد شد، و حتی این مساله را با عده ای نیز مطرح کرده است، اما به وی توصیه شده که تا زمان مشخص شدن یک کاندیدای مطلوب، از اعلام این امر اجتناب ورزد. عده ای دیگر نیز بر این اعتقادند که خاتمی در انتظار پاسخ رهبر جمهوری اسلامی برای حضور در عرصه انتخابات است. یک منبع آگاه که هم زمان عضو بنیاد باران و شورای ائتلاف اصلاح طلبان در یکی از استان ها و از نیروهای نزدیک حلقه پیرامونی خاتمی است، به روز گفت: ”آقای خاتمی با توجه به شرایط کشور و خطر بروز جنگ تمایل به حضور دارند، اما آنچه ایشان را تاکنون مردد گذاشته، نگرانی ایشان از عدم اقبال مردم و اجماع اصلاح طلبان است. مساله ای که روی تصمیم گیری ایشان بسیار موثر است. به همین دلیل گروه هایی مامور به انجام نظرسنجی در کشور شده اند که البته در هر دو آقای خاتمی شانس خوبی برای پیروزی در انتخابات دارد. ایشان هیچ نگرانی از ردصلاحیت و تخریب ندارند و صراحتا اعلام کرده اند که شورای نگهبان قدرت ردصلاحیت من را ندارد. تنها مساله ایشان برای حضور یا عدم حضور اقبال مردمی و حزبی به ایشان است.“
به این ترتیب سئوال این است: بحث اجماع اصلاح طلبان، ماموریتی غیرممکن است؟