وزیر دوم نفت احمدی نژاد سیاست های وزیر سوم را زیر سئوال میبرد؛البته نه در زمانی که وی وزیر است بلکه بعد از وزارت او. در واقع سوته دلان نفتی احمدی نژاد در دوران بعد از مسئولیت از هم انتقاد می کنند. موضوع انتقاد هم توقف سوآپ توسط میر کاظمی است که نوذری آن را سیاستی اشتباه میداند. میر کاظمی البته سوآپ را عملی خیانت بار میدانست و میداند و اسم آن را شوآپ گذاشته. این زیر سئوال بردن در حالی است که وزارت نفت وزیر ندارد وکسی که سرپرست این وزارتخانه شده با مباحث این وزارتخانه آشنایی ندارد.
درست سال گذشته در همین روزها بود که وزیر وقت نفت، مسعود میر کاظمی سواپ نفت را خیانت بار دانست واعلام کرد که دستور توقف آن را از ابتدای سال 89 داده است؛ اتفاقی که حالا رییس کمیسیون انرژی مجلس در مورد آن گفته: “استدلال این وزیر براساس گزارش افرادی بوده که در محاسبات اشتباه کرده بودند. اما به هر حال رابطه ما با کشورهای حاشیه خزر متوقف شد و الان پس از گذشت 450 روز از آنزمان تلاش ها در این راستاست که شاید بتوان شرایط سوآپ را به گذشته برگرداند. شرایطی که با یک دستور کوچک متوقف شد اما هنوز با گذشت یکسال و نیم تلاش مکررهنوز نتوانسته ایم آن را به شرایط گذشته برگردانیم”.
البته میرکاظمی در حاشیه نشست مشترک با اعضای کمیسیون انرژی مجلس، گفت: انتقادهایی که درباره متوقف کردن سوآپ نفت در دوران مسئولیت من در وزارت نفت مطرح شده، بی‌اساس و بی‌جا است.
وی با بیان اینکه طرح سوآپ نفت عین خیانت به سرمایه‌های کشور بود، تصریح کرد: من نام این طرح را “سو آپ” گذاشته بودم، چون این طرح در واقع خریداری نفت بود و عملا واردات نفت به شمار می‌آمد.
وی ادامه داد: نفت را با صرف هزینه‌های بالا به داخل کشور می‌آوردند و با کم‌ترین سود می‌فروختند، به طوری که برای ۲۰ یا ۳۰ سنت سود، عملا ۸۰ دلار از سرمایه‌های کشور از دست می‌رفت.
البته وی در عین رد کردن این طرح نیز ابراز داشته: من برای نحوه اجرای طرح سوآپ برنامه‌های تازه‌ای داشتم به‌طوری که در این طرح، جایگاه کشور ما جایگاه یک کشور متضرر نباشد و حتی با شرط رعایت مصالح ملی و کسب سود متناسب از اجرای سالم این طرح، دستور سوآپ نفت را تا ۵۰۰ هزار بشکه هم ابلاغ کرده بودم.
در آن سو، خبر آن لاین از این مساله به عنوان یکی از دلایل برکناری وی یاد کرده ونوشته: هنوز هم یاران میرکاظمی تاکید می کنند سوآپ نفت در گذشته اشتباه بوده و در واقع ایران نفت کشورهای دیگر را خریداری می کرده و در قالب سهم خود بفروش می رسانده اما از سویی دیگر برخی از کارشناسان و بهارستانی ها بر ارائه گزارش غلط و این تصمیم شتاب زده اصرار دارند.
این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند حتی اگر اظهارات میرکاظمی و همراهان وی درست بوده این امکان وجود داشته که با مذاکره روش سوآپ را تغییرداد و تصمیم شتاب زده برای توقف سوآپ خطایی استراتژیک برای این وزیر دولت دهم محسوب می شود.
اما غلامحسین نوذری نظر خود را در مورد پروژه سوآپ نفت با برخی کشورهای حاشیه خزر این گونه مطرح کرده که توقف سوآپ نفت اشتباه بزرگی است چرا که سوآپ نفت منافع اقتصادی، سیاسی و عملیاتی برای کشور دربر داشت. وی افزوده: اجرایی کردن سوآپ نفت دپیلماسی انرژی کشور را تبیین می کرد.
به گفته نوذری، انتقال این مقدار نفت از جنوب برای پالایشگاه هایی در شمال و مرکز کشور از نظر عملیاتی بخصوص در فصل های سرد سال با اهمیت بود.
نوذری تاکید کرده: متاسفانه پس از فروپاشی شوروی سابق ما فرصت هایی را در دریای خزر از دست داده ایم که جبران بعضی از آنها امکان ندارد.
وی گفته: نباید فراموش کرد سوآپ نفت و حتی گاز و تبدیل ایران به یک هاب انرژی در روابط دوجانبه و چند جانبه در حوزه خزر یک ضرورت است.
به اعتقاد وی، اجرای خط استراتژیک نکا- جاسک به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز برای انتقال نفت کشورهای حوزه خزر به دریان عمان که از زمان مدیریت وی بر نفت کلید خورد می توانست بخشی از فرصتهای از دست رفته را جبران کند.
جدال بین مدیران سابق احمدی نژاد در حالی است که وزارت نفت مدتی است بی وزیر اداره میشود و علی آبادی مدیر سابق شیلات و ورزش کشور و مدیر عمرانی شهرداری، سرپرست وزارت نفت است.
در چنین شرایطی رویترز به نقل از فعالان بازار نفت اعلام کرد شرکت بین المللی ویتول در حال ازسرگیری سواپ نفت دریای خزر با ایران پس از وقفه‌ای یک ساله است. به گفته یک فعال نفتی بازار مدیترانه، شرکت ویتول موافقت نامه ای را در خصوص سواپ نفت با شرکت ملی نفت ایران امضا کرده است و به احتمال زیاد اجرای این موافقت نامه و عملیات سواپ نفت تا پایان سال جاری آغاز می شود.
بر اساس این موافقت نامه شرکت ویتول نفت تولیدی دریای خزر را در اختیار ایران قرار می دهد و در مقابل نفت تولیدی ایران را در خلیج فارس دریافت می کند.
این در حالی است که 22 خرداد ماه امسال نیز خبرگزاری مهر از توافقی جدید در این خصوص خبرداده بود. براساس این گزارش، با توافق شرکت ملی نفت و برخی از شرکتهای خارجی بر سر فرمولی محرمانه، عملیات سوآپ نفت ایران از کشورهای حاشیه دریای خزر پس از 15 ماه تعلیق از سرگرفته شده است.
بر این اساس، به دنبال شکایت برخی از شرکتهای خارجی سوآپ کننده نفت ایران از شرکت ملی نفت ایران، این مجموعه بر اساس شرایط جدیدی با از سرگیری سوآپ نفت توسط تعدادی از شرکتهای خارجی موافقت کرده است.
براساس شنیده ها فرمول محرمانه ای برای سوآپ هر بشکه نفت دریای خزر با برخی از شرکتهای خارجی تدوین شده است که به اعتقاد مسئولان وزارت نفت منافع ملی را در انجام این تجارت بین المللی تامین می کند.
از سوی دیگر، همزمان با از سرگیری سوآپ نفت توسط خارجیها، پیشنهادهایی هم توسط بخش خصوصی برای انجام این عملیات به شرکت ملی نفت ایران ارائه شده است.
سیدحمید حسینی رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی با تایید از سرگیری سوآپ نفت دریای خزر توسط تعدادی از شرکتهای خارجی گفت: این سوآپ از طریق پایانه نفتی بندر نکا و به منظور تامین خوراک پالایشگاه های تهران و تبریز از سر گرفته شده است.
این مقام مسئول همچنین تصریح کرد: علاوه بر این اخیرا بخش خصوصی هم برای سوآپ نفت پیشنهادهایی را به وزارت نفت ارائه کرده است.
وی در خصوص نرخ سوآپ هر بشکه نفت خام از کشورهای حاشیه دریای خزر، توضیح داد: قیمت سوآپ به نوع مرغوبیت و درجه ای. پی. آی نفت بستگی دارد اما پیشنهادی 25 دلاری به ازای سوآپ هر تن نفت به وزارت نفت ارائه شده است.
حسینی با اعلام اینکه با نهایی شدن مذاکرات بخش خصوصی و شرکت ملی نفت بازاریابی برای سوآپ نفت کشورهای حاشیه دریای خزر آغاز می شود، بیان کرد: بر این اساس با وجود تعلیق یکساله سوآپ امکان ترانزیت و سوآپ نفت کشورهای ترکمنستان، قزاقستان و بخشهایی از روسیه به خلیج فارس هنوز وجود دارد.
پیش از این غلامرضا غریبی مدیرعامل شرکت پایانه های نفتی هم با تاکید بر اینکه به زودی جزئیات راه اندازی سوآپ نفت ایران به طور رسمی توسط شرکت ملی نفت ایران اعلام می شود، گفته بود: در آینده اخبار خوبی درباره از سرگرفته شدن سوآپ نفت اعلام می شود.
این تناقضات و رفت وبرگشت ها در دولت احمدی نژاد در حالی است که در زمان تصدی گری احمدی نژاد بر استانداری اردبیل در دهه 70 ودولت هاشمی دوستان و نزدیکان وی من جمله صادق محصولی از سوآپ نفت به کشورهای آسیای میانه سود سرشاری کسب کردند. در روز رای اعتماد مجلس به وزارت کشور محصولی در سال 87 یونس اسدی نماینده مشکین شهر در مجلس در خصوص مسائل مطرح شده درباره وضعیت مالی وی گفت: نمی خواهم پرونده سواپ نفتی را مطرح کنم اما هم اکنون چندین پرونده در رابطه با این موضوع در تعزیرات حکومتی استان اردبیل مفتوح است؛ البته به جای آقای محصولی مسئول سازمان همیاری شهرداری ها توبیخ شد و حق ایشان نبود بلکه باید آقای محصولی محاکمه می شد.
در همان جلسه فلاحت‌پیشه نماینده کرمانشاه هم به بحث فروش نفت توسط محصولی اشاره کرد و افزود: یک مورد را نام ببرید که غیر از خودتان اشخاصی توانسته باشند امتیاز سوآپ نفت را کسب کرده باشد؛ چرا که طبق قانون غیر از وزارت نفت کسب این امتیاز برای دیگران ممنوع بود وهست.
