یاسمین منطقی
روز گذشته اعلام شد که برخی بانکهای ایرانی داراییهای خود را از بانکهای اروپایی خارج کردند.از جمله این بانک ها، بانک سپه است که بیش از 2 میلیارد دلار از دارایی های خود را از بانک های اروپایی خارج کرده است.
اگرچه برخی رسانه های غربی خروج سرمایه های ایرانی را در راستای اقدامات احتیاطی جمهوری اسلامی برای مقابله با تحریم های مالی علیه تهران بر سر برنامه اتمی آن دانسته اند، خبرگزاری ایلنا گزارش داده “با ادامه وضعیت بحران مالی در اروپا و ورشکستگی تعدادی از بانکهای اروپایی، بانکهای دولتی ایران اقدام به خروج دارایی های خود از بانک هایی اروپا کرده اند.”
بنابر این گزارش بانک صادرات نیز که از جمله بانکهای فعال در خارج از ایران به شمار می رد و 22 شعبه در خارج از ایران دارد، برای خروج بخشی از داراییهای خود از بانکهای اروپایی دست به کار شده، و سایر بانکهای دولتی نظیر بانک ملی و بانک ملت نیز در صدد خروج سرمایه های خود از بانک های اروپایی هستند.
دکتر احمد میدری، اقتصاددان به خبرگزاری ایلنا گفته “وقتی ورشکستگی بانکهای آمریکایی را دربر میگیرد، خطر در کمین بانکهای ایرانی نیز هست؛ لذا باید در برخورد با آنها جوانب احتیاط را رعایت کرد.“
دکتر مرتضی الله داد استاد اقتصاد دانشگاه علامه تهران اقدام بانک های ایرانی برای خروج داراییهای شان از بانکهای اروپایی را یک اقدام عاقلانه توصیف کرد، و گفت “در شرایطی که ریسک بالا میرود، باید احتیاط بیشتری در بانکداری داشت.“
بحران مالی که از امریکا آغاز شد طی هفته گذشته دستکم 15 موسسه امریکایی را ورشکست کرد و دولت امریکا برای مهار بحران اقدام به تزریق 700 میلیارد دلار به بانک ها و موسسات بزرگ کرد.
این دومین بار است که خبر خروج سرمایه بانک های ایرانی از بانک های اروپا منتشر می شود. تیرماه گذشته نیز پس از تصویب تحریم هایی از سوی وزیران کشاورزی و شیلات کشورهای عضو اتحادیه اروپا اعلام شد که محمود احمدی نژاد دستور خروج دارایی های ایران از اروپا را صادر کرده است.
این خبر در حالی انتشار یافت که اتحادیه اروپا از جمله مهمترین شرکای خارجی ایران در بخش های مختلف اقتصادی محسوب می شود و به همین دلیل ارتباطات پولی و مالی گسترده ای میان بانک های ایرانی و بانک های اروپایی برقرار است.
پس از آن خبرگزاری های رسمی در ایران اعلام کردند که فعالیت های شعب اروپایی بانک ملی نیز در شهر های لندن، پاریس و هامبورگ متوقف می شود و این بانک ها قصد دارند سرمایه های خود را قبل از توقیف از بانک های اروپایی منتقل کنند.
دکتر الله وردی رجایی سلماسی، رئیس هیات مدیره بانک سامان در همان زمان به خبرگزاری ها گفت: “خروج دارایی های ارزی ایران از بانک های اروپایی که چندی پیش به دستور احمدی نژاد رئیس جمهوری صورت گرفت در راستای حفظ منابع ارزی و جلوگیری از انسداد سپرده های ایران در بانکهای اروپایی است.“
وی چنین اقدامی را در سال های نخست پس از انقلاب نیز مسبوق به سابقه دانست و اظهار داشت: “اوایل انقلاب نیز درآمدهای ارزی ایران که در بانک های انگلیسی و آمریکایی بود به دلیل مسائل امنیتی از این بانک ها خارج شد و بخشی از آن به طلا تبدیل شد و بخشی دیگر نیز در بانک های آسیایی و برخی بانک های اروپایی منتقل شد تا درآمدهای ارزی از حالت تمرکز خارج شوند.“
معاون اقتصادی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در همان زمان به خبرگزاری بانک و بیمه ایران گفته بود که انتقال دارایی های ارزی ایران از بانکهای اروپایی با پیش بینی تحریم ها و به منظور افزایش ضریب امنیتی صورت گرفته است.
وی گفته بود که بخشی از دارایی های خارج شده از بانک های اروپایی به طلا و دارایط های واقعی تبدیل شده و بخش دیگر به بانک های کشورهای کوچک از جمله بانک صادرات بحرطن منتقل شده تا دارایی های ارزی ایران از حالت متمرکز خارج شده و در صورت اعمال تحریم های شدیدتر آسیب پذیری کمتری داشته باشند.
انتقال دارایی های ایران از بانک های اروپایی اندکی بعد از سوی علی صدقی، مدیر عامل بانک ملی تکذیب شد و وی به خبرگزاری مهر گفت” دارایی های این بانک، به رغم تحریم های تصویب شده از سوی اتحادیه اروپا از کشورهای اروپایی خارج نشده اند.“
غیر از کاهش اعتبار و پایین آمدن سطح مبادلات تجاری کشور با سایر کشور ها، از جمله تبعات انتقال دارایی های نقدی به داخل کشور به گفته کارشناسان اقتصادی افزایش نقدینگی و رشد تورم است.