سخنان عباس عراقچی در تلوزیون حکومتی ایران جنجال‌برانگیز شده است. او طی گفتگویی با بخش خبری 21 شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی گفت: “زمانی که اجرای پروتکل الحاقی را قبول کنیم یک سری دسترسی‌های مدیریت شده به مراکزی که غیر از مراکز هسته‌ای باشد، طبق شرایط خاصی می‌تواند برای آژانس ایجاد شود.”
به گزارش خبرگزاری تسنیم، او با تاکید بر این که بازدید از مراکز نظامی به هیچ وجه صورت نخواهد گرفت تاکید داشت: “دسترسی مدیریت شده کاملا به آنچه ما در ذهنمان از بازدید از یک مرکز داریم متفاوت است.” معاون وزیر خارجه در توضیح عبارت “دسترسی مدیریت شده” اضافه کرده بود: “اگر آژانس اطلاعاتی داشته باشد که کار خلاف قاعده هسته‌ای در یک مرکزی صورت می‌گیرد، فرآیندی شروع خواهد شد و نهایتا کاری که آژانس انجام می‌دهد، بازدید نیست بلکه دسترسی مدیریت شده است برای نمونه‌گیری محیطی که آیا مواد رادیواکتیو در آنجا وجود دارد یا خیر.” او بار دیگر تکرار کرده بود: “چیزی به عنوان بازدید از مراکز نظامی اصولا وجود ندارد، آنچه پروتکل الحاقی تامین می‌کند دسترسی مدیریت شده به مراکز غیرهسته‌ای با شرایط خاصی است که از سوی ۱۲۰ کشور اجرا می‌شود آن هم برای نمونه‌برداری محیطی و اطمینان از این که موارد رادیواکتیو وجود ندارد امری محدود است بدون این که هیچ نگرانی امنیتی نسبت به آن وجود داشته باشد از این رو مردم مطمئن باشند که هیچ نگرانی امنیتی وجود ندارد.”
این سخنان که بصورت تلویحی امکان بازرسی از همه مکان‌ها در ایران – از جمله مراکز نظامی- را ممکن می‌دانست، خشم راستگرایان تندرو را برانگیخته است.
حجت‌الاسلام روح‌الله حسینیان، نماینده مجلس، به خبرگزاری فارس گفت: “این مسئله نشان می‌دهد که تیم مذاکره‌کننده زیر بار بازرسی‌های خارج از عرف و بازرسی‌های ویژه و پروتکل الحاقی رفته و آن را پذیرفته است.” او اضافه کرده بود: “ از اظهارات عضو تیم مذاکره‌کننده کشورمان این مسئله برمی‌آمد که برخلاف نظر رهبر انقلاب و فرماندهان نظامی و مصلحت کشور که مسائل نظامی باید محرمانه بماند، این اصل از سوی تیم مذاکره‌کننده کشورمان نادیده گرفته شده و این مسئله نشان می‌دهد که تحقیر بازرسی از سایت‌های نظامی می‌خواهد به ملت ایران تحمیل شود.”
سرتیپ یدالله جوانی، مشاور عالی نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در سپاه نیز اعلام کرد: “موضع و سیاست جمهوری اسلامی ایران پیرامون بازرسی و نظارت بر مراکز و سایت‌های نظامی مشخص است و مقام معظم رهبری به عنوان فرمانده کل قوا با صراحت این موضوع را مورد توجه قرار دادند و تصریح کردند که مسئولان به هیچ وجه مأذون نیستند که آنها را به بهانه نظارت و بازرسی به مراکز نظامی راه دهند.” او اضافه کرده بود: “در این سخن آقای عراقچی مبنی بر اینکه این مراکز به طور مدیریت شده می‌توانند مورد بازرسی قرار بگیرند، یک حالت ابهامی وجود دارد که بحث مدیریت شده باید شفاف شود و در توافقنامه احتمالی به شکل جزئی مشخص شود که منظور از نظارت و بازرسی مدیریت شده چیست؟”
همچنین، ابراهیم آقامحمدی نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس این سخنان را عبور از خط قرمز “نظام” دانسته و گفت: “موضوع بازدید از مراکز نظامی جزو مباحث مذاکرات هسته‌ای نیست و ربطی به آنها ندارد و این موضوع به هیچ عنوان جزو سرفصل گفت‌وگوهای تیم مذاکره‌کننده نبوده و نیست.” او معتقد بود: “سخنان اخیر خارج از چارچوبی است که مقام معظم رهبری تعیین کرده‌اند و مطرح کردن این مباحث در صلاحیت تیم مذاکره‌کننده نیست چون آنها برای این کار نیازمند مجوز مسئولان نظام هستند.”
در این میان رسانه‌های نزدیک به راستگرایان تندرو نیز انتقادات تندی را به سخنان عراقچی وارد کردند. روزنامه وطن‌امروز که به جبهه پایداری نزدیک است در گزارشی با عنوان “اعتراف نظامی عراقچی” نوشت: “نکته اساسی درباره تناقض‌گویی‌های تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای درباره همین موضوع بازرسی‌ها یا براساس آنچه عراقچی می‌گوید، دسترسی‌ها است. عباس عراقچی در حالی مدعی شده با پذیرش پروتکل الحاقی، فقط امکان «دسترسی» ماموران آژانس به اماکن نظامی داده می‌شود که پیش‌تر، یعنی بیش از یک ماه قبل صراحتا گفته بود براساس توافق لوزان به هیچ عنوان امکان دسترسی به مراکز نظامی وجود ندارد!”
سایت راستگرای صبح توس نیز با انتشار یادداشتی درباره سخنان عراقچی نوشت: “مهمترین اصل در اظهارات ضد و نقیض دولتی‌ها، محیا نمودن افکار عمومی برای دستیابی به توافق، بر اساس پارادایم و استراتژی مد نظر دولت است. در حال حاضر دولت به دنبال اثبات این موضوع است که می‌شود بدون هزینه و به راحتی از خط قرمزهای نظام و رهبری عبور کرد و آب هم از آب تکان نخورد. چرا که در بخش عظیمی از بدنه دولت اصلاح طلبان بیتوته کرده‌اند به دنبال همراهی افکار عمومی با خود می‌باشند. اصلاحات پیروزی در این ماراتن طولانی را کلید ورود به مجلس همسو با دولت می‌داند.” نویسنده اضافه کرده بود: “عراقچی و سایر دست اندرکاران پرونده هسته‌ای بدرستی می‌دانند که مسئولین نظامی کشور تحت هیچ شرایطی اجازه فضولی و دخالت بیگانگان را به حریم خصوصی‌شان نخواهند داد. پس در چنین شرایطی، به صلاح تیم مذاکره کننده است تا ممنوعیت بازرسی از مراکز نظامی را سرلوحه کار خود قرار دهند. پذیرش بازرسی از مراکز نظامی خط قرمز نظامیان این مرز و بوم است. حتی اگر به قیمت حمله نظامی به تاسیسات ایران که موجب بروز چرخه جنگ در دنیا شود.”
مساله بازرسی از مراکز نظامی ایران به مهمترین زمینه مباحث داخلی مذاکرات در میان جناح‌های سیاسی تبدیل شده است. در هفته‌های گذشته گروهی از نظامیان بارها اعلام کرده‌اند که اجازه بازرسی از مراکز نظامی را نخواهند داد و برخی مسئولان نزدیک به آیت‌الله خامنه‌ای نیز بارها بر این مساله تاکید کرده‌اند.
با اینهمه به نظر می‌رسد که در توافق لوزان، هیات ایرانی پذیرفته است که پروتکل الحاقی اجرا شود و اجرای این پروتکل به معنی اجازه بازرسی از هر مکانی در ایران خواهد بود. حتی احمد توکلی نیز بعد از توافق لوزان در نامه سرگشاده‌ای که نوشت به این موضوع اشاره کرد.
چندی پیش آیت‌الله کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران در نماز جمعه این شهر گفته بود: “اگر خدای نکرده تیم مذاکره‌کننده قبول کند آنها دست‌شان برای بازرسی‌های غیرمتعارف باز و به هر مکانی که به آن مشکوک باشند دسترسی داشته باشند، این یک ذلت آشکار و امر خلاف شرع و برخلاف حماسه ۳۶ ساله ملت است و به تعبیر سردار سلامی تجاوزی آشکار محسوب می‌شود.” او تاکید داشت: “برخی مسئولان گفته‌اند آنها (آمریکایی‌ها) می‌آیند (بازدید کنند) و ما اجازه نمی‌دهیم. تیم مذاکره‌کننده نماینده ملت حماسی ایران است بنابراین همان جا یعنی در خود مذاکرات بایستید و قبول نکنید نه اینکه می‌گویید ما نمی‌گذاریم تا بعد آنها (غربی‌ها) بگویند ایرانی‌ها عهدشکنند.” از همین اظهارات مشخص بود که مذاکره کنندگان ایران با چه سیاستی مذاکرات را پیش برده‌اند.
دیروز سایت رسمی آیت‌الله خامنه‌ای گفتگویی با علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی منتشر کرد که در آن تاکید شده بود که خطوط قرمز ایران در مذاکرات تغییری نکرده است.
ولایتی گفته بود: “ آنها گفته‌اند از بعضی مراکز می‌خواهند بازدید کنند که شامل بعضی از مراکز نظامی هم می‌شود. رهبر معظم انقلاب در صحبت‌هایشان فرموده‌اند که مسئولین نظامی مأذون نیستند برای بازرسی سیستم دفاعی جمهوری اسلامی ایران، به فردی اجازه بدهند. این مسائل جزء امنیت جمهوری اسلامی ایران است و چنین اذنی از سوی فرماندهی کل قوا و رهبری داده نشده است.” ولایتی اضافه کرده بود: “این موارد جزء خط‌قرمزها است و آنها اصرار دارند که خط‌قرمزها را بشکنند و از این حدود عبور کنند. این خودش تبدیل به یک مانع می‌شود. رهبر معظم انقلاب هم تأکید کردند که خط‌قرمزها باید رعایت شود. البته تیم مذاکره‌کننده‌ی ما پایبند به این خط‌قرمزها هستند و باید آنها را رعایت کنند. “
