پریسا حاتمی
رسانه‌های جناح اصولگرا در روز گذشته و به بهانه سالگرد فاجعه حمله به کوی دانشگاه در 18 تیر، به طرز بی‌سابقه‌ای به اصلاح طلبان و دانشجویان حمله کردند و تقصیر حمله به کوی دانشگاه را به گردن دانشجویان، احزاب و روزنامه‌های اصلاح طلب انداختند. در یادداشت‌ها و گزارش‌های روزنامه‌ها و سایت‌های جناح راست به خصوص در مصاحبه‌هایی که خبرگزاری فارس درباره این حادثه منتشر کرده است، خط رسانه‌ای آشکاری برای تحریف واقعیت‌های فاجعه 18 تیر 1378 و جابه جا کردن مقصران و قربانیان آن به چشم می‌خورد. یادآوری می شود که رییس جمهور، که خود یکی از شاکیان اصلی روزنامه سلام بود که تعطیلی آن به اعتراض دانشجویان انجامید و نقطه شروع حادثه 18 تیر بود، اخیرا خبرگزاری فار س را، خبرگزاری مورد ترجیح خود دانسته است.
در همین راستا خبرگزاری فارس در گزارشی با عنوان “بازخوانی پرونده عملکرد برخی مطبوعات در 18 تیر” روزنامه‌های خرداد، نشاط و صبح امروز را به همصدایی با رادیو آمریکا و رادیو اسرائیل و گسترش بحران از طریق تهییج مردم و دانشجویان متهم کرد. در این گزارش آمده است: “روزنامه خرداد با طرح این مسئله به تجمع و ایجاد جو ناامنی توسط این گروه از دانشجویان در شب حادثه و غیرقانونی بودن اقدام آنان هیچ اشاره‌ای نکرد و تنها به خواسته‌های دانشجویان توجه داشت و به این پرسش هم پاسخی نداد که آیا عده‌ای که خاتمی در22/4/78 آنها را آشوب طلب خواند، با ایجاد ناامنی و اغتشاش می توانند باعث تغییر قانونی یا عزل مسئولی شوند؟!”
این خبرگزاری در گزارشی دیگر با عنوان “تخریب اموال عمومی در 18 تیر، انقلاب نامیده شد” تلاش کرد آشوب‌های خیابانی روزهای 21 و 22 تیر ماه را به دانشجویان نسبت دهد تا اصل واقعه 18 تیر را به فراموشی بسپارد. در این گزارش، نویسنده بدون آنکه ذره‌ای به حمله نیروی انتظامی به خوابگاه دانشجویان اشاره کند و تخریب گسترده اموال دانشجویان کوی دانشگاه را توسط نیروهای انتظامی و لباس شخصی به رسمیت بشناسد، لیست تخریب‌هایی توسط عناصر ناشناس انجام شده، آورده شده و به دانشجویان نسبت داده شده می‌شود.
در واکنشی دیگر، روزنامه رسالت در این روز، 18 تیر را “یک حرکت سازمان یافته توسط گروه‌های سازمان‌یافته افراطی جریان دوم خرداد” دانست و در تحلیلی نوشت: “بخشی از جریان اصلاحات به منظور حرکت حداکثری و در راستای تز فشار از پایین و چانه‌زنی از بالا سعی داشت با فشار به حاکمیت مواضع و منافع خود را در بالا تقویت نماید. در واقع 18 تیر نماد افراطی‌گری در دوم خرداد و توسل به مسیرهای نامرسوم در جهت افزایش قدرت بود. این رویکرد افراطی با چاشنی تحریکات خارجی سبب شد که افکار عمومی به یک باره از حرکت قدرت‌طلبانه جریان دوم خرداد نگران شود.”
روزنامه دولتی ایران نیز در این باره نوشت: “حوادث 18 تیر که با حرکت‌های اعتراض‌آمیز دانشجویان آغاز شد در اعتراض به طرح اصلاح قانون مطبوعات در مجلس پنجم بود… روزنامه سلام در روز 15 تیر با طرح سند محرمانه منتسب به وزارت اطلاعات اصلاح قانون مطبوعات را پیشنهاد سعید امامی دانست که موجب تعطیلی روزنامه شد و روزنامه‌های موسوم به زنجیره‌ای در اقدامی هماهنگ از این اقدام به عنوان اقدامی غیرقانونی، مخالفت با دولت و مخالفت با توسعه سیاسی یاد کردند… روزنامه‌های زنجیره‌ای کار هدایت آشوب‌ها را برعهده گرفتند… رسانه‌های بیگانه و اپوزیسیون خارج کشور در رویای ختم انقلاب با ارسال اخبار و گزارش‌های کذب سعی در کشانیدن دامنه آشوب‌ها به شهرهای دیگر داشتند.”
روزنامه کیهان هم در یادداشتی در خصوص 18 تیر آورد: “با گذشت 8 سال از غائله 18 تیر و حوادث پشت صحنه آن، هم‌چنان این سوال در افکار عمومی وجود دارد که بالاخره عواملی داخلی این غائله چه کسانی بودندو از چه ناحیه‌ای ارتزاق می‌شدند.”
این روزنامه به نقل از سیداحمد خاتمی عضو خبرگان رهبری نوشت: “این سوال است که حامیان داخلی شورشگران چه کسانی بودند و چرا نام آنان فاش نشد. به گزارش این روزنامه الیاس نادران عضو فراکسیون اصول‌گرایان مجلس هم گفت: جریانات انحرافی در درون انقلاب که بخش‌هایی از حاکمیت را به دست گرفته بودند در تلاش برای استفاده از جنبش دانشجویی برای براندازی بودند. محمود بیاتیان عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت (طیف شیراز) هم احزاب ساختارشکن مثل نهضت آزادی و روزنامه‌های زنجیره‌ای مثل صبح امروز، سلام و نشاط و برخی وزرای دولت وقت را در ایجاد این حوادث مقصر دانست.”
همچنین، روزنامه تهران امروز وابسته به طیف نزدیک به قالیباف شهردار تهران نوشت: “باید روشن شود این‌گونه حوادث در ایران چرا باید اتفاق بیفتد؟ دلایل اصلی ایجاد این دست بحران‌ها چیست؟ چرا برخی از جریان‌های سیاسی داخل کشور با بحران‌سازان همنوایی می‌کنند.” این روزنامه از مهدی رجب‌بلوکات دبیر تشکل موسوم به “اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل” نقل کرد: “اگر مواضع برخی لیدرهای رادیکال اصلاح‌طلبان هم‌چون استراتژی فتح سنگر به سنگر، فشار از پایین و چانه‌زنی از بالا و… را بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که استراتژی اصلاح‌طلبان رادیکال منجر به ایجاد غائله 18 تیر شد… بررسی رسانه‌ها و روزنامه‌های آن زمان نشان می‌دهد که غائله 18 تیر، سناریویی از پیش طراحی شده برای صدمه و لطمه زدن به اساس و ارکان نظام بوده است.” جام‌جم هم در گزارشی نوشت: “یکی از عواملی که در تحلیل دلایل رخداد حادثه 18 تیر به‌طور قطع به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل بروز آن ذکر می‌شود، عملکرد برخی از روزنامه‌های افراطی موسوم به روزنامه‌های زنجیره‌ای بود. به‌طوری که مفسر رادیو بی‌بی‌سی در تقدیر از عملکرد مطبوعات اصلاح‌طلب گفت: ما باید سرافراز باشیم که پرچمداران جامعه مدنی در ایران چالشی جدی فراروی حاکمان اسلامی ایجاد کرده‌اند.”
در مجموع می‌توان گفت تلاش برای توطئه نشان دادن این حادثه، برقرار کردن نوعی ارتباط ذهنی بین روزنامه های اصلاح طلب با رادیوهای خارجی و نیز یکی دانستن اعتراضات دانشجویی با آشوب‌های خیابانی، محورهای خط خبری خبرگزاری فارس و دیگر رسانه‌های اصولگرا در روز هجدم تیر ماه بود.