رامین مستقیم- آلکساندرا سندلز

ایران ظرف 30 سال گذشته سرمایه گذاری عظیمی بر روی سوادآموزی کرده است، اما برخی از مسؤولان و روحانیون ارشد این کشور از بی علاقه بودن ایرانی ها به کتابخوانی گلایه دارند.

آنها در سخنرانی های متعددی که در هفته جاری و در هفته کتابخوانی ایراد کردند، هشدار داده اند “فرهنگ کتابخوانی” ایرانیان اخیراً در حال افول بوده و خواستار به راه افتادن جنبشی سراسری برای بهبود وضعیت کتابخوانی شدند.

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله یوسف طباطبایی نژاد  در یک سخنرانی در شهر اصفهان گفته است: “جامعه برای ساندویچ ارزش بیشتری نسبت به کتاب قائل است. برخی فقط برای منافع اقتصادی کتاب می خوانند و این کار را به عنوان یک حرفه نگاه می کنند، که جای تأسف دارد. لازم است کتابخوانی را به نحوی ترویج کنیم که سبب بسط منطق و تفکر منطقی شود.”

غلامعلی حداد عادل رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس ایران نیز در سخنرانی روز یکشنبه خود در افتتاحیه هجدمین دوره هفته کتاب در تهران، از همین نگرانی ها سخن گفت. هفته کتاب امسال از 21 نوامبر با شعار “کتابخوانی، تفکر و خرد” آغاز شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران، وی گفت: “متأسفانه برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در ایران، راه درازی در پیش است. ما باید حتی به زوج هایی که تازه ازدواج می کنند، کتاب هدیه دهیم، درحالیکه آنها بیشتر ظروف آشپزخانه هدیه می گیرند.”

بهمن دری معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز خواستار تحرک بیشتر برای ترویج کتابخوانی شد. خبرگزاری مهر به نقل از وی گزارش داد: “ما برای ترویج کتابخوانی به کمک رسانه ملی نیاز داریم. ما باید به نحو مؤثری مردم را با کتاب آشنا کنیم و اینکار را ادامه دهیم.”

هیچ مطالعه معتبری در خصوص میزان کتابخوانی در ایران صورت نگرفته است اما احتمالاً طباطبایی نژاد و حداد عادل برای نگرانی در این خصوص دلایلی در اختیار دارند.

از نگاه کلی تر، فشارهای اقتصادی مانع از اختصاص اوقات فراغت به کتابخوانی از سوی ایرانی ها می شود. علی، دانشجوی مهندسی مواد در دانشگاه تهران، به لس آنجلس تایمز گفت تبدیل شدن به یک روشنفکر اهل مطالعه و یا خواننده جدی رمان های تخیلی، به کسب در آمد نخواهد انجامید.

وی گفت: “خواندن کتاب هایی غیر از کتب مرجع دانشگاهی بی فایده است. البته برای تبدیل شدن به یک مهندس با فرهنگ به جای یک مهندس معمولی فایده دارد.”

به گفته ناظران، در حال حاضر برخی از کتابفروشی های تهران تنها از طریق فتوکپی کردن کتب مرجع دانشگاهی و فروش ترجمه فارسی آنها دوام آورده اند. در عین حال، خالی کردن قفسه کتابقروشی ها از کتاب های داستانی رفته رفته دشوارتر می شود.

با این حال، هنوز برخی از کتاب های خیالی معروف دنیا همچنان به فروش خود در ایران ادامه می دهند. به گفته یکی از فروشندگان کتاب، کتاب “کیمیاگر” پائولو کوئیلیو هر ساله بیش از 10,000 نسخه در ایران فروش دارد. وی گفت کتاب های مربوط به تاریخ ایران نیز فروش خوبی دارند.

ظاهراً کتاب های ممنوعه و رمان های عشقی نیز با رنگ و بویی اسلامی، از بازار خوبی برخوردار هستند.

درحالیکه کتابخوانی در میان ایرانیان رو به افول گذاشته است، ظاهراً بساط کتاب های دائره المعارف در جمهوری اسلامی پررونق است.

به گفته حداد عادل، بالغ بر 200 دائره المعارف مختلف در ظرف 2 سال گذشته گردآوری شده اند و بنا بر توصیف وی، ایران را به “سرزمین دائره المعارف ها” تبدیل کرده است.

منبع: لس آنجلس تایمز- 18 نوامبر